21|02|09 Maak kennis met… cognitiefilosoof Marc Slors
Maak kennis met… cognitiefilosoof Marc Slors | Dinsdag 9 februari 2021 | 15.00 - 16.00 uur | Online | Radboud Reflects en Radboud Services
"- Interessant onderwerp. - Leuk dat het interactief gemaakt is. - Goede en enthousiaste spreker." (Uit een deelnemersevaluatie.)
Aankondiging - Waarom hebben mensen groepen nodig om te functioneren? Nieuwsgierigheid naar het antwoord op die vraag is de drijfveer achter het onderzoek van Marc Slors. Wat gebeurt er wanneer groepen tegenover elkaar staan? En wat maakt iets eigenlijk een “cultuurconflict”? Maak online kennis met cognitiefilosoof Marc Slors en denk mee over de betekenis van cultuur in ons handelen van alledag. Zie de volledige aankondigingstekst onderin.
Verslag - Maak kennis met… cognitiefilosoof Marc Slors
Voordat Marc Slors met zijn lezing begint, worden de deelnemers uitgedaagd om zelf na te denken over de vraag: Wat zorgt ervoor dat je je deel voelt uitmaken van een (culturele) groep? Er worden zaken genoemd als het hebben van een gezamenlijk doel, ideeën, of overeenkomstige kenmerken, en dat er daarbij steeds sprake moet zijn van een bepaalde verbondenheid. Daarnaast wordt benoemd dat groepen zowel bewust als onbewust ontstaan. Ook zijn we zelf geneigd om mensen in groepen in te delen
Theorieën over groepsvorming
Marc Slors beaamt dat al deze kwesties terugkomen in de theorieën die er bestaan over groepsvorming. Hij benoemt er een aantal, zoals de minimale identiteits- en de sociale identiteitstheorie. Daarnaast is er een theorie die de verdeling en specialisatie van arbeid als uitgangspunt van groepsvorming neemt. Deze stelt dat de onderlinge praktische afhankelijkheid een groep doet functioneren. Een populaire theorie over collectieve intentionaliteit stelt dat de wil om samen te werken en een groep te vormen de basis is van iedere groep. Al deze theorieën, legt Marc Slors uit, gaan ervan uit dat conventies zoals kleding en etiquette enkel het resultaat van groepsvorming zijn. Daarnaast nemen ze allemaal het individu als uitgangspunt.
Cultuur maakt mensen slim
Een van de problemen, stelt Marc Slors, is dat binnen deze theorieën aangenomen wordt dat cultuur gemaakt wordt door intelligentie. Maar misschien is het wel omgekeerd: cultuur maakt mensen slim. Deze stelling wordt verdedigd in de culturele intelligentietheorie. Onderzoek wijst uit dat apen op sommige individuele taken (bijvoorbeeld geheugentaken) een stuk beter scoren dan mensen, maar dat mensen véél beter zijn dan apen in het leren van elkaar.
Vertrouwen en conventies
Wat ons intelligent maakt, argumenteert Marc Slors daarom, is niet ons brein maar het leren van de omgeving, ook wel het collectieve brein genoemd. Vertrouwen en conventies spelen in onze contacten een grote rol, omdat menselijke groepen veel groter zijn dan dat alle leden elkaar persoonlijk zouden kunnen kennen – wat bij apen niet het geval is. Dat laatste is praktisch terug te zien wanneer je in een land bent waarvan je cultuur niet deelt: Zodra je daar een Nederlander tegenkomt, voelt diegene meteen vertrouwd, ongeacht hobby’s, kleding of politieke voorkeur.
Door: Liesbeth Jansen
Wil je op de hoogte blijven van onze activiteiten? Schrijf je dan in voor de tweewekelijkse nieuwsbrief.
Aankondiging
Waarom hebben mensen groepen nodig om te functioneren? Nieuwsgierigheid naar het antwoord op die vraag is de drijfveer achter het onderzoek van Marc Slors. Wat gebeurt er wanneer groepen tegenover elkaar staan? En wat maakt iets eigenlijk een “cultuurconflict”? Maak online kennis met cognitiefilosoof Marc Slors en denk mee over de betekenis van cultuur in ons handelen van alledag.
Kinderen en apen
Intelligentie komt niet uit je brein maar uit samenwerking met anderen, stelt Marc Slors. Menselijke intelligentie is een door en door collectief fenomeen, en door de overdracht van cultuur stijgt ons intelligentieniveau. Dat blijkt ook uit onderzoek: er zijn allerlei taken waarin de prestaties van kinderen en chimpansees nauwelijks van elkaar verschillen. Met één verschil, namelijk sociaal leren. Daarin zijn kinderen ongelooflijk veel beter.
De rol van rolverdelingen
Als samenwerken zoveel voordelen heeft, waarom zijn er dan cultuurconflicten? Omgaan met elkaar draait om rolverdelingen en conventies, legt Marc Slors uit. Om een gemeenschap soepel draaiende te houden, moeten we zo min mogelijk hoeven nadenken. Maar wanneer twee verschillende culturen bij elkaar komen, moet dat ineens wél – en dat is ingewikkeld, zeker in tijden van globalisering en individualisering.
Bekijk ook alvast deze Radboud Reflects @Home video waarin Marc Slors uitlegt wat de kracht van de macht der gewoonte is.
Na een korte lezing ga je met andere deelnemers via Zoom in gesprek over de uitdagingen van cultuur. Natuurlijk is er ook de gelegenheid om vragen te stellen aan Marc Slors.
Over de spreker
Marc Slors is hoogleraar Filosofie van cognitie en taal aan de Radboud Universiteit. Hij houdt zich bezig met vragen rond de relatie tussen brein, gedrag en de menselijke geest. Vragen rond de vrije wil, de effectiviteit van mentale toestanden en de relatie tussen cognitie en cultuur hebben zijn bijzondere belangstelling.
Dit is een programma van Radboud Reflects en Radboud Services.
De tweede aflevering van Maak Kennis Met dit voorjaar zal plaatsvinden op donderdag 20 mei van 15.00 - 16.00 uur. Socioloog Ellen Verbakel is dan te gast; zij spreekt over mantelzorg en de gevolgen ervan op werk en welbevinden.
Wil je op de hoogte blijven van de activiteiten van Radboud Reflects? Schrijf je dan in voor de tweewekelijkse nieuwsbrief.