22|09|20 Cultuurverschillen in de zorg | Radboud Meet-up met huisarts Maria van den Muijsenbergh

Cultuurverschillen in de zorg | Radboud Meet-up met huisarts Maria van den Muijsenbergh |Dinsdag 20 september 2022 | 16.00 - 17.00 uur + borrel | Campus Radboud Universiteit | Radboud Reflects en Radboud Services

Aankondiging - Mensen met een lage opleiding, minder inkomen en een migratieachtergrond hebben gemiddeld een slechtere gezondheid. De Nijmeegse huisarts en hoogleraar Maria van den Muijsenbergh probeert hier via onderwijs en onderzoek verandering in te brengen. Kom luisteren naar haar verhalen, en stel je eigen vragen! Zie de volledige aankondigingstekst onderin.

Verslag - Cultuurverschillen in de zorg

Je spreekt geen Nederlands, je hebt geen BSN, maar je hebt wel een aanhoudende pijn op je borstkas. Wat doe je dan? Waar ga je heen? In deze Radboud Meet-Up vertelde Maria van den Muijsenbergh over de mensen die met deze vragen geconfronteerd worden. Als hoogleraar gezondheidsverschillen doet ze onderzoek naar de gezondheidsproblematiek van groepen in de maatschappelijke marges: laaggeletterden, dak- en thuislozen en migranten, al dan niet legale. Naast haar werk aan de universiteit houdt ze als huisarts spreekuur bij de daklozenopvang. In haar lezing betoogde van den Muijsenbergh dat huisartsen moeten leren omgaan met de culturele achtergrond van de patiënten in hun behandelkamer.

Culturele verschillen vind je overal in de medische praktijk, stelde van den Muijsenbergh. Medici zitten ook in een eigen ‘medische cultuur’ die hun patiënten niet kennen. De culturele kloof tussen behandelaar en patiënt wordt nog groter wanneer de laatste een migratieachtergrond heeft.

Mensen die niet in Nederland zijn geboren en opgegroeid, blijken andere verwachtingen te hebben van medische zorg. Ze willen sneller specialistisch ingrijpen, meer medicijnen en een meer paternalistische arts – alhoewel dat laatste niet betekent dat ze geen keuzes willen maken. De huisarts, zo vertelde van den Muijsenbergh, is een heel Nederlands fenomeen. Migranten kennen de huisarts niet. Ze zien die daarom vaak als een ‘halve medicus die het échte werk niet mag doen’.

Migratie is ongezond

In de coronapandemie werd het pijnlijk duidelijk: je sociaaleconomische status bepaalt je gezondheid. Laagbetaalde arbeidsmigranten werkten vaker in sectoren waar thuiswerken simpelweg geen optie is. Onderliggende gezondheidsproblemen die COVID-19 versterkten kwamen vaker voor bij armen en migranten. De gezondheidsklachten van de laatste groep hangen samen met ‘migratiestress’, stelde van den Muijsenbergh. De eenzaamheid, armoede en discriminatie die migranten moeten ondergaan leiden, op de lange termijn, tot diabetes en hart-en-vaatziekten.

Gek genoeg zijn de migranten bij vertrek uit hun thuisland relatief gezond. Ze zijn rijker en fitter dan de achterblijvers. Alleen voor hen is een zware en dure reis naar Europa een optie. Dat maakt hun precaire gezondheidssituatie in het land van aankomst des te dramatischer.

Vijf minuten extra

Als hoogleraar onderwijst van den Muijsenbergh toekomstige medici in interculturele communicatie. Het belangrijkste daarin is een aandachtige, nieuwsgierige houding naar de patiënt toe. Diversiteit binnen de lichtingen geneeskundestudenten zou ook helpen, betoogt van den Muijsenbergh als reactie op een vraag uit het publiek. Hoewel daar echt nog werk te doen is, is ze optimistisch: ‘Als vrouw was ik ook ooit in de minderheid op de opleiding. En kijk nu eens.’

