14|10|20 Livestream - Antimicrobial Resistance: a Silent Pandemic? | Interview with physician Souha Kanj
Livestream | Antimicrobial Resistance: a Silent Pandemic? | Interview with physician Souha Kanj | Wednesday 14 October 2020 | 20.00 – 21.00 hrs | Online at Radboud Reflects | Radboud Reflects
Video | Podcast | Souha Kanj op Voxweb: Libanese infectioloog krijgt eredoctoraat. ‘Door corona is antibioticagebruik onnodig gestegen’ | English review - Antibiotic Resistance: A Silent Pandemic
"Radboud Reflects adressed a very important subject and Souha Kanj and Frank van Caspel formed a great couple." (From a participant evaluation.)
Announcement - Antibiotics are of vital importance in modern medicine. Yet, due to excessive and faulty use bacteria are becoming resistant to antimicrobial drugs. Should we worry about the global rise of these so-called superbugs? Are we at the dawn of a post-antibiotic age where simple infections can again lead to death and suffering? Come and learn from the renowned Lebanese physician Souha Kanj about the risks of antimicrobial resistance and what we ought do to curtail this ‘silent pandemic’. See full announcement text below.
Aankondiging - De ontdekking van antibiotica betekende een doorbraak in de geneeskunde. Maar door overmatig en onjuist gebruik worden steeds meer bacteriën ongevoelig voor deze middelen. Moeten ons zorgen maken over de komst van deze “superbacteriën”? Staan we op de drempel van een post-antibiotisch tijdperk waarin geen enkel antibioticum meer werkt en simpele infecties weer dodelijk worden? Kom en luister naar de gerenommeerde Libanese infectioloog Souha Kanj over de risico’s van antibioticaresistentie en hoe we deze stille pandemie tot halt kunnen laten komen. Zie de volledige aankondigingstekst onderin.
Verslag - Antibioticaresistentie: een stille pandemie?
De corona-pandemie lijkt al onze aandacht voor besmettelijke ziektes op te slokken. Maar er sluimert nog een ander gevaar: resistentie van bacteriën tegen antibiotica. In een online gesprek gaf de Libanese infectioloog Souha Kanj inzicht in de problematiek rondom de komst van deze ‘superbacteriën’, en hoe we de problemen die dit met zich meebrengt kunnen aanpakken. Kanj is als hoogleraar verbonden aan de American University of Beirut Medical Center en kreeg op donderdag 15 oktober 2020 een eredoctoraat aan de Radboud Universiteit. Zij werd geïnterviewd door filosoof Frank van Caspel, docent Filosofie van de gedragswetenschappen aan de Radboud Universiteit. Tijdens dit gesprek stelden tevens enkele onderzoekers aan de Radboud Universiteit een aantal van tevoren opgenomen vragen aan Souha Kanj.
Resistente pathogenen
Wanneer mensen ziek worden, schrijven dokters regelmatig antibiotica voor. Deze zijn op te delen in twee soorten: breedspectrum- en smalspectrum antibiotica. De eerstgenoemde zijn effectief tegen een groot aantal soorten bacteriën, terwijl de laatstgenoemde juist effectief zijn tegen een beperkte groep bacteriën. Het veelvuldig gebruik van antibiotica, met name die met een breed werkingsspectrum, is niet zonder risico. Immers, hoe meer blootstelling aan antibiotica, hoe groter de kans dat bacteriën resistent worden. Kanj noemde drie hoofdoorzaken voor het ontstaan van resistentie. Ten eerste schrijven artsen onnodig antibiotica voor terwijl ook andere behandelingen voorhanden zijn. Ten tweede houden patiënten zich vaak niet aan de voorgeschreven dosis, timing en duur van de kuur. En ten slotte worden antibiotica breed ingezet in de landbouw. Het gevolg van de toenemende resistentie is dat patiënten die bijvoorbeeld een operatie ondergaan een steeds groter risico lopen om daarna aan een bacteriële infectie te komen overlijden.
De strijd tegen resistentie
Kanj vertelde dat het cruciaal is dat de partijen die betrokken zijn bij de ontwikkeling en het gebruik van antibiotica samen aan tafel gaan zitten om antibioticaresistentie tegen te gaan. Hierbij gaat het niet alleen om mensen in de medische wereld, zoals artsen en farmaceuten, maar ook om bedrijven in bijvoorbeeld de landbouwsector. Al deze spelers hebben namelijk een gedeelde verantwoordelijkheid voor dit probleem.
De belangrijkste stap die gezet moet worden om antibioticaresistentie terug te dringen is het drastisch terugbrengen van het gebruik van antibiotica. In de praktijk betekent dat volgens Kanj dat men ten eerste alleen antibiotica moet voorschrijven als dit strikt noodzakelijk is; ten tweede moet men inzetten op het gebruik van smalspectrum antibiotica en ten derde moet men stoppen met het gebruik van bepaalde breedspectrum antibiotica in de landbouw.
Oplossingen
Heiman Wertheim, hoogleraar medische microbiologie aan de Radboud Universiteit, vroeg Kanj of er schaalbare oplossingen zijn om het resistentieprobleem op mondiaal niveau aan te pakken. Kanj wees erop dat we wereldwijde surveillance-data nodig hebben om grip te krijgen op de groei van antibioticaresistentie. Door de ontwikkelingen van resistente bacteriën scherper te monitoren, kan er beter gehandeld worden. Bovendien is het van groot belang dat ook het bredere publiek geïnformeerd wordt over de gevaren van antibioticaresistentie. Patiënten moeten begrijpen waarom ze minder snel antibiotica krijgen voorgeschreven.
Daarnaast wees Kanj op een alternatief wapen tegen bacteriële infecties, namelijk bacteriofagen. Een bacteriofaag is een klein virus dat een bacteriesoort infecteert. Bacteriofagen werden al begin twintigste eeuw ontdekt, maar de interesse ernaar nam af met de opkomst van antibiotica. Inmiddels staat de bacteriofaag weer op de radar, omdat het zeer onwaarschijnlijk is dat bacteriën resistent kunnen worden tegen bacteriofagen. Kanj legde uit dat er nog een lange weg te gaan is voordat bacteriofagen antibiotica zouden kunnen vervangen, omdat bacteriofagen slechts specifieke bacteriën kunnen aanpakken en moeilijk te produceren zijn.
Conflict en volksgezondheid
Conflictwetenschapper Nora Stel vroeg professor Kanj naar de politieke onrusten in Libanon en de vluchtelingensituatie in het land. Libanon is een van de landen die de meeste vluchtelingen opvangt in de regio: per 1.000 inwoners zijn er 167 vluchteling. De leefomstandigheden voor deze vluchtelingen zijn erbarmelijk. De kampen waar ze wonen hebben slechte voorzieningen op het gebied van watertoevoer, hygiëne en elektriciteit. Voor Libanezen is de toegang tot gezondheidszorg ook verslechterd; sinds de revolutie in oktober 2019 is meer dan de helft van de bevolking haar zorgverzekering kwijtgeraakt.
Volgens Kanj verergeren conflictsituaties de problemen met antibacteriële resistentie, bijvoorbeeld omdat er niet langer middelen zijn om patiënten met een resistente bacterie te isoleren van andere patiënten. Kanj gaf ook een voorbeeld uit Syrië: daar worden antibiotica gebruikt die de bacteriën niet doden, maar slechts afremmen. Dan wordt het risico op resistentie ook groter. Bovendien zijn er ook specifieke bacteriën die floreren in oorlogssituaties. Conflict biedt alle ingrediënten voor bacteriën om resistentie te ontwikkelen.
Vrouwen in de medische wetenschap
Tot slot sprak filosoof Frank van Caspel met Souha Kanj over de carrièreperspectieven van vrouwen in de medische wetenschap. Ze merkte op dat in Libanon een groot aantal van de studenten in de geneeskunde vrouw is; van de nieuwe studenten zelfs meer dan de helft. Maar er zijn slechts weinig vrouwen in leidinggevende functies. Het aantal vrouwen aan de top moet omhoog; om dat te bereiken moeten vrouwen zichzelf bewijzen, zo stelde de infectioloog.
Kanj sprak uit eigen ervaring. Zij voelde zich als vrouw niet gediscrimineerd toen zij studeerde in de Verenigde Staten. Terug in Libanon merkte ze dat sommige mannelijke collega’s haar zagen als een bedreiging, maar ze benadrukte dat als je jezelf bewijst, en met hetzelfde enthousiasme en vastberadenheid wedijvert voor bepaalde posities, het dan voor vrouwen zeker mogelijk is om topposities te bereiken.
Tijd voor actie
Vanuit het publiek kwamen nog een aantal vragen over de strijd tegen antibioticaresistentie. Kanj gaf aan dat er tegenstrijdige belangen zijn in het gebruik van antibiotica: hoewel voor de strijd tegen resistentie het gebruik moet worden teruggebracht, zijn er in met name de landbouw redenen om juist meer antibiotica te gebruiken. In de veeteelt zijn er bijvoorbeeld antibiotica die de groei stimuleren en in de tuinbouw zijn er antimicrobiële middelen die schimmels op planten tegengaan. Hoe gaan we die partijen overtuigen om te stoppen met het gebruik van deze middelen? Volgens Kanj is de beste manier om hun belangen te erkennen en samen tot een compromis te komen. Bijvoorbeeld door over te stappen op antibiotica die niet ook gebruikt worden in de menselijke geneeskunde. Alleen door samen te werken en het publiek goed te informeren, kunnen we deze strijd tegen deze superbacteriën winnen.
Door: Thijs Meeuwisse
Podcast
Video
Wil je op de hoogte blijven van onze activiteiten? Schrijf je dan in voor de tweewekelijkse nieuwsbrief.
Announcement/aankondiging
Nederlands volgt Engels.
Antibiotics are of vital importance in modern medicine. Yet, due to excessive and faulty use bacteria are becoming resistant to antimicrobial drugs. Should we worry about the global rise of these so-called superbugs? Are we at the dawn of a post-antibiotic age where simple infections can again lead to death and suffering? Come and learn from the renowned Lebanese physician Souha Kanj about the risks of antimicrobial resistance and what we ought do to curtail this ‘silent pandemic’.
Resistant pathogens
The last two decades have witnessed an emergence of multi-drug resistant bacteria and fungi. Infections from these pathogens lead to increased morbidity, mortality, and prolonged hospital stay. The more antibiotics we use, the faster pathogens will adapt, the more likely these drugs will become redundant. In 2050 the global death toll from drug-resistant infections will rise to 10 million people per year. How did this happen? Why is this development so dangerous? And can we counter the rise of these superbugs?
Misuse and abuse
Physician Souha Kanj explains how misuse and abuse of antibiotics in humans, animals, and agriculture have contributed to the global emergence of antimicrobial resistance. As the pipeline for the development of new antibiotics is drying out, she holds we should think of new ways to address this global public health threat. What is a just way to resolve this problem? Should physicians prescribe less antibiotics? Should we turn to alternative non-antibiotic options to treat these resistant pathogens? And what might we expect from the agricultural and pharmaceutical industries?
Conflict, Covid-19 and gender
Renowned researchers of Radboud University pose their prerecorded questions to Souha Kanj. She will answer them and she will engage in a live conversation with philospher Frank van Caspel. They will focus their talk on the fight against antimicrobial resistance. But, in addition they will also draw upon other themes such as the impact of the Covid-19 epidemic in countries of the Arab world, public health in times of war and the career advancement for women in medicine. Of course there is room for the audience to ask questions. Join this live conversation with this world-famous physician.
This program is in English.
About the speakers
Souha Kanj is a physician and professor of Internal Medicine at the American University of Beirut Medical Center in Lebanon. She is trained in Internal Medicine and Infectious Diseases at Duke University, USA. She is a renowned expert in the field of infectious disease control and leading scholar in the fight against antimicrobial resistance.
On Thursday 15 October 2020 she will receive an honorary doctorate at Radboud University.
Frank van Caspel is a philosopher. He is a lecturer in Philosophy of Behavioral Sciences at Radboud University.
Subscribe to the English e-mail newsletter and be the first to know about new programming, the latest reviews, video's and more.
Do you have ethical questions in your organization that need further thought? See Radboud Reflects Professional.
Nederlands
De ontdekking van antibiotica betekende een doorbraak in de geneeskunde. Maar door overmatig en onjuist gebruik worden steeds meer bacteriën ongevoelig voor deze middelen. Moeten ons zorgen maken over de komst van deze “superbacteriën”? Staan we op de drempel van een post-antibiotisch tijdperk waarin geen enkel antibioticum meer werkt en simpele infecties weer dodelijk worden? Kom en luister naar de gerenommeerde Libanese infectioloog Souha Kanj over de risico’s van antibioticaresistentie en hoe we deze stille pandemie tot halt kunnen laten komen.
Resistente ziektekiemen
De afgelopen twintig jaar hebben we een grote toename gezien van bacteriën en schimmels die resistent zijn tegen verschillende soorten medicijnen. Dit leidt tot een toename van infecties, langdurige ziekenhuisopnames en hogere sterftecijfers. Hoe meer antibiotica we gebruiken, hoe sneller deze ziektekiemen zich aanpassen, en deze medicijnen uiteindelijk niet meer werken. In 2050 zullen er mondiaal waarschijnlijk meer dan 10 miljoen mensen overlijden aan de gevolgen van antibioticaresistentie. Hoe heeft dit probleem zich ontwikkeld? Waarom is het zo gevaarlijk? En kunnen we dit tegengaan?
Verkeerd gebruik
Infectioloog Souha Kanj legt uit hoe verkeerd en overmatig gebruik van antibiotica bij mensen, dieren en in de landbouw hebben bijgedragen aan wereldwijde opkomst van antibioticaresistentie. Daarnaast zijn er steeds minder mogelijkheden om nieuwe antibiotica te ontwikkelen. Hoe kunnen we dit mondiale volksgezondheidprobleem op een rechtvaardige manier aanpakken? Moeten dokters minder antibiotica voorschrijven? Of moeten we kijken naar andere geneesmiddelen dan antibiotica om zo resistentie tegen te gaan? En op wat voor manier kunnen de voedingsindustrie en de farmaceutische industrie een bijdrage leveren aan een oplossing?
Conflict, Covid-19 en gender
Gerenommeerde Radboud-wetenschappers hebben een aantal vragen opgenomen die ze aan Souha Kanj zullen stellen. Op basis van deze vragen zal ethicus Tjidde Tempels met haar in gesprek gaan. Samen zullen ze spreken over de strijd tegen antibioticaresistentie. Daarnaast zullen ze het ook hebben over thema’s als de impact van de Covid-19 epidemie op landen in het Midden-Oosten, volksgezondheid in tijden van oorlog en de rol van vrouwen in de medische wetenschap. Vanzelfsprekend is er ook ruimte voor het publiek om vragen te stellen. Kom en ga online in gesprek met deze wereldberoemde arts.
Dit programma is in het Engels.
Over de sprekers
Souha Kanj is arts en infectioloog en hoogleraar Geneeskunde aan het Medisch Centrum van de Amerikaanse Universiteit in Beiroet in Libanon. Ze is expert of het gebied van infectieziektebestrijding en koploper in het onderzoek naar antibioticaresistentie.
Op vrijdag 16 oktober ontvangt zij een eredoctoraat aan de Radboud Universiteit.
Frank van Caspel is filosoof. Hij is als docent Filosofie van de gedrags-wetenschappen verbonden aan de Radboud Universiteit.
Kom je vaker naar de lezingen van Radboud Reflects? Dan is een Radboud Reflects-abonnement misschien interessant.
Wil je op de hoogte blijven van de activiteiten van Radboud Reflects? Schrijf je dan in voor de tweewekelijkse nieuwsbrief.Wil je verder denken over ethische vragen die spelen in jouw organisatie? Bekijk Radboud Reflects Professional – Ethische verdieping voor organisaties.