Megalomane gekken met kernwapens
Wie stopt Noord-Korea? | Actualiteitencollege door politicoloog Bertjan Verbeek
Dinsdag 19 september
Hoe moet de internationale gemeenschap optreden tegen Noord-Korea, dat steeds verder gaat met provoceren? En wat is het Noord-Koreaanse perspectief op het kernwapenconflict eigenlijk? Politicoloog Bertjan Verbeek van de Radboud Universiteit boog zich over deze vragen in een actualiteitencollege georganiseerd door Radboud Reflects en VOX Magazine. Is er een uitweg mogelijk uit dit nucleaire conflict?
Megalomane gek
Parlementair historicus Peter van der Heiden denkt in zijn column met weemoed terug aan de goede oude tijd van de Koude Oorlog: “Toen was de wereld nog overzichtelijk: de Amerikanen tegen de Russen. Nu lijken vijanden van alle kanten te komen. Tot voor kort nog zonder dreiging met kernwapens, maar ook dat is weer terug van weggeweest.” In de huidige kernwapencrisis met Noord-Korea wordt de wereld volgens Van der Heiden bovendien gegijzeld door een megalomane gek die in isolement leeft en conflicten nodig heeft om te overleven. Maar zo concludeert hij: “Gelukkig staat daar Kim Jong-un tegenover. Misschien is hij wel in staat om met enig verstand te handelen.”
Wapenwedloop
Op de achtergrond van de politieke crisis met Noord-Korea spelen volgens politicoloog Bertjan Verbeek een aantal belangrijke ontwikkelingen. Mondiaal gezien is er een wapenwedloop aan de gang die zich vooral in Azië in rap tempo ontwikkelt. “De militaire uitgaven in de Oceanische regio rijzen de pan uit. Dat heeft alles te maken met de economische groei van China en India, die hun macht proberen te waarborgen met het uitbreiden van hun wapenarsenaal. China probeert zijn handelsroutes veilig te stellen, breidt zijn vloot uit en bouwt een militaire basis in Myanmar. India en Japan worden bang en reageren daarop door middel van herbewapening. Ook het nucleaire programma van Noord-Korea is ten eerste een reactie op deze ontwikkelingen.”
Koreaans perspectief
Maar er speelt meer. Vanuit een Westers perspectief gezien begint de historie van het conflict met Noord-Korea na het begin van de Tweede Wereldoorlog, toen er een communistische dictatuur ontstond. Dit resulteerde in het begin van de Koreaanse oorlog in 1950, die resulteerde in een Koude Oorlog op de 38e breedtegraad. “Vanuit een Westers perspectief wordt Noord-Korea dus sinds 1953 geleid door dictators op basis van persoonlijkheidsverheerlijking met zo nu en dan een crisis omtrent hun kernwapenprogramma.” Voor de Koreanen begon de oorlog echter al in 1905, toen de Verenigde Staten orde op zaken stelden in Zuid-Korea door militairen, ambtenaren en politici te benoemen in de tijd van de Japanse bezetting van Korea. “Na de Japanse bezetting ging de Amerikaanse strijd tegen de communisten op wrede wijze verder, met de oorlog tussen 1950 en 1953 als dieptepunt, waarin steden werden vernietigd en de VS regelmatig dreigde met kernwapens. Voor Noord-Korea gaat het dus vooral ook om dekolonisatie van de Amerikaanse vijand.”
Chicken game
In de huidige Koreacrisis zitten we nu midden in een chicken game. De vraag is volgens Verbeek hoe we deze kunnen laten de-escaleren zonder gezichtsverlies bij een van de partijen of een verlies aan geloofwaardigheid. “De oplossing zal meer zitten in een soort van symbolische concessie. Het probleem is echter dat we niet zoveel weten van de intenties van Kim Jong-un. Vanuit onze eigen onkunde zijn we snel geneigd om te denken dat hij gek is. Aan de andere kant weten we eigenlijk ook niet veel van de intenties van Donald Trump.” Het is dus de vraag hoe het escalatiespel zich verder zal ontwikkelen. “Het beste is om de steun van de Noord-Koreaanse bevolking aan het regime van Kim Jong-un te ondermijnen. Strenge sancties met een bevolkingsopstand tot gevolg kan een goede oplossing zijn. Het idee daarbij is dat de bevolking zo veel honger krijgt, dat ze zich gaan verzetten. Maar de Vietnamoorlog heeft geleerd dat een dergelijke strategie ook averechts kan werken. Bovendien zit buurland China niet te wachten op het ineenstorten van Noord-Korea.”
Uitweg
Hoe dit conflict zal aflopen? Verbeek schetst een aantal scenario’s. “Het kan bijvoorbeeld leiden tot een gewapend conflict door een misrekening in de strategie van een van de betrokken partijen. Dit kan ook gebeuren als gevolg van roekeloosheid van een van de politieke leiders. Maar het is ook denkbaar dat het huidige conflict nog jaren doorgaat in een reeks van escalatie en de-escalatie, omdat niemand een kernoorlog wil riskeren. Met als bijkomende gedachte dat het regime in Noord-Korea vanzelf een keer ineenstort.” Wat het meest hoopvolle scenario is? “Dat Noord-Korea wordt erkend als kernwapenmacht en de VS belooft niet uit te zijn op een regime change. Maar dan moet Donald Trump wel bereid zijn een dergelijke concessie te doen.”
Door: Dave Willems
Wil je op de hoogte blijven van onze activiteiten? Schrijf je dan in voor de tweewekelijkse nieuwsbrief.