De toekomst van de Bitcoin
Bitcoin, toekomst of bubbel? | Lezing en gesprek met internetdeskundige Jaap-Henk Hoepman en econoom Robbert Rademakers | Maandag 26 maart 2018 | 20.00 - 21.30 uur | Collegezalencomplex, Radboud Universiteit
"Het onderwerp was nog vrij nieuw en abstract voor mij. Door deze avond veel duidelijkheid gekregen, bedankt." (uit een deelnemersevaluatie)
De Bitcoin was eind 2017 ineens wereldnieuws. Lange tijd leek de groei van de munt niet te stoppen. Nu de hype deels over lijkt te zijn, rijst de vraag naar de toekomst van cryptovaluta opnieuw op. Was de ophef terecht? Gebruiken we binnenkort cryptocurrencies om onze boodschappen te doen? Of zal het zover nooit komen? Internetdeskundige Jaap-Henk Hoepman en econoom Robbert Rademakers, beiden verbonden aan de Radboud Universiteit, spraken over de techniek en economie achter cryptocurrencies en gingen onder leiding van filosoof Frank van Caspel in gesprek over de levensvatbaarheid van deze nieuwe vorm van geld.
Decentraal
Hoepman trapt de avond af met een lezing over het principe achter cryptovaluta: de blockchain. Het achterliggende idee van de blockchain is om het maken van transacties naar anderen mogelijk te maken zonder dat daarbij een bank of overheid bemiddelt. Gebruikers kunnen met elkaar een overeenkomst bereiken over welke betaling door wie is gedaan en in welke volgorde dit is gebeurd. Dit wordt bepaald aan de hand van een algoritme waar iedereen aan bijdraagt. In plaats van een centrale partij aan te stellen die alle betalingen behandelt en daarmee de macht in handen heeft, houdt iedereen alle betalingen van iedereen bij. Hoepman legt uit: “We kunnen de blockchain vergelijken met het bijhouden van een groot logboek. In plaats van dat er één boekhouder is die alles bijhoudt, schrijft iedereen eraan mee. Men bereikt onderling overeenstemming zonder dat daarbij een centrale autoriteit betrokken is.” Middels de blockchain technologie kunnen Bitcoins dus worden overgemaakt zonder dat daar een tussenpersoon aan te pas komt en dus volledig decentraal is.
Rekenkracht
Het genereren van een logboek met bijvoorbeeld de laatste Bitcointransacties wordt ook wel minen genoemd. Van nieuwe transacties wordt er een nieuw block toegevoegd aan de blockchain, vergelijkbaar met het toevoegen van een nieuwe bladzijde aan een grootboek. Het genereren van een nieuw block wordt gedaan aan de hand van uiterst ingewikkelde berekeningen, wat veel rekenkracht en dus elektriciteit kost. Om te voorkomen dat kwaadwillende miners roet in het eten gooien, wordt de berekening gedaan door verschillende miners. Degene die als eerste het nieuwe blok genereert krijgt daarvoor een beloning in de vorm van Bitcoins. Dat betekent echter wel dat er veel rekenwerk gedaan moet worden en dit vraagt om veel rekenkracht en energie.
Machtige mining pools
Hierin ligt ook het zwakke punt van de blockchain techniek, stelt Hoepman: “Om de kosten van het minen te compenseren, ontstaan er zogeheten ‘mining pools’. In plaats van individueel te proberen de beloningen voor minen binnen te halen, gaan miners samenwerken en verdelen ze onderling de winst. Samen vormen deze pools, waarvan het merendeel zich in China bevinden, drie kwart van alle rekenkracht achter de Bitcoin.” Dit maakt deze digitale munt een stuk minder decentraal dan eigenlijk de bedoeling was. Dit geeft mining pools macht. Samen zouden ze bijvoorbeeld kunnen besluiten om transacties terug te draaien. Het is dus nog maar de vraag of blockchain zijn decentrale belofte kan nakomen. Daarnaast kost het continu berekenen van nieuwe transacties ontzettend veel stroom: de energie van één transactie staat gelijk aan het verbruik van een gemiddeld Amerikaans huishouden in een week.
Beperkte oplage
In het gesprek geeft Robert Rademakers zijn visie op de ecomische levensvatbaarheid van cryptovaluta. In korte tijd is de Bitcoin enorm in waarde gestegen, maar ook weer snel gedaald. De wisselende waarde van de munt maakt het moeilijk om zijn fundamentele waarde vast te stellen, stelt Rademakers: “Een belangrijke eigenschap van een munt is dat je waarde erin moet kunnen opslaan. Dit ligt bij de Bitcoin ingewikkeld: zo heeft de Bitcoin in januari in één dag twintig procent van zijn waarde verloren. Door instabiliteit is het onaannemelijk dat iemand zijn salaris of pensioen in bitcoins uitbetaald zou willen krijgen.” Daarnaast kent de Bitcoin ook een fundamenteel probleem. Net als bij goud geldt voor de Bitcoins dat er een vaste hoeveelheid in omloop is. “In totaal zijn er 21 miljoen Bitcoins. Wanneer steeds meer mensen de munt gaan gebruiken, neemt ook de vraag ernaar toe en stijgt de prijs. Als we het willen gebruiken als algemeen geaccepteerd betaalmiddel naast andere munten, dan is dit een fundamenteel probleem”, stelt Rademaker. Deze beperkte hoeveelheid Bitcoins maakt de munt inflationair: wanneer de munt constant in waarde stijgt, zal niemand zijn Bitcoins nog uitgeven en dit maakt een algemene toepassing erg problematisch.
Het lot van onze economie
De kracht van een munteenheid als de euro is dat er in tijden van moeilijkheden geld bijgedrukt kan worden. Dit gaat voor de Bitcoin niet op, maar wat nou als we een cryptomunt hebben waarbij dit wel kan? Rademakers: “Het bijdrukken van geld is een politieke beslissing. Wanneer en aan wie extra geld wordt gegeven, wil je liever niet aan een algoritme overlaten. En wanneer je deze beslissing overlaat aan een kleine groep mensen, gaan we voorbij aan het decentrale principe dat ten grondslag ligt aan de munt.” Ook Hoepman betwijfelt of de Bitcoin ooit een algemeen geaccepteerde munt zal worden: “Er zijn nog veel vragen omtrent de veiligheid en stabiliteit van de Bitcoin. Met name de rol die miners spelen is van belang: zij vervullen een mediërende rol in de transacties. We heffen de bemiddelende rol dus niet op, maar verplaatsen deze alleen. In plaats van bij banken en overheden leggen we ons lot in handen van miners in China. Het is nog maar de vraag of dat een vooruitgang is.”
Door David Leeftink
Podcast:
Wil je op de hoogte blijven van onze activiteiten? Schrijf je dan in voor de tweewekelijkse nieuwsbrief.
Do you want to stay up to date about our activities? Please sign in for the English newsletter.