22|03|17 Geopolitics of the War in Ukraine | Current Affairs Lecture with political scientist Reinout van der Veer

Video | Podcast

"Dit maakt je echt weer ontzettend trots op de RU en de mensen die er werken" (uit een deelnemersevaluatie)

Announcement - The war in Ukraine holds the world in its grip. Russian missiles are hitting West-Ukraine, close to the EU-borders. Meanwhile, the European Union is imposing sanction after sanction against Russia and is even sending weapons to Ukraine. How can we understand the EU’s actions from a geopolitical perspective? Come and listen to political scientist Reinout van der Veer about the geopolitics of the war in Ukraine. See full announcement below.

Verslag - De rol van Europa

Sinds Rusland een aantal weken geleden Oekraïne binnenviel, zijn er al meerdere pogingen gedaan tot vredesonderhandelingen tussen de twee landen. Een speerpunt in deze onderhandelingen is het mogelijke lidmaatschap van Oekraïne aan de Europese Unie en de NAVO. Maar ook op het gebied van sancties en wapenlevering valt de grote rol die is weggelegd voor deze westerse organisaties niet te ontkennen. In het Collegezalencomplex van de Radboud Universiteit organiseerde Radboud Reflects in samenwerking met VOX, als onderdeel van een serie wekelijkse actualiteitencolleges over de oorlog in Oekraïne, een lezing over dit onderwerp. Politicoloog Reinout van der Veer sprak over de geopolitieke consequenties van de oorlog in Oekraïne, en specifiek de rol die Europa en de EU hierin spelen. Na afloop kreeg het publiek de kans om vragen te stellen.

Reinout van der Veer - Foto Ted van Aanholt -van-Aanholt-

Een jarenlange aanloop

Reinout van der Veer begon zijn lezing met een schets van de achtergrond van het conflict. Eerst gaf hij een kort historisch overzicht van de politieke situatie in Europa sinds de Tweede Wereldoorlog. Zo beschreef hij het ontstaan van de NAVO in 1949 en de oprichting van de Europese Gemeenschap van Kolen en Staal als cruciale punten voor de eenwording van West-Europa. ‘Het volgende keerpunt kwam in 1991 met de val van de Sovjet-Unie’, vertelde Van der Veer. ‘Oost-Europese landen die nu hun eigen gang konden gaan meldden zich massaal aan bij de EU en de NAVO.’

Hoewel ook Oekraïne al jarenlang de wens koestert deel te nemen aan deze organisaties, is het nooit daartoe gekomen. Van der Veer kaartte hiervoor een aantal oorzaken aan. ‘Allereerst heeft Oekraïne nog een lange weg te gaan om aan de eisen van toetreding te voldoen,’ benoemde de politicoloog. Daarnaast vertelde hij dat er sprake is van actieve Russische hindering van het proces. Als voorbeeld gaf hij de annexatie van de Krim door Rusland, vlak nadat er pro-Europa en anti-Rusland protesten in Oekraïne hadden plaatsgevonden. ‘Een derde reden is dat de EU naar binnen gericht is de afgelopen decennia ten gevolge van verscheidene crisissen als de vluchtelingencrisis, de Brexit en het groeiende Euroscepticisme.’ Hierdoor is er een sentiment ontstaan dat er geen nieuwe landen meer bij kunnen.

Ook besprak Van der Veer nog de relatie tussen Rusland en de EU in de afgelopen jaren. ‘Buitenlandbeleid omtrent Rusland is een uitdaging om verschillende redenen. Allereerst vanwege Putin zelf, die sinds het uiteenvallen van de Sovjet-Unie Rusland klaarstoomt om het tegen het Westen op te nemen.’ Daarnaast heeft Rusland het op een na grootste leger ter wereld en de meeste nucleaire wapens. ‘Ten derde kan economische interdependence tot wapen gemaakt worden. Dit houdt in dat Rusland en Europa de banden die ze onderling hebben, tegen elkaar kunnen gebruiken.’

