19|09|16 How the World Thinks | Lecture by philosopher Julian Baggini
How the World Thinks | Lecture by philosopher Julian Baggini| Monday 16 September 2019 | 19.30 – 21.00 hrs | Collegezalencomplex, Radboud University
"Helder verhaal. Vlot gebracht. Goed te volgen en stemt tot nadenken..." (Uit een deelnemersevaluatie.)
Anouncement - Why is the West more individualistic than the East? And why does secularism have less influence in the Islamic world than in Europe? According to British philosopher Julian Baggini, we do not differ from each other as much as we think. All around the world, people grapple with the same moral questions. Individual autonomy versus collective good. The social demand for a clear truth versus the awareness that everything is subjective. The different ways of thinking are found in the answers. Come listen and hear from Baggini what we can learn from how the rest of the world thinks. See full announcement below.
Aankondiging - Waarom is het Westen individualistischer dan het Oosten? En waarom heeft secularisme minder invloed in de islamitische wereld dan in Europa? Volgens de Britse filosoof Julian Baggini verschillen we niet zoveel van elkaar, als we denken. Overal ter wereld zijn mensen met dezelfde morele vraagstukken bezig. Individuele autonomie, versus het collectieve belang. De maatschappelijke vraag om een duidelijke waarheid, versus het bewustzijn dat alles subjectief is. Het verschil in denken zit in de antwoorden. Kom en hoor van Baggini wat we kunnen leren van hoe de rest van de wereld denkt. Zie de volledige aankondigingstekst onderin.
Verslag - How the World Thinks
De wereld kent meerdere historische filosofische tradities: Westerse filosofie, Chinese filosofie, Indiase filosofie, Afrikaanse filosofie. Toch wordt door westerse filosofen vrijwel uitsluitend aandacht besteed aan gedachtegoed dat uit de westerse traditie voortkomt. In zijn nieuwe boek Hoe de wereld denkt: Een mondiale geschiedenis van de filosofie vraagt de Britse filosoof Julian Baggini zich af wat filosofen uit verschillende tradities van elkaar zouden kunnen leren. Zouden we bovendien door het bestuderen van deze tradities iets te weten kunnen komen over de culturen in andere delen van de wereld? Baggini gaf een volle collegezaal een voorproefje van het gedachtegoed uit zijn nieuwe boek. Na zijn lezing ging Baggini in gesprek met filosoof Joyce Vermeer en het publiek, over de waarde van deze interculturele intellectuele uitwisseling voor de filosofie, de politiek en onze persoonlijke levens.
De grote filosofische tradities
In de wereldgeschiedenis zijn verschillende momenten aan te wijzen waarop mensen ogenschijnlijk onafhankelijk van elkaar zijn begonnen met filosoferen. Rond dezelfde tijd dat de voorgangers van Socrates en Plato in het Oude Griekenland de westerse filosofie begonnen, vinden we in China de filosofie van Confucius en in India de filosofie van de Vedische scholen en de Boeddha. Hier zijn eventueel nog andere tradities aan toe te voegen, zoals de Islamitische filosofie uit de Middeleeuwen of de meer mondelinge filosofische tradities uit Afrika, Australië en Zuid-Amerika. Op een westerse universiteit zal een filosoof echter niet snel in aanraking komen met deze filosofische stromingen. “Op westerse universiteiten wordt vaak gezegd dat alleen de westerse denkers échte filosofie bedrijven en dat de andere stromingen vooral een soort volkswijsheid zijn,” legde Baggini uit. “Maar wie de werken van Confucius naast die van Aristoteles legt ziet zoveel overeenkomsten dat dit argument geen stand kan houden.”
