18|06|18 Too Many people? Ethics and Population in the 21st Century | Lecture by moral philosopher Peter Singer
Too Many people? Ethics and Population in the 21st Century | Lecture by moral philosopher Peter Singer | Monday 18 June 2018 | 19.30 – 21.30 hrs | Linnaeus building, Radboud University
Podcast | Video | Video - Peter Singer on happiness and climate | VOX - Peter Singer: 'Er mag geen taboe rusten op bevolkingscontrole' | Brandpunt - We moeten overbevolking nú bespreekbaar maken, zegt deze filosoof | Nederlands Dagblad - De 'bevolkingsbom' dwingt tot nadenken | Volkskrant - Elf miljard bewoners, dat kan de planeet niet aan | Trouw - Weg met het laatste taboe: overbevolking | De Morgen - "Elf miljard mensen, dat is te veel voor deze planeet" | Humo - Peter Singer | Filosofie.nl - Deze ethicus pleit voor geboortebeperking
"Really enjoyed it; plan to visit more Radboud Reflects lectures in the future."
"Het was een zeer informatieve en indrukwekkende visie op de wereldbevolking anno 2100, breed uitgemeten in cijfers en grafieken. Dat verduidelijkte het betoog van professor Singer aanmerkelijk." (uit deelnemersevaluaties)
De afgelopen eeuw is het aantal mensen op aarde enorm toegenomen. Ook in de komende eeuw zal de bevolking groeien: de VN voorspelt dat over tachtig jaar in enkele van de armste Afrikaanse landen maar liefst vijf keer zoveel mensen zullen wonen. Met deze bevolkingsaantallen lijkt het onmogelijk om hongersnood en klimaatverandering nog tegen te gaan. Is overbevolking een probleem? Kunnen er te veel mensen op aarde zijn? Volgens de bekende Australische filosoof Peter Singer moeten we het taboe rond overbevolking doorbreken willen we hongersnood en klimaatverandering de wereld uit helpen. Voor een volle Stadsschouwburg in Nijmegen opende Singer de discussie omtrent overbevolking. De opening van de avond werd verzorgd door Han van Krieken, rector magnificus van de Radboud Universiteit. Na afloop vond er een gesprek plaats met filosofe Maïté Tjon A Hie en was er ruimte voor vragen uit het publiek.
Steeds meer mensen
“Stel je eens voor dat je langs het water wandelt en plotseling een kind ziet verdrinken”, opent Singer zijn lezing stevig. Alhoewel iedereen het eens zou zijn dat je het kind moet redden, is er ook een andere kant aan het verhaal. Wat nou als er niet éen, maar duizend kinderen aan het verdrinken zijn? “Als het aankomt op mensen die in armoede leven zijn we het eens dat het goed is om deze mensen te helpen. Maar wanneer de bevolking die ver onder de levensstandaard leeft in een hoog tempo blijft groeien, wordt het bijna onmogelijk om al deze mensen te helpen. Is het probleem niet dat we te veel mensen op aarde hebben, waarvoor we geen fatsoenlijke levensstandaard kunnen verschaffen?” We zouden ons niet alleen moeten bezighouden met het redden van mensenlevens, maar ook met het aanpakken van de oorzaken van het probleem.
Bevolking en armoede
Dat de wereldbevolking snel aan het toenemen is kunnen we niet over het hoofd zien, stelt Singer. De cijfers liegen er niet om: verwacht wordt dat in het jaar 2100 de bevolking gegroeid zal zijn tot 11 miljard mensen. In de armste landen op aarde, zoals Angola, Niger en Somalië wordt een enorme bevolkingsgroei verwacht. Singer legt uit: “Het is nog maar de vraag of we deze landen in de toekomst kunnen helpen bij het bereiken van een fatsoenlijke levensstandaard voor iedereen. De laatste jaren is het aantal mensen dat onder deze standaard leeft afgenomen, mede dankzij ontwikkelingshulp. Dit is een grote vooruitgang, maar wanneer er zoveel mensen bijkomen wordt het bijna onhaalbaar om deze vooruitgang voort te zetten.”
De klimaatcrisis en biodiversiteit
Dat de aarde aan het opwarmen is zal voor weinig mensen nog een verassing zijn. Alhoewel er veel maatregelen genomen worden om dit tegen te gaan, speelt overbevolking ook hierbij een belangrijke rol. Singer beargumenteert: “De meeste Afrikaanse landen dragen op dit moment weinig bij aan de klimaatcrisis. Maar het is niet vanzelfsprekend dat dit zo blijft: wanneer deze landen meer en meer inwoners krijgen en zich technologisch verder ontwikkelen, zal de ecologische voetafdruk steeds groter worden.” Er vindt een massa-extinctie plaats onder diersoorten: door toedoen van de mens is het aantal uitgestorven diersoorten massaal gestegen. Dit vindt met name plaats in de gebieden waar de bevolking snel groeit. Ook op ecologisch gebied is het toenemende aantal mensen dus een belangrijke factor: kunnen we klimaatcrisis nog wel tegengaan als de bevolking op aarde blijf groeien?
Doorbreek het taboe
We moeten overbevolking tot een bespreekbaar onderwerp maken, stelt Singer. Het is te groot om te negeren. Maar hoe pakken we dit aan? Zouden we mensen moeten verbieden grote gezinnen te stichten? Volgens Singer zijn er veel alternatieve oplossingen die we kunnen overwegen: “Uit onderzoek is gebleken dat vrouwen minder kinderen nemen naar mate zij meer educatie krijgen. Een mogelijke oplossing zou dus kunnen zijn om te investeren in het onderwijs van de landen waarin de meeste bevolkingsgroei wordt verwacht. Maar ook het breder verspreiden van voorbehoedsmiddelen kan erg effectief zijn.” Toch zijn we terughoudend hierin. Is het tegengaan van bevolkingsgroei in arme landen niet een vorm van neokolonialisme? Volgens Singer is de historische achtergrond van belang, maar weegt zij niet op tegen de grootte van het probleem. Willen we overbevolking en de negatieve effecten hiervan tegengaan dan is het belangrijk dat we het taboe eromheen doorbreken.
Ethische reflectie
Wanneer er meer mensen op aarde komen zal de gemiddelde levensstandaard lager worden. Maar wanneer dat niet zo is, zullen er minder mensen zijn om dit geluk te ervaren. Wanneer zijn er te veel mensen op aarde? Om een ethische oplossing te vinden zullen we ons eerst moeten afvragen of het beter is een wereld te hebben met veel mensen met een lagere levensstandaard, of juist een wereld met minder mensen die een hogere levensstandaard hebben. Singer concludeert: “Overbevolking brengt veel feitelijke maar ook filosofische vragen met zich mee. Hoe zwaar weegt het geluk van een individu? En als het aankomt op biodiversiteit, is het welzijn van de mens belangrijker dan dat van de natuur? Deze vragen zijn niet makkelijk te beantwoorden. Het is daarom belangrijk dat we niet bang zijn om samen de discussie aan te gaan over overbevolking en de gevolgen hiervan.”
Door: David Leeftink
Peter Singer on happiness and climate:
The Lecture:
Podcast:
Wil je op de hoogte blijven van onze activiteiten? Schrijf je dan in voor de tweewekelijkse nieuwsbrief.
Do you want to stay up to date about our activities? Please sign in for the English newsletter.é