22|04|21 Xi Jinping’s China | Lecture and discussion with China expert Florian Schneider
Xi Jinping’s China | Lecture and discussion with China expert Florian Schneider |Thursday 21 April 2022 | 20.00 - 21.30 hrs | Theatre Hall C, Radboud University |Radboud Reflects
Video | Podcast | English review
"Brilliant speaker! Ontzettend leuk!" (uit een deelnemersevaluatie)
Announcement - In his ten-year presidency, Xi Jinping has put China on the map as a superpower. Journalists are now talking about an "economic, financial, cultural and political revolution" that has been set in motion under his leadership. How revolutionary is Xi's leadership? How does his ideology fit into China's and historical context? And how will this shape China’s role in global political affairs? Come explore these questions with China expert Florian Schneider. See full announcement below.
Verslag - Tussen Mao en Obama
Sinds Rusland Oekraïne binnenviel, zijn de motieven en opvattingen van Xi Jinping weer volop in het nieuws: bij welke kant van het conflict zal hij zich aansluiten? Eigenlijk zijn deze kwesties over de Chinese president nooit weggeweest sinds het begin van zijn termijn in 2013. Vragen over wat voor soort leider hij is, wat zijn opvattingen zijn en wat zijn visie voor China is, doen al jaren de ronde. In het programma Xi Jinping’s China sprak Radboud Reflects met China expert Florian Schneider over deze kwesties. Schneider trapte de avond af met een lezing, waarna hij in gesprek ging met programmamaker Tjidde Tempels en met het publiek.
Persoonlijkheidscultus?
Schneider begon zijn lezing met een beschrijving van wat momenteel een populaire theorie is over de manier waarop Xi zich presenteert als leider. ‘We horen vaak dat Xi Jinping’s leiderschap meer gelijkenissen vertoont met dat van Mao, dan met zijn voorgangers,’ stelde Schneider. Redenen hiervoor zijn volgens Schneider dat Xi veel macht naar zich toetrekt – bijvoorbeeld door het maximaal aantal regeertermijnen af te schaffen – en zich sterk inzet voor het verspreiden van zijn ideologie. ‘Xi’s macht wordt in dit geval verklaard aan de hand van een persoonlijkheidscultus’, legde Scheider uit. Dit is de soort legitimering van macht die Hitler, Stalin en Mao hanteerden, maar ook bijvoorbeeld de Kim-dynastie. ‘Zo’n cultus gaat samen met onder andere een bijna religieus gebruik van ideologie en sterke institutionalisering.’
Vaderfiguur en basketballiefhebber
Voor een groot deel bestaat de persoonlijkheidscultus overigens uit de manier waarop het volk zich verhoudt tot de leider. Precies op dit vlak, beargumenteerde Schneider, verschilt Xi sterk van Mao. ‘Ik denk dat het zinvoller is om de status van Xi te vergelijken met die van een beroemdheid.’ De relatie van Xi met het Chinese volk neemt volgens hem de vorm aan van een para-sociale relatie: er bestaat een gemedieerde illusie van intimiteit tussen Xi en zijn volgers. Ze beschouwen hem als een charismatische opa. ‘Dit is anders dan bij Mao. Mao moest de zon representeren: verheven boven het volk. Xi presenteert zichzelf als staande midden tussen de mensen: hij gaat naar basketbalwedstrijd en dumpling restaurants.’ Dit charismatische personage is deels gebaseerd op de Chinese politicus Bo Xilai, maar ook op buitenlandse voorbeelden als Barack Obama. De oorzaak voor het verschil tussen Mao en Xi moeten we volgens Schneider zoeken in de angst die momenteel leeft in China. ‘Op individueel niveau is er angst dat het ideaal – een goede baan, trouwen, een huis vinden – niet bereikbaar is,’ duidde hij het probleem. ‘Op collectief niveau is er angst voor sociale instabiliteit en het vervagen van nationale glorie.’
Het belang van het netwerk
In het vervolg van zijn lezing besprak Schneider niet meer enkel Xi, maar de bredere mechanismen achter de Chinese politiek. ‘In China zien we een zeer ontwikkelde versie van netwerkpolitiek. Alles is ingebed in een netwerk’, zei Schneider. Vaak wordt er gedacht dat deze netwerken ontstaan door facties of provinciale relaties, maar uit onderzoek blijkt dat de banden tussen medewerkers en werkgevers de sterkste netwerkverbindingen in China vormen. Schneider: ‘Het netwerk van de communistische partij berust op verschillende elites: de politieke, militaire, stedelijke en digitale elites.’ Dit bracht de spreker tot de rede waarom het volgens hem niet terecht is om China te karakteriseren als een autoritaire dictatuur. ‘Het is een autoritair systeem maar de macht is afhankelijk van andere groeperingen: je hebt steun van het volk nodig.’ De vergelijking met Mao klopt om deze reden dus ook niet, volgens Schneider. ‘We moeten de institutionele context niet uit het oog verliezen: uiteindelijk blijft Xi een dienaar van de partij.’