De oorlog en de (mogelijke) toekomst

Na deze beschrijving van de achtergrond van het conflict reflecteerde Reinout van der Veer op de huidige situatie. Wat is er veranderd sinds Rusland Oekraïne binnenviel? ‘Opvallend is dat we opeens een enorm eenheidsgevoel zien tussen de EU, de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk, terwijl daar in de laatste jaren weinig sprake van geweest is, met onder andere Brexit en Donald Trump.’ Daarnaast hebben we zowel de hoge sancties als deze mate aan militaire steun nog niet eerder gezien van de EU, stelde Van der Veer.

Maar wat betekenen deze ontwikkelingen vervolgens voor Oekraïne en Rusland? ‘Voor Oekraïne betekent het enerzijds dat Putins invasie verzwakt, maar anderzijds ook dat de methode van oorlogvoering steeds bruter wordt.’ Wat de EU kan betekenen voor Oekraïne op het gebied van lidmaatschap is nog erg onduidelijk, meende Van der Veer. ‘Dat is een langetermijn proces, en we weten niet wat er van Oekraïne over gaat zijn over een aantal maanden. Daarnaast is er ook nu al weerstand binnen de EU tegen dit lidmaatschap.’ Voor Rusland hebben de ontwikkelingen in de EU ook gevolgen. ‘Het duurt altijd even voordat sancties effect hebben, maar het lijkt er wel op dat het gaat gebeuren.’ Volgens Van der Veer moeten we niet te veel hopen op massale anti-oorlog protesten binnen Rusland ten gevolge van de sancties. ‘Uit enquêtes blijkt dat nog altijd 58% van de bevolking achter de oorlog staat.’ Het propaganda-apparaat van de Russische staat is nog altijd erg machtig.

Tot slot kaartte Van der Veer nog de rol aan die mogelijk voor China is weggelegd in deze oorlog. ‘China is ambivalent over de situatie. Het staat achter de pushbacks tegen het westen, maar vreest vooral de sancties. China is heel gevoelig als het op handel aankomt, het heeft veel te verliezen op dat vlak.’ Het kan dat China zich afzijdig houdt van de oorlog, stelde Van der Veer, maar als het zich gaat mengen zal het een gamechanger zijn aan welke kant van het conflict het zich aansluit.

Reflectie en preventie

Na de lezing kreeg het publiek nog de kans om vragen te stellen. Zo werd er nog gevraagd of de relatie tussen China en Taiwan niet vergelijkbaar is met de situatie waar Rusland en Oekraïne inzitten, en of China deze kans dus niet kan aangrijpen om zelf ook Taiwan met agressie te claimen. Hierop antwoordde Van der Veer dat ook in dit geval mogelijke sancties China tegenhouden om verdere actie te ondernemen. Ook werd een vraag gesteld door een man die gevlucht is uit Oekraïne, en de lezing bijwoonde. Gepassioneerd vertelde hij over het land dat hij nog geen week geleden ontvlucht was, en hij vroeg hoe het kon dat het zover gekomen is. ‘Oekraïne is altijd een goede partner geweest naar de NAVO en de EU toe, waarom is er door internationale organisaties niet meer gedaan om deze oorlog te voorkomen?’ Van der Veer antwoordde dat hij daar zelf ook mee worstelt. ‘In de komende jaren moet er sprake gaan zijn van veel introspectie. Hoe is dit zo mis kunnen gaan?’ Wel denkt hij dat de uiteindelijke misvatting onder leiders binnen de EU dat partnerschappen met Oekraïne Rusland bozer zouden maken in plaats van stabiliseren, een grote rol heeft gespeeld. ‘We moeten in ieder geval concluderen en reflecteren op het feit dat wij als EU de afgelopen jaren niet genoeg gedaan hebben.’

Door Ellen Theuws

Sign in for the English newsletter and be the first to know about new programming.

Wil je op de hoogte blijven van onze activiteiten? Schrijf je dan in voor de nieuwsbrief.

Video

youtube

Podcast

Announcement

Geopolitics of the War in Ukraine| Current Affairs Lecture with political scientist Reinout van der Veer

Nederlands volgt Engels

The war in Ukraine holds the world in its grip. Russian missiles are hitting West-Ukraine, close to the EU-borders. Meanwhile, the European Union is imposing sanction after sanction against Russia and is even sending weapons to Ukraine. How can we understand the EU’s actions from a geopolitical perspective? Come and listen to political scientist Reinout van der Veer about the geopolitics of the war in Ukraine.