Vergelijkende filosofie
Volgens Baggini kunnen we middels het bestuderen van verschillende filosofische stromingen niet alleen veel leren over de filosofie, maar ook over andere gebruiken en culturen. De filosofische methode die Baggini aanhangt, staat bekend als vergelijkende filosofie. In deze methode wordt onderzocht hoe eenzelfde onderwerp of vraagstuk door verschillende tradities wordt benaderd. Een belangrijk inzicht dat Baggini daarbij onderstreepte was om niet in een essentialistisch zwart-wit denken te vervallen. In plaats daarvan is het beter te denken in termen van voor- en achtergrond. “Iets dat in een bepaalde traditie of cultuur op de voorgrond treedt, is in een andere cultuur vaak op de achtergrond aanwezig. Als een bepaalde traditie aan een zekere gedachte veel waarde hecht, dan kan het ook de moeite zijn om te kijken hoe deze gedachte in ons denken op de achtergrond aanwezig is en of het wellicht loont hier in ons eigen denken meer aandacht aan te besteden.”
Harmonie en vrijheid
Een van de voorbeelden die Baggini aanhaalde was het belang van het concept ‘harmonie’ in de Chinese filosofische traditie. “De gemiddelde Chinees hecht sterke waarde aan het idee van sociale harmonie, ook als hij of zij niet direct bekend is met het denken van Confucius,” legde Baggini uit. Deze harmonie betekent niet hetzelfde als uniformiteit. Als tien instrumenten dezelfde noot spelen, krijg je geen harmonieus muziekstuk. Harmonie wordt gecreëerd door verschillende instrumenten en noten samen te brengen. “Harmonie is het concept waarmee de gemiddelde Chinees zichzelf, de politiek en de wereld begrijpt. Vergelijkbaar met het belang dat we in het westen aan het concept ‘vrijheid’ hechten”, aldus Baggini. “Door ons van dit verschil bewust te zijn, is het beter te begrijpen dat men in China wellicht minder enthousiast is over individualisme en democratie dan wij in het Westen. Bovendien kan het ons ook doen inzien hoe de nadruk op vrijheid en autonomie ten koste kan gaan van harmonie in de westerse cultuur.”
Het belang van verschillende perspectieven
Vergelijkende filosofie geeft de filosoof inzicht in verschillende manieren om de menselijke ervaring te benaderen en maakt de filosoof bewuster van de complexiteit van verscheidenheid aan perspectieven die de grote filosofische vragen met zich meedragen. Bovendien geeft het ons ook inzicht in verschillende perspectieven op het goede leven. “Verschillende tradities hebben op verschillende manieren uiteengezet wat het betekent om een goed leven te leiden of een rechtvaardige maatschappij te organiseren.” Hier kunnen we volgens Baggini veel van elkaar leren. “We worden door globalisatie en de groeiende wereldbevolking dichter bijeen gedwongen. Als mensen dicht bij elkaar leven en elkaar niet begrijpen, ontstaat frictie.” Vergelijkende filosofie moedigt de juiste houding aan. “De vergelijkende filosofie zegt: ‘Ik begrijp een ander niet volledig, maar ik zie dat er iets interessants in zijn of haar denken verscholen ligt’. Alleen door ons bewust te worden van ons eigen perspectief en ons open te stellen voor de perspectieven van anderen, kunnen we zonder deze frictie met elkaar samen filosoferen en zonder frictie met elkaar samenleven.”
Door: Simon Jacobs
Wil je op de hoogte blijven van onze activiteiten? Schrijf je dan in voor de tweewekelijkse nieuwsbrief.
Do you want to stay up to date about our activities? Please sign in for the English newsletter.
Podcast:
Aankondiging / Anouncement
Why is the West more individualistic than the East? And why does secularism have less influence in the Islamic world than in Europe? According to British philosopher Julian Baggini, we do not differ from each other as much as we think. All around the world, people grapple with the same moral questions: Individual autonomy versus the collective good, the social demand for clear truth versus the awareness that everything is subjective. Different ways of thinking are found in the answers. Come hear from Baggini what we can learn from how the rest of the world thinks.
Watch this interview with Julian Baggini by Pelckmans Uitgevers:
Locality
Individualism versus the collective, ratio versus faith, rules versus flexibility. According to Julian Baggini, philosophy is thinking about moral choices you have to make. Philosophy is also always site-specific. It is impossible to think outside our environment. People live according to a rough form of the philosophical tradition of their culture. The average Chinese person will value social harmony without ever having read Confucius, and the average Indian will believe in karma without necessarily knowing the Vedas. But this does not mean we cannot be philosophical explorers. Of course there are differences worldwide, but we can learn from each other.
