06|07|22 Communicatie en boerenprotesten | Actualiteitencollege met communicatiewetenschapper Noelle Aarts en politicoloog Koen Vossen

Communicatie en  boerenprotesten | Actualiteitencollege met communicatiewetenschapper Noelle Aarts en politicoloog Koen Vossen | Woensdag 6 juli 2022 | 12.00 - 12.45 uur| Theaterzaal C, Radboud Universiteit | Radboud Reflects en VOX

Video | Podcast | VOX - Noelle Aarts: 'Boeren hebben de ultieme machtsmiddelen te pakken’ | Volkskrant - Opinie: Waarom de boeren zo boos zijn en wat we kunnen doen om hen, de natuur en onszelf te redden

Aankondiging - De nieuwe stikstofplannen van het kabinet leiden tot grootschalige protesten van boeren. Zij uiten hun woede door wegen en distributiecentra te blokkeren met trekkers en hooibalen. Waarom zijn de boeren zo boos? Is er een uitweg uit deze impasse? En is ieder middel geoorloofd als het erom gaat je stem te laten horen? En hoe komen we uit deze impasse? Kom luisteren naar communicatiewetenschapper Noelle Aarts en politicoloog Koen Vossen en verdiep je kennis van de actualiteit.Zie de volledige aankondigingstekst onderin.

Verslag - Diepgewortelde woede

Het conflict tussen de boeren en de overheid over de maatregelen tegen het stikstofprobleem liep de laatste dagen uit de hand met snelwegblokkades en andere zware protesten. Naar aanleiding van deze gebeurtenissen organiseerde Radboud Reflects samen met VOX een actualiteitencollege in Theaterzaal C van de Radboud Universiteit. Programmamaker Tjidde Tempels ging in gesprek met communicatiewetenschapper Noelle Aarts en politicoloog Koen Vossen over de oorzaken van het conflict, en over mogelijke oplossingen.

Extreem en gematigd

Allereerst stelde Tjidde Tempels aan de twee sprekers de vraag: waarom zijn de boeren eigenlijk zo boos? Noelle Aarts gaf in reactie hierop weer dat het conflict tussen de boeren en overheid een lange geschiedenis heeft. ‘Al 25 jaar worden boeren alsmaar geconfronteerd met maatregelen’, legde ze uit. ‘Telkens kwamen er nieuwe voorstellen, daar werd dan vanaf geknabbeld, en dat had tot gevolg dat er vijf jaar later weer een nieuw voorstel moest komen.’ Daarnaast vertelde ze dat de maatregelen voor de boeren als een aanval op hun identiteit voelen. Vossen sloot zich hierbij aan, en legde uit dat boeren zichzelf niet zien als een beroepsgroep maar als een bevolkingsgroep. ‘Het nostalgische beeld dat het echte Nederland, het Nederland van de boeren en de weides is, speelt daar een grote rol in’, lichtte hij toe. Dit nostalgische idee is volgens hem ook de reden dat er onder de bevolking meer sympathie lijkt te zijn voor de boerenprotesten dan voor andere protestgroepen zoals Extinction Rebellion.

Aarts stelde nog de kanttekening dat het maar een klein deel is van de boeren dat grenzen overschrijdt met protestacties. ‘Een groot deel wil gewoon vooruit met hun bedrijven. Daarin willen ze graag verduurzaming meenemen.’ De reden dat we deze groep niet in het debat horen, ligt volgens Aarts bij het feit dat deze gematigde standpunten door media niet op voorpagina’s geplaatst worden. Vossen voegde hier aan toe dat intimidatie door extremere boeren er ook voor kan zorgen dat gematigde boeren zich niet uit durven spreken.

Collectieve oplossingen

Na de oorsprong van het probleem besproken te hebben, stelde Tjidde Tempels de sprekers de vraag hoe het conflict mogelijk opgelost zou kunnen worden. Noelle Aarts vertelde dat de boeren zelf al veel kennis in huis hebben over manieren om te verduurzamen, en graag van elkaar willen leren. Ze raadde daarom aan het probleem collectief, in samenspraak met de boeren, aan te pakken. ‘Los het probleem op met organisaties op regionaal niveau’, stelde ze. ‘Mensen moeten elkaar kennen en contact hebben.' Koen Vossen sloot zich hierbij aan en voegde toe dat het van belang is om de boeren die nu problemen veroorzaken, te isoleren van de welwillende, gematigde boeren. Daarnaast benadrukte hij dat de overheid moet uitkijken voor wat er in Groot-Brittannië gebeurde bij de sluiting van de mijnen, en ruimte open laten voor inbreng van de boeren. ‘De regering in Engeland hield de poot stijf, en dat heeft uiteindelijk voor ongelooflijk veel woede gezorgd.’

Tot slot benadrukte Aarts in dit kader dat het belangrijk is om ons te realiseren dat het probleem niet enkel de boeren aan gaat, maar ons allemaal. ‘Supermarkten, banken, maar ook wij als consumenten, reproduceren het systeem waarop boeren worden aangevallen.’ Alle andere verantwoordelijken in de keten worden nauwelijks geproblematiseerd, stelde ze, ondanks dat deze een net zo grote rol spelen

De natuur en het kapitalisme

Naar aanleiding van een vraag uit het publiek spraken Noelle Aarts en Koen Vossen nog over de vraag waarom in het debat de nostalgie naar het Nederland van de boeren een grote rol speelt, maar nostalgie rondom de Nederlandse natuur achterwege blijft. Volgens Aarts heeft dit ermee te maken dat mensen niet in de gaten hebben dat het slecht gaat met de natuur. Vossen voegde hier aan toe dat het voor mensen krom voelt dat de achteruitgang van de natuur iets te maken zou hebben met de boeren. ‘Het idee is: vroeger had je mooiere natuur, en meer boeren. Nu heb je minder natuur, en minder boeren. Hoe kan die teloorgang van de natuur dan puur door de boeren komen?’

Daarnaast kwam er een vraag uit het publiek of het kapitalistisch systeem dat achter de problematiek schuilt, niet ter discussie moet worden gesteld om tot oplossingen te komen. Vossen beaamde dat er gesleuteld moet worden aan het systeem om tot oplossingen te komen, maar vond dat dit wel binnen het kapitalistisch systeem zelf moet gebeuren. Aarts stelde dat zij hier wat radicaler in was: ‘Wereldwijd is het natuurlijk lastig om alles om te gooien, maar wat we hier zien is duidelijk een geval van marktfalen.’

Door Ellen Theuws

Wil je op de hoogte blijven van onze activiteiten? Schrijf je dan in voor de nieuwsbrief.

Video

Podcast

Aankondiging

De nieuwe stikstofplannen van het kabinet leiden tot grootschalige protesten van boeren. Zij uiten hun woede door wegen en distributiecentra te blokkeren met trekkers en hooibalen. Waarom zijn de boeren zo boos? Is er een uitweg uit deze impasse? En is ieder middel geoorloofd als het erom gaat je stem te laten horen? En hoe komen we uit deze impasse? Kom luisteren naar communicatiewetenschapper Noelle Aarts Aarts en politicoloog Koen Vossen en verdiep je kennis van de actualiteit.

Verwachtingen en interpretaties

Dat er minder stifstofuitstoot moet komen, is niet nieuw. Hoe komt het dat de plannen van het kabinet toch zo rauw op het dak van de boeren vallen? Wat gaat er mis in communicatie?

Volgens communicatiedeskundige Noelle Aarts ligt er onder onze woorden vaak een heel scala aan veronderstellingen, verwachtingen en interpretaties. Daar zijn we ons vaak niet bewust van, maar ze hebben wel een grote invloed op de uitkomst van een gesprek. Hoe spelen die hier een rol? En hoe zou het ook anders kunnen? Programmamaker Tjidde Tempels gaat in gesprek met Noelle Aarts en Koen Vossen. Stel ook je eigen vragen!

Over de sprekers

Noelle Aarts is hoogleraar Socio-ecologische interacties aan de Radboud Universiteit en verbonden aan het Institute for Science in Society. Ze doet onderzoek naar gesprekken tussen stakeholders met verschillende achtergronden en belangen bij complexe thema’s. VOX sprak alvast met Noelle Aarts: ‘Boeren hebben de ultieme machtsmiddelen te pakken’

Koen Vossen is politicoloog aan de Radboud Universiteit. Hij onderzoekt verschillende moderne politieke en maatschappelijke vraagstukken, zoals het populisme. Dit doet hij met behulp van historische en politicologische kennis. Hij publiceerde onder andere over Geert Wilders, Pim Fortuyn en over boerenprotesten.

Actualiteitencolleges-marathon

Dit Actualiteitencollege is onderdeel van een kleine Actualiteitencolleges-marathon van Radboud Reflects.

Boeren die snelwegen blokkeren, delen van Afrika waar iedere 48 seconde iemand van honger sterft.

Er is zoveel gaande in Nederland en in de wereld dat het, ook vlak voor de zomerstop, tijd is voor duiding en verdieping door Radboudwetenschappers. Daarom organiseert Radboud Reflects twee Actualiteitencolleges achter elkaar. Elk Actualiteitencollege duurt een half uur en er is daarna een kwartier tijd voor vragen.

Sluit aan bij een van de Actualiteitencolleges en luister en naar tekst en uitleg bij deze roerige tijden.

Bekijk ook de terugblik van het aansluitende actualiteitencollege: Famine in the Horn of Africa | Current Affairs Lecture by political scientist Haley Swedlund and human geographer Dawit Tesfay Haile| Wed 6 July, 12.45 - 13.30 hrs

Kom je vaker naar de lezingen van Radboud Reflects? Dan is een Radboud Reflects-abonnement misschien interessant.

Wil je op de hoogte blijven van onze activiteiten? Schrijf je dan in voor de tweewekelijkse nieuwsbrief.