18|04|04 Hoe schoon is je telefoon? | Lezingen en gesprek met China-expert en journalist Ruben Terlou en milieuwetenschapper Mark Huijbregts
Hoe schoon is je telefoon? | Lezingen en gesprek met China-expert en journalist Ruben Terlou en milieuwetenschapper Mark Huijbregts
Publieksprogramma bij de uitreiking van de Vrede van Nijmegen Penning
Radboud Reflects en LUX | Woensdag 4 april 2018 | 19.30 – 21.15 uur | LUX 7, Nijmegen
"Gevarieerd, boeiend, stemt tot nadenken." (uit een deelnemersevaluatie)
Ontwikkeling
Als je reist zie je wat de impact is van onze levens in Europa op andere mensen aan de andere kant van de wereld. Ruben Terlou, documentairemaker en fotograaf ging vijftien jaar geleden voor het eerst naar China met het idee om fotograaf te worden. Het is verbazingwekkend hoe snel het land zich sindsdien heeft ontwikkeld. Toen hadden de bewoners soms nog nooit een witte man gezien. Het binnenland van China was nog een ontwikkelingsland. Nu heeft China een totale metamorfose ondergaan. Er zijn megasteden de grond uitgestampt; Shenzhen is omgetoverd tot het Chinese Silicon Valley waar onze telefoons en andere elektronische producten worden gemaakt. 
Smog
Kolen zijn de motor achter deze ontwikkeling, maar ze zorgen ook voor enorme milieuproblemen. Zo is de luchtvervuiling in China enorm. 1,6 miljoen mensen sterven per jaar in China aan luchtvervuiling. Ademen in een Chinese stad staat gelijk aan het roken van zestig sigaretten per dag. China is ook de grootste producent van zogenaamde Rare Earth Metals die in smartphones worden gebruikt. Bij de winning van een ton geïsoleerde elementen ontstaat ook een ton radioactief afval. Dit radioactieve afval kwam in de rivier terecht en vervuilde zo hele gebieden. Maar er is ook goed nieuws, want door het strikte regime in China kunnen maatregelen makkelijk worden opgelegd aan de bevolking. Zo is door een verbod op benzinebrommers de luchtvervuiling enorm teruggedrongen.
Conflictgrondstoffen
Na de lezing van Terlou ging gespreksleider Liesbeth Jansen in gesprek met Dirk-Jan Koch, speciaal gezant voor natuurlijke grondstoffen voor het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Daarnaast is hij hoogleraar Buitenlandse handel en ontwikkelingssamenwerking bij de Radboud Universiteit. Hij werkte jarenlang als diplomaat in Congo en zag daar de slechte omstandigheden bij de mijnen waar de grondstoffen voor onze mobiele telefoons worden gewonnen. Hij probeert met internationale wetgeving en met internationale samenwerkingen deze situaties te verbeteren. Conflictvrije grondstoffen worden gemijnd zonder dat er kinderen bij betrokken zijn, komen uit mijnen waar geen conflicten rond bestaan en er worden geen gevaarlijke stoffen gebruikt bij de winning. 
De consument
Zo sloot Koch een convenant af met bedrijven waarin staat dat ze moeten kunnen verantwoorden waar hun grondstoffen vandaan komen. Maar het is schimmiger dan je zou willen. Vaak is er sprake van talloze tussenhandelaren en is niet te achterhalen waar grondstoffen die je inkoopt precies gewonnen worden. Maar alleen via overheidsmaatregelen kom je er niet. Het is belangrijk dat overheid, producent en consument samenwerken. Vraag dus als consument naar de herkomst van producten en vraag of ze conflictvrij zijn gewonnen.
Arbeidsomstandigheden
Eric-Paul Schat is duurzaamheidsmedewerker bij NXP. Zij hebben dagelijks te maken met grondstoffen die zij gebruiken voor nieuwe technologie voor smartphones waarbij ze proberen de supply chain te bewaken. Ze houden zich vooral bezig met de arbeidsomstandigheden van medewerkers. Ze willen dat de bedrijven waarmee ze zaken doen goed zorgen voor hun medewerkers. Maar het is moeilijk om hier goed zicht op te hebben. Het is belangrijk om hierbij diep de supply chain in te gaan, dus ook de leveranciers van jouw leveranciers te controleren en duidelijke standaarden te stellen. 
Data als vervuiler
Wat is de ecologische voetafdruk van je mobiele telefoon. Milieuwetenschapper Mark Huijbregts stelde zich deze vraag. Maar hoe kun je eigenlijk afwegen wat duurzamer is? Hij heeft gekeken naar de grondstoffen, de productie, het gebruik, de inzameling, het hergebruik en de recyclage van mobiele telefoons. Het gaat dus om de totale levenscyclus. 
Milieu-impact
Aangezien Apple de enige fabrikant is die van het begin af aan klimaatgegevens heeft gerapporteerd hangt Huijbregts zijn verhaal op aan de IPhone. De grootste milieubelasting zit in de productie, minder in afval en transport. Hoe meer materiaal er wordt gebruikt voor je smartphone, hoe groter de milieu-impact. In de gebruikersfase valt de milieu-impact mee. Het opladen van onze mobieltjes zorgt maar voor zo’n 10 à 15% van de totale emissie. Maar gebruik van digitale data en netwerk kost zo’n 40 a 50% van de totale emissie. Het gaat dan om de energie die nodig is om een 4G-netwerk in stand te houden.
Zelf doen
Wat kun je nu zelf doen als consument? Je kunt de milieu-impact van je mobiele telefoon verminderen door hernieuwbare energiebronnen te gebruiken en door ook te vragen aan de producent om deze te gebruiken. Een kleinere telefoon is duurzamer dan een grotere. En bewust omgaan met je datagebruik draagt ook bij. Evenals natuurlijk een langere levenscyclus van je mobiel.
Digitale Detox
Aan het eind van het programma ging gespreksleider Liesbeth Jansen kort in gesprek met student Mae Boevink. Boevink had meegedaan aan de Dag zonder smartphone Challenge twee dagen eerder. Zij gebruikte op tweede Paasdag een dag lang geen digitale data. Zij ervoer deze dag als een lekker rustige dag, maar ze miste wel zeker het internet. Je bent tegenwoordig zo gewend om alles op je mobiel op te zoeken. Hoe laat de trein gaat, wat je met vrienden hebt afgesproken, of het gaat regenen. We zijn vergroeid met onze mobiele telefoons.
Door Anouta de Groot
Podcast: