18|11|28 De neutrale wetenschapper; wie bepaalt wat goed is? | Gesprek met socioloog Natascha Notten en sociaal psycholoog Johan Karremans
De neutrale wetenschapper; wie bepaalt wat goed is? | Gesprek met socioloog Natascha Notten en sociaal psycholoog Johan Karremans | Woensdag 28 november 2018 | 12.30 – 13.15 uur | Eetcafé, Hal Spinozagebouw | Dit programma was speciaal voor studenten en medewerkers van de Faculteit Sociale Wetenschappen van de Radboud Universiteit
Aankondiging - Niet roken, gezond eten, fijne relaties onderhouden, verstandig omgaan met techniek, kortom: een goed en gelukkig leven leiden. Dat wil toch iedereen? De sociale wetenschap onderzoekt hoe dit moet en wat goed voor ons is. Maar is dit wel de taak van de wetenschap? Moet deze niet neutraal zijn? Wie of wat bepaalt eigenlijk wat gezond, fijn, verstandig of gelukkig is? Discussieer mee met psycholoog Johan Karremans en socioloog Natascha Notten over de normatieve kant van de wetenschap. Zie de volledige aankondigingstekst onderin.
Verslag
In een intieme setting gingen wetenschappers en studenten van de Faculteit der Sociale wetenschappen in gesprek over de vraag of wetenschap neutraal moet en kan zijn. Socioloog Natascha Notten en sociaal psycholoog Johan karremans gingen met elkaar en de deelnemers in gesprek onder leiding van ethicus Marcel Becker.
Neutrale wetenschapper
Johan Karremans begon het gesprek met de stelling dat hij zichzelf geen neutrale wetenschapper voelde. Neutraliteit zou betekenen dat je waardevrije wetenschap beoefent. Maar elke keuze die je maakt in het dagelijks leven, maar ook als wetenschapper is gebaseerd op waarden en normen. Waardevrije wetenschap bestaat dus helemaal niet. Maar de vraag is of dit problematisch is? Volgens Karremans ligt dit aan de keuze in onderzoeksvragen. Hij doet zelf onderzoek naar mindfulness, terwijl hij ook mindfulnesstrainer is. Maar zolang zijn onderzoeksvraag maar niet te gekleurd is en hij bereid is ook resultaten te publiceren die tegen zijn eigen overtuigingen ingaan, is dit geen probleem.
Goede wetenschap
Socioloog Natascha Notten stelde dat in principe iedere wetenschapper neutraal is in zijn of haar onderzoek. Als dat niet zo is ben je geen goede wetenschapper. Een wetenschapper onderzoekt dingen en geeft de resultaten vrij, maar wat de maatschappij daar vervolgens mee doet en hoe die resultaten worden geïnterpreteerd is niet aan de wetenschapper.
Negatieve resultaten
Onderzoek wordt niet bepaald door persoonlijke voorkeuren van wetenschappers, maar door de maatschappij. Dit betekent dat je ook niet persoonlijk met de uitkomst verbonden bent. Je hebt als wetenschapper de plicht om je resultaten naar buiten te brengen, ook als je er zelf minder blij mee bent. En ook als de resultaten niet zijn wat een externe partij graag wil horen. Het is dan zaak om verder te zoeken naar wat hierbij speelt.
Instanties
De resultaten van je onderzoek horen zo veel mogelijk waardevrij te zijn. En als wetenschapper moet je goed oppassen als instanties vragen om die resultaten bondig samen te vatten of in te zetten voor hun eigen doel. Zo is Johan Karremans wel eens gevraagd om met verzekeraars in gesprek te gaan om mindfulness te laten opnemen in hun pakket. Ook al is hij hier zelf een voorstander van, toch heeft hij dit niet gedaan. De onderzoeksresultaten zijn hiervoor nog helemaal niet duidelijk en uitgesproken genoeg.
Transparant
Een deelnemer pleit ervoor om niet op zoek te gaan naar waardevrije wetenschap, want dat is misschien wel helemaal niet mogelijk. Maar om in te zetten op transparante wetenschap. Wetenschappers moeten altijd openheid geven over de waarden en normen die aan hun onderzoek ten grondslag liggen en over de keuzes die ze maken. Dat is de enige manier om een neutrale wetenschapper te zijn.
Door Anouta de Groot
Podcast:
Wil je op de hoogte blijven van onze activiteiten? Schrijf je dan in voor de tweewekelijkse nieuwsbrief.
Aankondiging
Dit programma is speciaal voor studenten en medewerkers van de Faculteit Sociale Wetenschappen van de Radboud Universiteit
Niet roken, gezond eten, fijne relaties onderhouden, verstandig omgaan met techniek, kortom: een goed en gelukkig leven leiden. Dat wil toch iedereen? De sociale wetenschap onderzoekt hoe dit moet en wat goed voor ons is. Maar is dit wel de taak van de wetenschap? Moet deze niet neutraal zijn? Wie of wat bepaalt eigenlijk wat gezond, fijn, verstandig of gelukkig is? Discussieer mee met psycholoog Johan Karremans en socioloog Natascha Notten over de normatieve kant van de wetenschap.
Ideaal van de wetenschap
Sociale wetenschappers houden zich steeds meer bezig met de vraag hoe je slecht gedrag voorkomt en goed gedrag stimuleert. In het oude ideaal leverde de waardenvrije wetenschapper neutraal zijn resultaten aan de samenleving, en hebben mensen een eigen verantwoordelijkheid. Is dat beeld wel houdbaar en is het ooit echt het ideaal geweest? Dringen we met onze onderzoeksresultaten niet een beeld van goed leven aan de mensen op? En dragen we niet naïef bij aan politieke agenda’s? Of is het helemaal niet erg dat we bijdragen aan positieve beïnvloeding van gedrag? Maatschappelijk betrokken onderzoek is toch altijd normatief. Maar we zijn ook geen moralisten die mensen van alles willen voorschrijven.
Waardenvrij
Psycholoog Johan Karremans doet onderzoek naar de factoren die het succes en slagen van relaties bepalen. Maar wie bepaalt eigenlijk wat een goede relatie is? Socioloog Natascha Notten stelt dat wetenschappers om goed onderzoek te kunnen doen onafhankelijk moeten zijn en integer. Is dat voldoende om moralisme te voorkomen? Natascha Notten en Johan Karremans gaan kort in op hun ideeën over wetenschap en normativiteit. Vervolgens is er ruimte voor een discussie met alle deelnemers. Ethicus Marcel Becker is de gespreksleider.
Over de sprekers
Natascha Notten is socioloog aan de Faculteit Sociale Wetenschappen van de Radboud Universiteit. Ze doet onderzoek naar de ongelijke kansen van kinderen en volwassenen op het gebied van media, onderwijs, cultuur en risicogedrag, en de langdurige gevolgen daarvan voor de ontwikkeling van kinderen en jongeren.
Johan Karremans is sociaal psycholoog bij het BSI van de Faculteit Sociale Wetenschappen van de Radboud Universiteit. Hij doet onderzoek naar factoren die het succes en falen van interpersoonlijke relaties bepalen. Daarnaast doet hij onderzoek naar hoe mindfulness kan bijdragen aan veranderingen in een romantische relatie.
Marcel Becker is ethicus aan de Radboud Universiteit. Hij doet onderzoek naar de ethiek van internet en sociale media en is auteur van onder andere Ethiek en digitale media.
Wil je op de hoogte blijven van onze activiteiten? Schrijf je dan in voor de tweewekelijkse nieuwsbrief.