De bitterzoete ervaring van de blues
De blues hebben. Hoe doe je dat? | Filosofieworkshop met filosoof Roy Dings | Wo 17 januari 2018 | 19.30 - 21.30 uur | Thiemeloods, Nijmegen
We hebben allemaal wel eens de blues, maar wat hebben we dan eigenlijk? Cognitiefilosoof en filosoof van de psychiatrie Roy Dings van de Radboud Universiteit leidde een filosofisch gesprek tussen de deelnemers over de blues hebben. Opmerkelijk was dat alle deelnemers een gevoel en beeld hadden bij de blues, maar dat deze beelden niet met elkaar overeenkwamen. Voor sommigen was de blues vooral een gevoel van melancholie, anderen associeerden het meer met verdriet.
Begrijpen
Roy Dings startte zijn inleiding met het onderscheid tussen verklaren en begrijpen. Bij deze filosofische werkplaats gaat het er niet om de blues te verklaren. We willen niet weten wat er in onze hersenen of ons lichaam gebeurt als we de blues hebben, dat is werk voor de hersenwetenschapper. Wat we doen tijdens een filosofische werkplaats is proberen de blues te begrijpen. We plaatsen haar in een betekenisvolle context. De enige kennis die je daarvoor nodig hebt is dat je het zelf ervaren hebt. Het is lastig om aan deze specifieke ervaring woorden te geven. De blues is ook een muziekstroming. Bij deze muziekstroming hoort een gevoel en dat gevoel willen we proberen te analyseren.
Stuurloosheid
De blues lijken zich ergens te begeven tussen een depressieve ervaring, waarbij je lijdt en hulp nodig hebt en de gewone alledaagse ervaring. Een van de deelnemers gaf gelijk in het begin van het gesprek het voorbeeld dat schepen vroeger een blauwe vaandel droegen als de kapitein dood was. Er wordt gezegd dat dit de oorsprong is van het begrip de blues hebben. Maar welk gevoel hoort hier dan bij? Het is iets anders dan rouw, waar zwart bij hoort. Misschien is het wel eerder een gevoel van melancholie, doelloosheid, stuurloosheid en zinloosheid.
Reflectie
Als je de blues hebt dan verandert je perceptie van de werkelijkheid. Als je lekker in je vel zit ervaar je de wereld anders dan als je de blues hebt. Als je de blues hebt is de wereld grauwer. De blues is meestal een moment van reflectie. Er is even sprake van een afwezigheid van richting, een stilstaan op de plaats. Je weet het even allemaal niet en voelt je minder krachtig. Een van de deelnemers omschreef dit treffend als het arme-ik-gevoel. Het is een gevoel van zelfmedelijden dat je overkomt.
Bitterzoet
Belangrijk bij de blues is dat het een gevoel is dat komt en weer gaat. De blues duurt nooit lang. Bovendien is de blues niet alleen negatief. De blues is juist een bitterzoet gevoel. Een arme-ik-gevoel waarin je je ook heerlijk kunt wentelen. Misschien moeten we de blues dan ook wel omarmen. De schoonheid van de blues zit in het stilstaan in het moment. Het is een existentiële ervaring die oproept tot contemplatie. In die zin komt de ervaring van bluesmuziek overeen met de ervaring van de blues. In beide zit schoonheid en verdriet tegelijkertijd. En bij beide wordt stilgestaan bij de minder mooie kanten van het leven.
Door: Anouta de Groot
Wil je op de hoogte blijven van onze activiteiten? Schrijf je dan in voor de tweewekelijkse nieuwsbrief.