19|03|10 Against Identity Politics | Lecture by political scientist Francis Fukuyama
Against Identity Politics | Lecture by political scientist Francis Fukuyama | Sunday 10 March 2019 | 19.30 – 21.15 hrs | De Vereeniging, Nijmegen
Video | Podcast
Radboud Recharge - Francis Fukuyama spreekt in Nijmegen over identiteitspolitiek | Buitenhof TV - Gast- Francis Fukuyama | De Telegraaf - ’Tradities zoals Sinterklaas houden cultuur bij elkaar’ | Het Parool - Francis Fukuyama is nog altijd de man met de glazen bol | Nederlands Dagblad - Economie? Het gaat mensen vooral om erkenning, zegt politicoloog Francis Fukuyama | Radboud Recharge - Terug naar schaatsen en molens om democratie te redden
"Zeer inspirerende lezing. Interviewer was goed voorbereid, stelde goede vragen en verdeelde de mogelijkheid tot vragen eerlijk over de zaal. De locatie was perfect, Fukuyama-waardig." (Uit een deelnemersevaluatie.)
Anouncement - Francis Fukuyama is back. The renowned political scientist holds that current day politics is too concerned with identity. We are struggling for recognition on the basis of our race, religion, ethnicity or gender. We focus on our differences rather than on the things that bind us. This gives way to populism and the rise of authoritarian leaders. Come listen to Francis Fukuyama on how we can save democracy from identity politics. See full anouncement below.
Aankondiging - Ruim een kwart eeuw na het verschijnen van zijn baanbrekende boek 'Het einde van de geschiedenis en de laatste mens' laat Francis Fukuyama opnieuw zijn licht schijnen op onze hedendaagse politieke cultuur. Kom luisteren naar Francis Fukuyama over waarom de liberale democratie verdedigd moet worden in dit tijdperk van identiteitspolitiek. Zie de volledige aankondigingstekst onderin.
Verslag - Fukuyama: Een nationale identiteit dient te zijn gestoeld op democratische waarden en niet op etniciteit
Onze liberale democratie is in gevaar. Populisme en nationalisme lijken ons politieke landschap te bepalen, en het vertrouwen in de instituties van de liberale democratie neemt af. Hoe kunnen we deze ontwikkelingen begrijpen? En wat moeten we doen om het tij te keren? Francis Fukuyama, hoogleraar politicologie aan Stanford University legde in een volle Vereeniging uit hoe de huidige politieke ontwikkelingen begrepen kunnen worden vanuit het begrip identiteit en de menselijke wens tot erkenning. Na zijn lezing ging Fukuyama in gesprek met Fleur Jongepier, universitair docent toegepaste ethiek aan de Radboud Universiteit. Samen spraken ze over de problemen van linkse en rechtse identiteitspolitiek, de opkomst van autoritaire leiders en het belang van nationale identiteit.
Van economie naar identiteit
“De liberale democratie verkeert in crisis”, zo stelde Fukuyama aan het begin van zijn lezing. Waar voorheen de politieke strijd op links en rechts vooral over sociaal-economische vraagstukken ging, is vandaag de dag de focus steeds meer op identiteit komen te liggen. De opkomst van Victor Orbán, Donald Trump en politieke ontwikkelingen zoals de Brexit zijn hier toonbeelden van. Fukuyama wees bijvoorbeeld op een toespraak van Trump in aanloop naar de mid-terms in november 2018. Hoewel de president was geadviseerd het te hebben over hoe de economie onder hem was aangetrokken, besloot Trump zijn pijlen te richten op de dreiging van migranten in het zuiden en de noodzaak van een grensmuur. “Dit is het teken van een politicus primair focust op identiteit, niet op de economie”, stelde Fukuyama.
Wat is populisme?
Tegelijkertijd zien we een groei van populistische bewegingen die zeer kritisch kijken naar de liberale instituties. Maar hoe dienen we populisme en populistische politici te begrijpen? Volgens Fukuyama is een populist “een charismatische politicus die claimt het volk te vertegenwoordigen”. Veel populistische politici staan negatief tegenover de democratische instituties, omdat deze hen in de weg staan bij het verwerkelijken van hun doelen. “Trumps aanvallen op de rechterlijke macht en de media zijn een gevaar voor de checks-and-balances die de liberale democratie kenmerken”, concludeerde Fukuyama.
Waarom juist nú?