The EU and Ukraine

Ukraine has had the intention to join the EU for quite some time. The EU-Ukraine association agreement was a significant step towards that goal. Since the Russian invasion Ukraine’s desire to join the EU is stronger than ever. Where does this Ukrainian desire to join the EU come from? How does the Russian invasion change the likelihood of this goal being achieved? And how do Russia’s actions impact the power relations within the EU?

Sanctions

The sanctions Russia is facing are putting its economy under severe strain. The value of the ruble has fallen sharply, and many international companies are leaving the country. What effect are these sanctions having on the Russian people? And how will they impact the way the war is unfolding?

Global conflict

While many Western countries are backing Ukraine, the world is watching anxiously how China will respond to this crisis. How does this conflict impact the way the great political powers relate to each other? What will it do to the positions of alliances like NATO and the EU? And should we be wary of a second Cold War?

Come, listen and ask your questions during your lunch break.

About the speaker

Reinout van der Veer is political scientist and assistant professor of European integration in the department of Political Science at Radboud University. He is an expert in the field of European decision making, conflict and politization within EU. In recent research he explored the efficacy and effects of earlier EU economic sanctions on Russia.

See also the reviews of:
The Russian Invasion in Ukraine | Current Affairs Lecture by political scientist Bertjan Verbeek, historian Paul van Reef and philosopher Evert van der Zweerde |Thursday 24 February 2022

The War in Ukraine - Putin’s Ideology | Current Affairs Lecture by political philosopher Evert van der Zweerde |Thursday 10 March 2022

NEDERLANDS

De oorlog in Oekraïne houdt de wereld in zijn greep. Russische raketten treffen West-Oekraïne, dicht bij de EU-grenzen. Ondertussen legt de Europese Unie sanctie na sanctie op tegen Rusland en stuurt ze zelfs wapens naar Oekraïne. Hoe kunnen we het optreden van de EU begrijpen vanuit een geopolitiek perspectief? Kom luisteren naar politicoloog Reinout van der Veer over de geopolitiek van de oorlog in Oekraïne.

De EU en Oekraïne

Oekraïne heeft al geruime tijd de intentie om toe te treden tot de EU. Het associatieverdrag tussen de EU en Oekraïne was een belangrijke stap in de richting van dat doel. Sinds de Russische invasie is de wens van Oekraïne om toe te treden tot de EU sterker dan ooit. Waar komt deze wens om lid te worden van de EU vandaan? Wat betekent de Russische invasie voor de kans dat dit doel wordt bereikt? En hoe beïnvloeden de acties van Rusland de machtsverhoudingen binnen de EU?

Sancties

De sancties waarmee Rusland wordt geconfronteerd zetten de economie zwaar onder druk. De waarde van de roebel is scherp gedaald en veel internationale bedrijven verlaten het land. Welk effect hebben deze sancties op het Russische volk? En welke invloed zullen ze hebben op de manier waarop de oorlog zich ontvouwt?

Globaal conflict

Terwijl veel Westerse landen Oekraïne steunen, kijkt de wereld met spanning toe hoe China op deze crisis zal reageren. Welke invloed heeft dit conflict op de manier waarop de grote politieke machten zich tot elkaar verhouden? Wat gaat het doen met de posities van allianties als de NAVO en de EU? En moeten we op onze hoede zijn voor een tweede Koude Oorlog?

Kom luisteren en stel je vragen tijdens je lunchpauze.

Over de spreker

Reinout van der Veer is politicoloog en universitair docent Europese integratie bij de afdeling Politicologie van de Radboud Universiteit. Hij is expert op het gebied van Europese besluitvorming, conflict en politisering binnen de EU. Recent onderzocht hij de effecten van eerdere economische sancties van de EU tegen Rusland.

De oorlog in Oekraïne vraagt om duiding en verdieping. Daarom organiseert Radboud Reflects samen met VOX de komende donderdagen Actualiteitencolleges tijdens de lunchpauze. Reserveer alvast 24 en 31 maart in je agenda.

Bekijk ook de terugblik van:
The Russian Invasion in Ukraine | Current Affairs Lecture by political scientist Bertjan Verbeek, historian Paul van Reef and philosopher Evert van der Zweerde |Thursday 24 February 2022