Straffen en emotie | Lezing en gesprek met jurist Ruben Aksay en historicus Elwin Hofman (Lezing)

Het Nederlandse strafrecht is aan het verharden: er worden steeds vaker zware straffen opgelegd. Ondanks tegengeluiden uit wetenschappelijke hoek, kunnen strenge straffen rekenen op steun onder grote delen van de bevolking. Onrecht moet immers met gelijke munt terugbetaald worden, is het sentiment. Iemand willen straffen voor crimineel gedrag lijkt dus niet per se wetenschappelijk onderbouwd, maar wel emotioneel bevredigend. Hoe rationeel is deze aanpak? Als emoties een grotere rol spelen, hoe rechtvaardig is ons rechtssysteem dan? En hoe kunnen we deze trend verklaren vanuit de geschiedenis van het strafrecht?

Kom luisteren naar jurist Ruben Aksay en historicus Elwin Hofman en ontdek waar straffen en emotie elkaar raken.

Strenger straffen

De afgelopen jaren heeft het huidige kabinet het Nederlandse strafrecht steeds strenger gemaakt. Voorwaardelijke straffen bij zware misdrijven zijn grotendeels afgeschaft, straffen voor tal van delicten zijn fors verhoogd en levenslange gevangenisstraf wordt steeds vaker opgelegd. In juni vorig  jaar stemde de Tweede kamer voor een wetsvoorstel om de maximale straf voor doodslag te verhogen van 15 naar 25 jaar cel. Deze aanpak wordt door verschillende politieke partijen aangehaald als hét middel om de samenleving veiliger te maken. Tegelijkertijd wijst breed wetenschappelijk onderzoek uit dat strenger straffen niet effectief is om criminaliteit tegen te gaan. Het zou juist de kans vergroten dat veroordeelden opnieuw de fout in gaan.

De emotionele onderbuik

Ondanks kritische geluiden kan de verharding van het strafrecht ook op steun rekenen. Het voelt voor veel mensen nu eenmaal onrechtvaardig om een crimineel een taakstraf op te leggen. De emotionele onderbuik wil ook wat.

Kom en denk mee met jurist Ruben Aksay en historicus Elwin Hofman over de rol van emotie als het gaat om de verharding van het strafrecht. Hoe groot is deze rol, en is deze groter of juist kleiner geworden als we naar de geschiedenis van het strafrecht kijken? Waarom hebben we het nauwelijks over emotie, maar rationaliseren we strenger straffen liever? En zou een rechtssysteem zonder emotionele kant wenselijk zijn?

Over de sprekers

Ruben Aksay is onderzoeker en docent Strafrecht en criminologie aan de Radboud Universiteit. In zijn onderzoek richt hij zich op het bestaansrecht van sancties vanuit een filosofische invalshoek en op legitimering van straffen. Hiernaast was hij tot voor kort coördinator van het Juridisch Spreekuur voor Gedetineerden.

Elwin Hofman is universitair docent Cultuurgeschiedenis aan de Universiteit Utrecht. Zijn onderzoek betreft de culturele en sociale geschiedenis van Europa vanaf de achttiende eeuw, met een speciale focus op misdaad, emoties, seksualiteit, eigenheid en psychologie. Zijn huidige onderzoeksproject, InterPsy, richt zich op de culturele geschiedenis van criminele ondervraging en de verspreiding van psychologische kennis.

Deelname

Deelname kost € 7,50 | Medewerkers van de RU en het Radboudumc en Alumni Benefits Card-houders € 5,- | Studenten en scholieren en Radboud Reflects-abonnees gratis

Kom je vaker naar de lezingen van Radboud Reflects? Dan is een Radboud Reflects-abonnement misschien interessant.

Dit programma stond eerder gepland op dinsdag 23 mei 2023. Het is verplaatst naar 5 juni 2023 vanwege verhindering van een van de sprekers op de oude datum.

Wil je op de hoogte blijven van onze activiteiten? Schrijf je dan in voor de nieuwsbrief.