Multiple perspectives
By having multiple perspectives on moral issues you not only get more information, but you also realize that several questions can hide within a larger question. In this way you learn that multiple values are possible. Different global perspectives on philosophy can enrich our opinions on objectivity. Ideas are not immovably stuck in culture, but are formed by a culture itself.
Similarities
According to Baggini, the question should not be where you are from, but where you are heading. In our era filled with conflict, it is especially important to be self-aware and to be willing to listen and to learn from other philosophical traditions. You may have good reasons for considering personal freedom more important than the collective good, but be aware of the fact that other ethical options are available.
After the lecture, Julian Baggini will discuss the topic further with philosopher Joyce Vermeer from Radboud University.
The language spoken during this program is English.
About the speakers
Julian Baggini is a British philosopher. He is founding editor of The Philosophers’ Magazine. Baggini has written multiple books on the philosophy of food, interculturality, and freedom.
Joyce Vermeer is a philosophy lecturer at Radboud University.
Subscribe to the English e-mail newsletter and be the first to know about new programming, the latest reviews, video's and more.
Nederlands
Waarom is het Westen individualistischer dan het Oosten? En waarom heeft secularisme minder invloed in de islamitische wereld dan in Europa? Volgens de Britse filosoof Julian Baggini verschillen we niet zoveel van elkaar, als we denken. Overal ter wereld zijn mensen met dezelfde morele vraagstukken bezig. Individuele autonomie, versus het collectieve belang. De maatschappelijke vraag om een duidelijke waarheid, versus het bewustzijn dat alles subjectief is. Het verschil in denken zit in de antwoorden. Kom en hoor van Baggini wat we kunnen leren van hoe de rest van de wereld denkt.
Plaatselijkheid
Individualisme versus het collectief, rationalisme versus geloof, regels versus flexibiliteit. Denken over morele keuzes die je moet maken is voor Julian Baggini filosofie. Filosofie is altijd plaats bepaald. We kunnen niet denken los van de wereld om ons heen. Mensen leven naar een verruwde vorm van hun filosofische traditie. Zo zal de gemiddelde Chinees waarde hechten aan sociale harmonie zonder ooit Confucius te hebben gelezen en de gemiddelde Indiër zal in karma geloven zonder per se de Veda’s te kennen. Maar dat betekent niet dat we geen filosofische ontdekkingsreizigers kunnen zijn. Natuurlijk zijn er wereldwijd verschillen, maar we kunnen wel degelijk van elkaar leren.
Meerdere perspectieven
Door meerdere perspectieven op morele vraagstukken krijg je niet alleen meer informatie, maar zie je ook in dat er achter een vraag meerdere vragen kunnen schuilgaan. Zo leer je dat er meerdere waarden mogelijk zijn. Verschillende mondiale perspectieven op filosofie kunnen onze opvattingen van objectiviteit verrijken. Ideeën zitten niet onwrikbaar vast aan culturen, maar worden wel gevormd door een cultuur.
Overeenkomsten
De vraag is volgens Baggini niet waar je vandaan komt, maar waar je naar toe gaat. In onze huidige tijd vol met conflicten is het extra belangrijk om je van jezelf bewust te zijn en bereid te zijn te luisteren en te leren van andere filosofische tradities. Je kunt goede redenen hebben om persoonlijke vrijheid belangrijker te vinden dan het collectieve, maar wees je er van bewust dat er andere ethische opties mogelijk zijn.
Na de lezing gaat Julian Baggini in gesprek met filosoof Joyce Vermeer van de Radboud Universiteit.
Deze lezing is in het Engels
Over de sprekers
Julian Baggini is a British philosopher. He is founding editor of The Philosophers’ Magazine. Baggini has written multiple books on the philosophy of food, interculturality, and freedom
Joyce Vermeer is a philosophy lecturer at Radboud University.
Kom je vaker naar de lezingen van Radboud Reflects? Dan is een Radboud Reflects-abonnement misschien interessant.
Wil je op de hoogte blijven van onze activiteiten? Schrijf je dan in voor de tweewekelijkse nieuwsbrief.