Ideologie en cultuur
Na zijn lezing ging Schneider in gesprek met Tempels. Ze bespraken onder andere in welke mate Xi zijn eigen opvattingen kan inbrengen in de Communistische Partij. ‘Xi is niet de enige wiens ideeën er toe doen, maar uiteindelijk heeft hij er zeker wel een zegje in,’ vertelde Schneider. ‘Zo weten we dat het unificeren van China een van zijn voornaamste persoonlijke doelen is.’ Naar aanleiding hiervan vroeg Tempels in welke mate er sprake is van een duidelijke, eenduidige ideologie binnen de partij. ‘De partij heeft wel een ideologie, die staat beschreven binnen de constitutie en wordt continue een beetje bijgeschaafd,’ antwoordde Schneider. ‘Dat gezegd hebbende, is deze ideologie niet altijd glashelder. Het is grotendeels open voor verschillende interpretaties van verschillende groepen.’ Zo probeert de partij ervoor te zorgen dat iedereen zich kan vinden in deze ene ideologie.
Tot slot kreeg de zaal nog kans om vragen te stellen. Hierbij kwam een vraag uit het publiek naar wat China graag uit het Westen over wil nemen en wat juist niet. ‘De populaire cultuur van het westen en van Japan worden als erg ‘cool’ gezien in China. China wil zelf ook een levendige populaire cultuur die hier meer op lijkt, maar dat is moeilijk omdat de communistische partij dicteert wat wel en niet mag,’ vertelde Schneider. ‘Daartegenover staat dat het westerse individualisme en liberalisme sterk afgekeurd worden.’ Dit berust wel op een misvatting van liberalisme, merkte Schneider op. ‘Het beeld van liberalisme wordt in China gedicteerd door de slechtste verschijningsvormen ervan. Zo wordt er dan verwezen naar de demonstranten bij het Capitool of mensen die hun mondkapje niet willen dragen in de supermarkt. Maar of dat nou liberalisme kenmerkt?’
Door Ellen Theuws
Wil je op de hoogte blijven van onze activiteiten? Schrijf je dan in voor de nieuwsbrief.
Video
Podcast
Announcement
In his ten-year presidency, Xi Jinping has put China on the map as a superpower. Journalists are now talking about an "economic, financial, cultural and political revolution" that has been set in motion under his leadership. How revolutionary is Xi's leadership? How does his ideology fit into China's historical context? And how will this shape China’s role in global political affairs? Come explore these questions with China expert Florian Schneider.
The Third Great Leader
Xi emphatically presents himself as “the third great leader” in China's long history. He thus places himself in a tradition of revolutionaries such as Mao Zedong and Deng Xiaoping who reinvented China politically, culturally and economically. Moreover, by having himself elevated to the “essence of Chinese culture,” Xi is paving the way for a third term as president, which is unusual for modern China. How and why does this strategy work? In what way does Xi position himself in the narrative of China's rise and success?
Marx, Mao and Confucius
During this program, we take a closer look at Xi Jinping's thinking, and shed light on the China that is taking shape under his hands. China expert Florian Schneider sheds light on the way Xi often gets compared to Mao and on why that is not always a helpful comparison. Afterwards in their discussion, we will also look ahead: what does the political future of China look like now that power is increasingly placed in the hands of one person? And what do these changes mean for our relationship with China?
This program is in English.
About the speaker
Florian Schneider is a Senior Lecturer at the Leiden University, at the Institute for Area Studies. He specializes in contemporary China and brings with him a broad knowledge of developments in, among other things, politics, international relations and (digital) communication. His research on international relations focuses on China’s foreign policy under the Hu Jintao and Xi Jinping governments.
Tjidde Tempels is an ethicist and works as lecturer in Political Theory at Radboud University and program manager at Radboud Reflects. He moderates the conversation.
Draag je Radboud Reflects een warm hart toe? Doneer dan via iDeal.
Kom je vaker naar de lezingen van Radboud Reflects? Dan is een Radboud Reflects-abonnement misschien interessant.
Wil je op de hoogte blijven van onze activiteiten? Schrijf je dan in voor de tweewekelijkse nieuwsbrief.