Tot slot betoogde van den Muijsenbergh dat huisartsen de tien-minutenconsults los moeten laten. Voor alle patiënten. ‘Alleen al door vijf minuten extra uit te trekken voor het gesprek, kun je veel tijd besparen’ betoogde de hoogleraar. ‘Want als de patiënt maar één vraag mag stellen tijdens het gesprek, komt hij of zij nog twee keer voor de andere twee klachten.’ In die paar minuten extra kun je de patiënt leren kennen en zijn of haar omstandigheden begrijpen. Daarna kan je met diegene ‘plannetjes maken’.

Van den Muijsenbergh vertelde gepassioneerd over haar werk, over zowel de spreekuren op de daklozenopvang als het onderzoek als hoogleraar. Waar komt haar bevlogenheid en idealisme vandaan? ‘Misschien dan toch die katholieke opvoeding.’

Wil je op de hoogte blijven van onze activiteiten? Schrijf je dan in voor de nieuwsbrief.

Aankondiging

Mensen met een lage opleiding, minder inkomen en een migratieachtergrond hebben gemiddeld een slechtere gezondheid. De Nijmeegse huisarts en hoogleraar Maria van den Muijsenbergh probeert hier via onderwijs en onderzoek verandering in te brengen. Kom luisteren naar haar verhalen, en stel je eigen vragen!

Wat is goede zorg?

Veel mensen met een migratieachtergrond hebben een relatief krappe behuizing, slechtere arbeidsomstandigheden en onderliggende ziekten. Ook onbewuste vooroordelen van artsen spelen een rol in het feit dat migranten onderaan de gezondheidsstatistieken staan. Zo leggen dokters bepaalde mogelijkheden, zoals prenatale diagnostiek, minder vaak voor aan migranten, omdat ze ervan uitgaan dat die dat niet mogen van hun geloof.

Aansluiten bij de patiënt

Bovendien botst ons idee van wat goede zorg is nogal eens met verwachtingen en opvattingen van mensen met een niet-Nederlandse afkomst. Want wie neemt de beslissingen? Hoe breng je slecht nieuws? En wat is de betekenis van lijden? Volgens Maria van den Muijsenbergh is het een illusie om te denken dat hoe wij het doen, een soort vaststaande best practice is. We mogen dus wel wat bescheidener zijn. Maar bovendien ben je als dokter het meest effectief als je aansluit bij wat een patiënt belangrijk vindt. “Anders werkt het niet.”

Na een mini-college van Maria van den Muijsenbergh ga je met haar en de andere deelnemers in gesprek. Programmamaker Liesbeth Jansen is de gespreksleider.

We sluiten de middag af met een borrel.

Over de spreker

Maria van den Muijsenbergh is huisarts en hoogleraar Gezondheidsverschillen en persoonsgerichte integrale eerstelijnszorg aan de Radboud Universiteit. Samen met Saïda Aoulad Baktit en Paul van Laere schreef ze het hoofdstuk Zorg voor een wereld van verschil in het boek Een gezonde samenleving.

Dit is een programma van Radboud Reflects en Radboud Services.

De Radboud Meet-ups staan dit jaar in het teken van Een gezonde samenleving. Wetenschappelijke perspectieven in tijden van crisis het boek dat recent cadeau werd gedaan aan alle medewerkers en studenten van de Radboud Universiteit. De vier wetenschappers die te gast zijn, hebben allen een hoofdstuk in het boek geschreven. Dit is de tweede aflevering.

Lees het verslag van de eerste Radboud Meet-up in het teken van Een gezonde samenleving door socioloog Hidde Bekhuis: Een gezonde samenleving is … actief.

Kom je vaker naar de lezingen van Radboud Reflects? Dan is een Radboud Reflects-abonnement misschien interessant.

Wil je op de hoogte blijven van onze activiteiten? Schrijf je dan in voor de tweewekelijkse nieuwsbrief.