18|03|14 Our last resort: a United States of Europe? | Lecture by historian and philosopher Ulrike Guérot
Our last resort: a United States of Europe?| Lecture by historian and philosopher Ulrike Guérot | Wed 14 March 2018 | 19.30 - 21.00 hrs. | Collegezalencomplex, Radboud University
Podcast | Video | English review - The European Republic: equality beyond the nation state
"Het was een voortreffelijke avond! De spreker was superieur, haar gedachtegoed nog beter, de zaal van grote kwaliteit en de organisatie gemoedelijk en prettig. Al met al heb ik van de avond genoten en ben ik het boek van de spreker gretig aan het (her)lezen. Ik houd jullie sprekersaanbod zonder twijfel nog scherper dan voorheen in de gaten!" (uit een deelnemersevaluatie)
De Europese Unie verkeert in crisis en we hebben het gevoel aan de vooravond van verandering te staan. Maar waar brengt deze verandering ons heen? Ulrike Guérot, politicoloog, oprichter van het European Democracy Lab en voormalig politiek adviseur voor de Europese Unie, sprak over haar toekomstplan voor de Europese Unie: de Europese republiek. Guérot schreef in 1994 mee aan het zogenaamde Schäube-Lamers-plan, een document dat een van de grondleggers werd voor de Eurozone. Sinds het succes van haar boek Red Europa! Waarom Europa een Republiek moet worden toert ze rond om haar ideeën over Europa te delen. Vanavond deed ze Nijmegen aan waar ze na afloop van haar lezing werd geïnterviewd door filosoof Cees Leijenhorst van de Radboud Universiteit.
Negatieve associatie
Volgens Guérot is de Europese Unie haar ambitie en doel kwijt. Vroeger werd de EU geassocieerd met stabiliteit, eenheid en vrede. De generatie die de oorlog mee had gemaakt zag de Europese samenwerking als zeer positief. Maar tegenwoordig associëren we Europa veel meer met werkeloosheid en bureaucratie. Jongeren kijken erg negatief aan tegen Europa en staan sociaal en economisch gezien onder druk. We zitten in een crisis, maar hoe komen we daar weer uit?
Eén markt, één valuta, dus één democratie?
Binnen Europa is er sprake van één markt en binnen de Eurozone van één valuta. Daarmee hebben we de staat los gemaakt van de markt. Volgens Guérot is het principe van de enkele markt voor Europa echter niet voldoende, of zoals Jacques Delors zei: “You cannot fall in love with a single market. Europe needs a soul.” De ziel van Europa is in deze zin het zorgdragen voor haar burgers. De Europese Unie heeft op dit niveau echter geen zeggenschap omdat de politiek nog bedreven wordt op het niveau van de natiestaat. De oorspronkelijke ambitie achter Europa was niet alleen één markt en één valuta, maar ook één democratie. Doordat we de natiestaat hebben behouden binnen Europa wordt het bijna onmogelijk gericht en consequent besluiten te nemen over het welzijn van haar burgers.
Vereniging van mensen
Voor Guérot ligt de uitweg voor de crisis van Europa in het oprichten van een Europese republiek. De definitie van republiek is dat alle mensen gelijk zijn volgens de wet. In het huidige Europa vormen alle landen een eigen rechtelijke ruimte. Hierdoor zijn niet alle Europeanen gelijk volgens de wet, omdat bijvoorbeeld een Nederlander onderworpen wordt aan andere wetten en regels dan een Duitser. Dit heeft tot gevolg dat er competitie ontstaat tussen de landen die ieder voor zich het beste uit de Europese regels willen halen. Door deze onderlinge competitie zullen Europese burgers nooit een eenheid vormen, terwijl Europa juist een vereniging van mensen nodig heeft om sterk te blijven. Volgens Guérot kunnen we dit bereiken door de vroegere ambitie te voltooien door ook één rechtelijke ruimte te creëren binnen het kader van een Republiek Europa.
Nieuwe grenzen
Maar hoe moeten we dit aanpakken? Guérot stelt dat we de natie niet meer moeten zien als een eenheid van mensen met eenzelfde cultuur, maar enkel als een rechtelijke ruimte. Binnen deze definitie wordt niet meer gesproken over etniciteit of cultuur, omdat de natie bepaalt wie tot een land behoort: “The nation makes the race, not the race makes the nation.” Wanneer we anders denken over wat het betekent om een natie te zijn en cultuur en etniciteit loslaten wordt het mogelijk om Europa opnieuw in te delen. Wat nu gezien wordt als een natie is ook slechts een keuze uit het verleden. Guérot is ervan overtuigd dat het ‘oude Europa’ in transitie is naar het ‘nieuwe Europa’. Zodra de mogelijkheid zich voordoet grote hervormingen door te voeren ligt het plan alvast klaar voor Republiek Europa.
Door: Berit Akse
Podcast:
Wil je op de hoogte blijven van onze activiteiten? Schrijf je dan in voor de tweewekelijkse nieuwsbrief.
Do you want to stay up to date about our activities? Please sign in for the English newsletter.