22|02|08 Een gezonde samenleving is… actief | Radboud Meet-up met socioloog Hidde Bekhuis

Aankondiging - Een gezonde samenleving is een actieve samenleving. Mensen hebben voldoende lichaamsbeweging nodig om fysiek, mentaal en sociaal gezond te blijven. Maar de Nederlandse maatschappij wordt steeds minder actief: we gaan met de auto of de bus naar ons werk, en zitten daar de hele dag achter een beeldscherm. Het vele thuiswerken heeft dat er niet beter op gemaakt. Luister online naar socioloog Hidde Bekhuis die vertelt welke consequenties dit heeft, en hoe we de samenleving weer actiever kunnen krijgen. Zie de volledige aankondigingstekst onderin.

Verslag - Een gezonde samenleving is een actieve samenleving

Vanuit de studio van Radboud Reflects vertelt socioloog Hidde Bekhuis over het belang van beweging en sport. Aanleiding is het artikel dat hij samen met collega’s schreef in het boek Een gezonde samenleving.

Pandemie van inactiviteit

“Al lang vóór covid waarschuwde de WHO voor een ‘pandemie van inactiviteit’”, stelt Hidde Bekhuis aan het begin van zijn lezing. In de afgelopen 10 jaar zijn mensen in Europa schrikbarend minder gaan bewegen. Hoewel het percentage Nederlanders dat sport in de afgelopen tien jaar ongeveer gelijk is gebleven (ca. 50%), is onze dagelijkse beweging veel minder geworden. Dat komt onder andere door het verbeterde ov, de elektrische fiets waarop je nauwelijks hoeft te trappen, en door de digitalisering van boodschappen doen en sociaal contact. Dat mensen minder bewegen is niet alleen slecht voor onze gezondheid, maar ook voor de maatschappij, aldus Bekhuis.

De fitnorm en waarom we die niet halen

De ‘fitnorm’ is 5 keer per week tenminste 30 minuten bewegen. Steeds minder mensen in Nederland halen die norm. Dat heeft een aantal oorzaken, legt Hidde Bekhuis uit: ten eerste is er een fysieke component, want je moet natuurlijk wel in staat zijn tot actief bewegen. Ten tweede cultuur: het idee ‘zweten doe je op je werk, thuis rust je uit’ is binnen sommige (minderheids)culturen nog dominant, zoals dat een aantal decennia geleden ook in Nederland gold. Ten derde opleiding: hoe hoger je opleiding, hoe beter je over het algemeen in staat bent om doelen te stellen op de langere termijn. En ten vierde voorbeeldgedrag: niet elk kind groeit op in een gezin of omgeving waarbinnen sport tot het leven van alledag behoort.

Sociale winst

Maar actief zijn leidt niet alleen tot gezondheidswinst, stelt Hidde Bekhuis: mensen die actief zijn, hebben meer sociale contacten, doen meer vrijwilligerswerk etc. Bovendien wordt gezondheid steeds breder gedefinieerd: het gaat niet alleen maar om de afwezigheid van ziekte, maar ook om zelfredzaamheid en de mate van ervaren eenzaamheid. Uit internationaal onderzoek blijkt dat landen waarin meer sociale contacten zijn, de sociale cohesie sterker is. En een hoge sociale cohesie is weer gerelateerd aan lage criminaliteit en een hoger BNP.

Sport als consumptieartikel

Toch is twee keer per week een uurtje hardlopen en ook de fitness-studio eigenlijk niet wat we nodig hebben, aldus Bekhuis. Helaas zijn we ook sport steeds meer als een consumptieartikel gaan beschouwen: iets waarvoor we betalen en in ruil een dienst verwachten, zonder dat we ons op enige manier hieraan hoeven te committeren. Het zijn juist de ouderwetse verenigingen, waarbij de leden de bar draaien, teamleden naar wedstrijden rijden en de was voor de hele groep doen, die voor verbondenheid zorgen.

De jeugd is de toekomst

Hoe kunnen we ervoor zorgen dat mensen actief blijven? Volgens Hidde Bekhuis ligt een cruciale fase in de overgang van kind naar jongere. Ten eerste blijkt uit onderzoek dat kinderen meer sporten als de ouders ook sporten, en ten tweede blijkt dat – wanneer jongeren eenmaal stoppen met sporten – dit later nog maar moeilijk te herstellen is. Een interdisciplinaire aanpak, waarbij sociologen samen werken met psychologen, huisartsen, buurtwerkers en scholen, lijkt het meeste op te leveren.

Verslag: Liesbeth Jansen

Wil je op de hoogte blijven van onze activiteiten? Schrijf je dan in voor de tweewekelijkse nieuwsbrief.

Aankondiging

banner Hidde Bekhuis

Een gezonde samenleving is een actieve samenleving. Mensen hebben voldoende lichaamsbeweging nodig om fysiek, mentaal en sociaal gezond te blijven. Maar de Nederlandse maatschappij wordt steeds minder actief: we gaan met de auto of de bus naar ons werk, en zitten daar de hele dag achter een beeldscherm. Het vele thuiswerken heeft dat er niet beter op gemaakt. Luister online naar socioloog Hidde Bekhuis die vertelt welke consequenties dit heeft, en hoe we de samenleving weer actiever kunnen krijgen.

Niet alleen het lijf

Als we denken aan de positieve gevolgen van beweging voor ons welbevinden, dan zien we vooral de lichamelijke effecten: we worden fitter, sterker en hebben meer weerstand tegen ziektes. Maar volgens Hidde Bekhuis is beweging ook belangrijk voor onze mentale gezondheid, en zelfs voor de cohesie in de samenleving als geheel. Fit zijn is ook goed voor onze psychologische veerkracht, en sport is een plaats van ontmoeting tussen mensen die elkaar op andere plekken niet zouden tegenkomen.

Nieuwe ongelijkheid

Bovendien ziet Bekhuis verschillen tussen groepen ontstaan: “De Nederlandse samenleving wordt steeds minder actief, maar niet iedereen wordt even inactief. Hierdoor ontstaan nieuwe vormen van ongelijkheid doordat sommige groepen minder fysiek gezond zijn, mentaal minder sterk zijn, en minder mensen ontmoeten.”

Na zijn mini-college ga je met Hidde Bekhuis en de andere deelnemers in gesprek. Programmamaker Liesbeth Jansen is de gespreksleider.

Over de spreker

Hidde Bekhuis is socioloog en werkt als universitair docent bij de vakgroep Orthopedagogiek Leren en Ontwikkeling van de Radboud Universiteit. Hij doet onder andere onderzoek naar hoe mensen hun leven lang actief kunnen blijven. In het bijzonder kijkt hij hierbij naar de invloed van veranderingen in iemands leven, zoals een verhuizing of het stichten van een gezin, en het sociale netwerk. Daarnaast onderzoekt hij de maatschappelijke meerwaarde van sportevenementen met een focus op sociale cohesie en vrijwilligerswerk.