11|11|22 Midterm Elections in de VS: polarisatie en strijd | Radboud Actualiteitencollege met politicoloog Chris Nijhuis en Amerikanist Jaap Verheul
Midterm Elections in de VS: polarisatie en strijd | Radboud Actualiteitencollege met politicoloog Chris Nijhuis en Amerikanist Jaap Verheul | vrijdag 11 november 2022 | 17.00 - 18.00 uur | Bankhal, Nutshuis Den Haag | Radboud Reflects en Radboud Universiteit, Vakgroep Politicologie
Aankondiging - Praat mee over de verkiezingsuitslagen van de Midterm Elections, polarisatie en het gevaar van democratisch verval in de Verenigde Staten. Zie de volledige aankondigingstekst onderin.
Verslag
De laatste resultaten waren nog niet binnen, maar toch waagden politicoloog Chris Nijhuis en amerikanist Jaap Verheul, beide van de Radboud Universiteit, zich aan de eerste analyses. In de Bankhal van het Nutshuis in Den Haag spraken ze tijdens dit Radboud Actualiteitencollege, voor medewerkers in politiek Den Haag, over de uitslagen van de Midterms. De voorspelde ‘Rode Golf’ – een grote Republikeinse winst – bleef uit. Waarom was dat? En welke gevolgen hebben de Midterms voor Europa?
Tijdens de tussentijdse verkiezingen stemden Amerikanen voor de nationale zetels in het Huis van Afgevaardigden en de Senaat. Daarnaast kozen ze volksvertegenwoordigers op lokaal en statelijk niveau. In sommige staten waren er ook referenda over, onder andere, abortus. Er stond dus veel op het spel.
Polarisatie
De Amerikaanse politiek polariseert, daar zijn analisten het wel over eens. Die polarisatie is ook een electorale migratie, zo betoogde Chris Nijhuis. ‘De witte arbeidersklasse schuift op naar de Republikeinen, de witte hogeropgeleiden – die traditioneel voor de Republikeinen stemden – schuiven op naar de Democraten.’ Verder zijn de partijen ook sterker geografisch verdeeld dan in het verleden. Op het platteland zijn de Republikeinen inmiddels de overgrote meerderheid, in de steden zijn de Democraten dominant.
De politieke peilers verwachtten dat president Biden het slecht zou doen deze verkiezingen. De Amerikaanse economie loopt vast en kiezers, zo stelden de analisten, zouden de president de huidige inflatie zwaar aanrekenen. Wat hem dan toch heeft gered, stelde Nijhuis, is ‘negatieve partijbinding’. ‘De haat voor de andere partij is zo sterk,’ legde de politicoloog uit, ‘dat je minder snel geneigd bent om voor die andere partij te stemmen. Ook al gaat het slecht met de economie.’
Democratische stemmers zouden dus zeker niet Republikeins stemmen. Tegelijkertijd was thuisblijven voor hen ook geen optie. Ze vonden onder andere het verkiezingsthema abortus te belangrijk om hun stem niet te gebruiken.
Té extreme kandidaten
Niet alleen de kiezers hebben een duidelijker ideologisch profiel. De partijen hebben dat ook. Sinds de jaren zeventig schuiven Democraten en Republikeinen in het Huis en de Senaat naar de flanken. Dat komt, zo betoogde Nijhuis, door de invoering van voorverkiezingen. Daar doen activistische kandidaten het beter dan gematigde politici. Zo worden partijen steeds meer ‘ideologisch puur’.
Toch hebben de Republikeinen in deze Midterms hun hand overspeeld, zo stelde Chris Nijhuis. ‘In de swing states hebben de Republikeinen een kans gemist,’ stelde Nijhuis, ‘door toch wel heel extreme kandidaten te nomineren, onder aanvoering van Trump. Juist in de staten waar het zo spannend is, waar je met een klein verschil kan winnen, dat de Democraten daar toch de Senaatszetels binnenhalen.’
Op buitenlandpolitiek verrassend eensgezind
Terwijl de Democraten en Republikeinen in de binnenlandse politiek op bijna elk punt tegenover elkaar staan, zijn ze over elementen van het buitenlandbeleid verrassend eensgezind. Amerikanist Jaap Verheul somde de belangrijkste common grounds op: Rusland, China en Oekraïne. Zowel Republikeinen als Democraten zijn het erover eens dat de twee regimes een bedreiging voor de wereldorde zijn. Tegelijkertijd moet Oekraïne gesteund worden in zijn strijd.
Buiten die consensus leven er tussen én binnen de partijen wel degelijk verschillende ideeën over de beste geopolitiek. Trumpisten braken al met het ‘realistisch internationalisme’ van de oude Republikeinen. De laatsten propaganderen militair ingrijpen en de verspreiding van vrijhandel. Trump wilde vooral soldaten terughalen en de economie beschermen tegen buitenlandse concurrentie.
