Do 24|03|16 Pis & Love | Actualiteitencollege over de aanslagen in Brussel

Pis & Love | Actualiteitencollege over de aanslagen in Brussel
Met islamdeskundige Martijn de Koning en ethicus Marcel Becker 
Donderdag 24 maart 2016 | 12.45 - 13.30 uur | Hal Erasmusgebouw, Radboud Universiteit

Martijn de Koning is antropoloog en islamdeskundige aan de Radboud Universiteit. Marcel Becker is ethicus aan de Radboud Universiteit.

Na Parijs is ook Brussel het doelwit geworden van terroristen. Na een actualiteitencollege over Parijs, was het dus helaas tijd voor een bijeenkomst over aanslagen in Brussel. Gespreksleider Cees Leijenhorst meldt dat hij in ieder geval hoopt dat dit een laatste actualiteitencollege van deze soort zal zijn.

Columnist Peter van der Heiden trapt af met een column waarin hij de strijd om leven van zijn zieke moeder vergelijkt met de aanslagplegers die vechten om te sterven. Wat er in zijn moeder omging kan hij nog wel raden, maar inleven in de gemoedstoestand van de daders van de aanslagen lukt hem eigenlijk niet. Zijn moeder won de strijd, in ieder geval tijdelijk, maar Van der Heiden hoopt dat de overwinning op terrorisme meer permanent zal blijken te zijn.

Verzoening

Gespreksleider Cees Leijenhorst opent het gesprek met de vraag of Wilders niet een heel klein beetje gelijk heeft wat betreft het preventief opsluiten van terugkerende Syriëgangers. Volgens Martijn de Koning is dit idee niet alleen onhaalbaar, maar ook nog eens onverstandig. De meeste mannen die terugkomen uit Syrië zijn voor zover bekend al bekend bij de Inlichtingendienst en worden nauwgezet in de gaten gehouden. Bovendien worden verdachten bij terugkomst ondervraagd, maar is het lastig vast te stellen wat zij precies gedaan hebben in Syrië en is het niet mogelijk om iemand zonder bewijs voor lange tijd vast te houden. Daarnaast bestaat er een groep spijtoptanten, waarbij een harde aanpak juist averechts kan werken.

Leijenhorst vraagt of het klopt dat er na de aanslagen in Brussel weinig anti-Islam geluiden te horen zijn en vooral uitingen van verzoening. De Koning beaamt dit. De imam van de Essalammoskee in Rotterdam riep op tot eenheid en verbroedering, koning Willem-Alexander bezocht als gebaar de Schilderswijk in Den Haag en in Brussel werden de stoepen volgekrijt met verzoenende teksten. Dit is vooral een geluid dat De Koning mist in de retoriek van politici.

Angst

Leijenhorst maakt de vergelijking met de aanslagen van de RAF in de jaren ’70, die vrij intens waren. Marcel Becker antwoordt dat we vroeger staatsterrorisme hadden, dat veel intenser was dan het terrorisme door splintergroeperingen, zoals de RAF en IS-sympathisanten. Dat we nu angst hebben voor zelfmoordaanslagen is rationeel gezien vreemd, omdat het gaat om zeer kleine groepen en een heel kleine kans dat iemand slachtoffer wordt van een aanslag. De beste manier om je te wapenen tegen dit soort aanslagen is door vooral door te gaan met onze levens zoals we dat gewend zijn. Dat we vanuit een angstgevoel met woede reageren is juist wat terroristen voor ogen hebben.

De politieke doelen van de aanslagplegers in Brussel en Parijs waren volgens De Koning niet zo duidelijk als die van de RAF. Maar zij zien het Westen wel als de grote boeman, dus er schuilt wel degelijk een politiek idee achter de aanslagen in beide steden. Becker vult aan dat terroristen vooral bevlogen en nihilistisch zijn, maar dat het kan gebeuren dat ideologie gaat overheersen en ze overgaan in een vrijheidsbeweging.

Veilig gevoel

Vanuit het publiek wordt gesteld hoe ver we moeten gaan in creëren van veiligheid. Volgens Becker is dit altijd balanceren. Aan de ene kant geeft de zichtbare aanwezigheid van politie en leger mensen een veilig gevoel. Aan de andere kant maakt hun aanwezigheid mensen ook weer bang. Ook het beveiligen van luchthavens is volgens De Koning niet altijd even gemakkelijk. Door bijvoorbeeld extra beveiligingspoorten te plaatsen op de luchthaven, creëer je voor die poorten juist een opeenhoping van mensen en dus een plek voor een aanslag.

Maar waarom dan Brussel als doelwit, wordt vanuit het publiek gevraagd? Becker antwoordt dat het niet zozeer een aanslag op Brussel was, maar een aanslag op Europa. Brussel is de hoofdstad van Europa en daarmee een symbolisch doel. Volgens De Koning gaat het naast symboliek ook om gemakkelijke doelen, die raken aan onze dagelijkse routine. Een aanslag op een metro zorgt voor een doorbreking van die routine en tast daarmee ons veiligheidsgevoel aan. De kans is klein dat je slachtoffer wordt van een terroristische aanslag, maar de kans is helaas voor iedereen even groot. Niemand uitgezonderd.

Verslag: Dave Willems