“Dat het populisme juist nú een ongekende opkomst doormaakt heeft drie redenen”, stelde Fukuyama. De opkomst van het populisme heeft namelijk politieke, economische en identitaire gronden. “Als we denken dat de opkomst van het populisme alleen economische oorzaken heeft, waarom zagen we dan geen grote populariteitsstijging voor traditionele linkse partijen na de financiële crisis?”, vroeg Fukuyama. “De partijen op rechts zijn erin geslaagd om de woede van de mensen te vangen na de financiële crisis, door in te spelen op de roep om erkenning van identiteit”. Mensen willen erkend worden in hun waardigheid, en het uitblijven erkenning van bepaalde groepen wakkert woede aan.
Identiteit van Plato tot Bouazizi
Fukuyama zette de intellectuele geschiedenis van het concept identiteit uiteen. Hij startte aan de hand van het Oud-Griekse begrip thymos - het deel van de ziel dat zoekt naar erkenning. Vervolgens besprak hij hoe andere denkers zoals Luther, Kant en Rousseau dachten over waardigheid en erkenning. Hier zien we volgens Fukuyama het moderne begrip identiteit vorm krijgen als een bron van universele waardigheid, en als iets dat voortkomt uit onze authentieke zelf, los van de externe maatschappij. “Dit is de bron van veel identiteitspolitiek vandaag de dag”, aldus Fukuyama. Dit zie je onder meer bij de #MeToo-beweging, waarin vrouwen protesteren, omdat ze niet voor volledige mensen worden aangezien, of bij de start van de Arabische Lente, toen Mohammed Bouazizi zichzelf in brand stak, omdat hij het gevoel had dat hij door de overheid niet als mens met waardigheid werd erkend.
De onzichtbare arbeidersklasse
Fukuyama liet zien hoe het begrip identiteit helpt om veel moderne identitaire bewegingen beter te begrijpen. “De focus van linkse politieke partijen op gemarginaliseerde groepen heeft een deel van de oorspronkelijke arbeidersklasse het gevoel gegeven dat ze worden genegeerd. Rechtse partijen hebben identiteit als project van links afgekeken, maar focussen vervolgens primair op de witte arbeidersklasse.” Volgens Fukuyama kunnen we ook deze roep om erkenning niet zomaar ter zijde schuiven. “Veel mensen doen populistische stemmers af als racistisch en xenofoob, maar hoewel dit voor een deel van de aanhangers van populistische leiders wellicht geldt, dienen we sympathie te hebben voor de zorgen van de arbeidersklasse”, concludeerde Fukuyama. “Voor bepaalde groepen in de samenleving zijn globalisering en de liberale democratie een grote bron van welvaart geweest, maar voor anderen, zoals lager opgeleiden buiten de grote steden, heeft dit vooral onzekerheid en problemen gebracht. Het aannemen van afkeurende en elitaire houding is hiervoor geen oplossing.”
De oplossing: Integratieve identiteit
Wat is dan wel de oplossing voor de problemen die ten grondslag liggen aan de populistische identiteitspolitiek? Het antwoord vond Fukuyama eveneens in het begrip identiteit, dat we ook voor positieve doeleinden kunnen gebruiken. “Wat we nodig hebben zijn sterke, integratieve noties van identiteit”, stelde Fukuyama, “en deze kunnen we baseren op de natie.” Fukuyama gaf aan dat dit een nationale identiteit dient te zijn die gestoeld is op democratische waarden en niet op etniciteit. “Op een symbolisch niveau hebben we politici nodig die een democratische identiteit promoten die de diversiteit van onze huidige democratieën in acht neemt”. Fukuyama besloot zijn lezing met een appel op de politiek: “Hoewel veel mensen de politiek zien als een vies en ouderwets spel, ligt de oplossing toch echt in het politieke.” Uiteindelijk is het de politiek en zijn het politici die onze verdeelde samenleving weer nader tot elkaar moeten brengen.
Door: Simon Jacobs
Podcast
Wil je op de hoogte blijven van onze activiteiten? Schrijf je dan in voor de tweewekelijkse nieuwsbrief.
Do you want to stay up to date about our activities? Please sign in for the English newsletter.
Aankondiging / Anouncement
Nederlands volgt Engels
Francis Fukuyama is back. The renowned political scientist holds that current day politics is too concerned with identity. We are struggling for recognition on the basis of our race, religion, ethnicity or gender. We focus on our differences rather than on the things that bind us. This gives way to populism and the rise of authoritarian leaders. Come listen to Francis Fukuyama on how we can save democracy from identity politics.