Op eenzelfde manier verruilden de Democraten hun droom om de liberale democratie te verspreiden voor een “buitenlandse politiek voor arbeiders en middenklasse”, zoals Biden het noemde. De progressieve fracties binnen de partij bepleitten een verlaging van het militair budget en diplomatieke onderhandelingen met Rusland over Oekraïne.
Wat betekent dit alles voor Europa? Jaap Verheul, hoogleraar Transatlantische betrekkingen, stelt dat de EU zich achter de oren moet krabben. De Midterms maken maar weinig verschil voor de veranderende relatie tussen de VS en de EU. Links- of rechtsom gaat Amerika zich isolationistischer opstellen. ‘Als de VS niet meer de waarden van democratie, mensenrechten en rechtstaat dragen,’ vroeg Verheul zich dan ook af, ‘zijn wij dan bereid de offers daarvoor te brengen? En kunnen wij onszelf als model opwerpen?’
Door Adriaan Duiveman
Wil je op de hoogte blijven van de activiteitenv an Radboud Reflects? Schrijf je dan in voor de nieuwsbrief.
Aankondiging
Praat mee over de verkiezingsuitslagen van de Midterm Elections, polarisatie en het gevaar van democratisch verval in de Verenigde Staten.
Op dinsdag 8 november 2022 zijn de tussentijdse verkiezingen in de Verenigde Staten. De Amerikanen krijgen de kans om nieuwe volksvertegenwoordigers te kiezen op lokaal, statelijk en nationaal niveau.
Zullen de Democraten er in slagen om hun krappe meerderheid in de Senaat te behouden? Wat betekent een Republikeins succes in het Huis voor de effectiviteit van de regering Biden? En wat is de invloed van voormalig president Trump in deze verkiezingen?
Politicoloog Chris Nijhuis signaleert de belangrijkste uitslagen en wijst op de politieke implicaties hiervan voor het functioneren van de Amerikaanse democratie. Amerikanist Jaap Verheul, bijzonder hoogleraar Transatlantische betrekkingen, analyseert wat de midterms voor de relatie tussen de VS en Europa betekenen.
Wees van harte welkom bij dit Radboud Actualliteitencollege en denk verder over de gevolgen van de Midterm Elections in de Verenigde Staten.
Blokkade voor Bidens beleid
Met de inauguratie van president Biden haalden de democraten opgelucht adem. Echter, de Democratische meerderheid in het Huis en de Senaat is klein en kwetsbaar. In die context zijn de midterms extra belangrijk. Ze bepalen de politieke koers van de VS voor de komende jaren.
In het Amerikaanse politieke systeem controleren de Senaat en het Huis van Afgevaardigden de president. De leden kunnen budgetten verdelen, presidentiële veto’s verwerpen en het vertrouwen in de president opzeggen. De tussentijdse verkiezingen vormen het middelpunt van Bidens regeerperiode. De uitslag laat zien of hij het vertrouwen van de stemmers heeft kunnen houden. En of hij zijn plannen überhaupt nog kan uitvoeren.
Polarisering
Trumpaanhangers hebben in de Republikeinse voorverkiezingen veel posities gewonnen. Ook al is hij geen president meer, Trumps invloed op de ‘Grand Old Party’ is daarmee nog onmiskenbaar. Sterker nog: zijn mix van conservatisme en populisme wint juist aanhang.
Veel Republikeinen geloven dat Democraten de presidentsverkiezingen hebben gestolen. Ook al is hier geen enkel bewijs voor, 46% van de Republikeinse stemmers is ervan overtuigd dat Bidens verkiezing frauduleus was. Hebben de midterms het vertrouwen in de democratie hersteld of verhardt de strijd over de uitslagen?
Betekenis voor buitenlandbeleid
De midterms hebben niet alleen politieke impact binnen de VS. Ook daarbuiten hebben de Amerikaanse stemmen gevolgen. Immers, als Biden de verkiezingen verliest komt ook zijn ambitieuze buitenlandbeleid in gevaar. Wat betekent dat voor de liberale wereldorde? En delen Republikeinen nog de waarden en normen die daaraan ten grondslag liggen?
Over de sprekers
Chris Nijhuis is een politicoloog. Hij onderzoekt de Amerikaanse politiek, populisme en buitenlandbeleid. In 2008 voerde hij campagne voor de Democraten in Virginia.
Jaap Verheul is bijzonder hoogleraar Transatlantische betrekkingen. Hij bestudeert de politieke en culturele relaties tussen de VS en Europa.
De Radboud Actualiteitencolleges zijn een initiatief van de Radboud Universiteit en worden verzorgd door Radboud Reflects. Wetenschappers van de Radboud Universiteit stellen verdiepende vragen bij grote maatschappelijke vraagstukken. Ze brengen de nieuwste wetenschappelijke inzichten onder de aandacht van politici en beleidsmakers.