Democracy
Our free society and democracy are under pressure. The support for populist leaders such as Victor Orbán, Marine Le Pen and Donald Trump is steadily growing, while several democracies gradually transform into authoritarian regimes. In his new book Identity Francis Fukuyama makes clear that the current state of political affairs can be understood when we take into account the human desire for recognition. The electoral success of the populist nationalism are not rooted in economic concerns, but spring from a demand for recognition of people’s identity and human dignity.
Identity
Ethnic minorities, anti-immigration populists, and the LGBTQ community - all are fighting for recognition, and in doing so are determining the political agenda. According to Fukuyama this struggle for recognition of particular groups on the basis of identity is a threat to liberal democracy. While the human desire to be recognized cannot be idly cast aside, we should at the same time prevent society from falling apart into irreconcilable groups. The desire to be recognized and the notion of identity should be accommodated in such a way that it supports democracy rather than undermine it.
In his lecture Francis Fukuyama explores the notion of identity and the desire for recognition, the rise of authoritarian leaders and the threat identity politics poses for democracy. Following the lecture he will be interviewed by philosopher Fleur Jongepier. After this there will be time for questions from the audience. After the program Francis Fukuyama will be available to sign copies from his new book.
This program is in English.
About the speaker
Francis Fukuyama an acclaimed American political scientist and philosopher. He is best known for this ground-breaking work The End of History and the Last Man. He is professor of political science at Stanfor University. In 2018 he published his new book Identity: The Demand for Dignity and the Politics of Resentment.
Fleur Jongepier is philosopher and assistant professor of applied ethics at Radboud University. In her current research she focusses the role self-knowledge in the context of societal issues such as implicit bias, big data and privacy.
This is a program by Radboud Reflects and Uitgeverij Atlas Contact
Do you want to stay up to date about our activities? Please sign in for the English newsletter.
Nederlands
Francis Fukuyama is terug. Deze invloedrijke Amerikaanse politicoloog vindt dat we ons teveel focussen op onze identiteit. We strijden om erkenning op basis van ras, religie, etniciteit of gender. We richten ons op de verschillen in plaats van op de overeenkomsten. Dit werkt populisme en de opkomst van autoritaire leiders in de hand. Kom luisteren naar Francis Fukuyama over hoe we de democratie kunnen redden.
Democratie
Onze vrije samenleving en democratie staan onder druk. Het succes van populistische leiders zoals Victor Orbán, Marine Le Pen en Donald Trump groeit, terwijl verschillende democratieën langzaam veranderen in autoritaire regimes. In zijn nieuwe boek Identiteit stelt Fukuyama dat we de huidige politieke situatie kunnen begrijpen vanuit het menselijk verlangen tot erkenning. De verkiezingswinst van populisten moet dus niet verklaard worden vanuit economische motieven, maar vanuit een behoefte aan erkenning van onze identiteit en menselijke waardigheid.
Identiteit
Etnische minderheden, anti-immigratiepopulisten, en de LGBTQ-gemeenschap vechten voor erkenning en bepalen hiermee de politieke agenda. Deze strijd om erkenning staat volgens Fukuyama op gespannen voet met de democratie. De behoefte om erkend te worden kan niet zomaar terzijde worden geschoven. Maar tegelijkertijd moeten we voorkomen dat de samenleving uiteen valt in groepen die niet meer tot elkaar te brengen zijn. Identiteit moet volgens Fukuyama op zo’n manier worden vormgegeven dat het de democratie ondersteunt in plaats van ondergraaft.
In zijn lezing verkent Francis Fukuyama het belang van identiteit, de opkomst van autoritaire leiders en de problemen van identiteitspolitiek voor de democratie. Na zijn lezing gaat hij in gesprek met filosoof Fleur Jongepier. Aansluitend is er ruimte voor vragen uit de zaal. Na afloop signeert Francis Fukuyama zijn nieuwe boek.
De voertaal is Engels.
Over de sprekers
Francis Fukuyama is een Amerikaanse politicoloog en filosoof. Hij is vooral bekend van zijn werk Het einde van de geschiedenis en de laatste mens. Hij is hoogleraar politicologie aan Stanford University. In 2018 kwam van hem Identiteit. Waardigheid, ressentiment en identiteitspolitiek uit. 
Fleur Jongepier is filosoof en universitair docent Toegepaste ethiek aan de Radboud Universiteit. In haar huidige onderzoek kijkt ze o.a. naar de rol en betekenis van zelfkennis binnen maatschappelijke vraagstukken als implicit bias, big data en privacy.
Kom je vaker naar de lezingen van Radboud Reflects? Dan is een Radboud Reflects-abonnement misschien interessant.
Dit is een programma van Radboud Reflects in samenwerking met Uitgeverij Atlas Contact.