06|02|23 Adulting: écht volwassen | Lezing door neurowetenschapper Rogier Kievit, socioloog Lonneke van den Berg en filosoof Femke Takes
Adulting: écht volwassen | Lezing door neurowetenschapper Rogier Kievit, socioloog Lonneke van den Berg en filosoof Femke Takes | Maandag 6 februari 2023 | 20.00 - 21.30 uur | Collegezalencomplex, Radboud Universiteit, Nijmegen | Radboud Reflects en Donders Institute
Video | Podcast | VOX-interview met Femke Takes: Volwassen worden, moet dat? ‘Je kan ook heel gelukkig zijn zonder airfryer’ | Radboud Recharge - Tips om je eindelijk écht als volwassene te gedragen
"Door de verschillende invalshoeken inzichtelijker gemaakt. Stof tot nadenken over dit actuelere onderwerp dan ik me vooraf realiseerde. De moeite waard dus!" (uit een deelnemersevaluatie)
Aankondiging - Hoe ben je een volwassene? En vanaf welke leeftijd zou je dat moeten zijn? Op YouTubekanalen en internetfora delen twintigers en dertigers hoe moeilijk ze het vinden om te “adulten”: leven en handelen als een volwassene. Waar komt deze generationele groeipijn vandaan? Kom en luister naar neurowetenschapper Rogier Kievit over volwassen breinen, socioloog Lonneke van den Berg over de levensloop van jongeren en filosoof Femke Takes over de plicht om op te groeien. Zie de volledige aankondigingstekst onderin.
Verslag - Tijd om volwassen te worden
Wanneer ben je volwassen? Deze vraag speelt bij veel jongeren door het hoofd. Het is voor velen namelijk niet (meer) duidelijk welke stappen gemaakt moeten worden op de weg naar volwassenheid. Deze onzekerheid wordt ook geuit op sociale media. Millenials hebben het daar over hun worsteling met ‘adulting’. Waarom brengt volwassen-worden zoveel onzekerheid met zich mee? En hoe kan het dat de jongere generaties hier zo veel last hebben?
In een programma van Radboud Reflects en het Donders instituut werd er gesproken over deze onderwerpen. Het publiek luisterde naar neurowetenschapper Rogier Kievit over volwassen breinen, socioloog Lonneke van den Berg over de levensloop van jongeren en filosoof Femke Takes over de plicht om op te groeien.
Kunnen hersenen volwassen worden?
De avond werd geopend met de lezing van neurowetenschapper Rogier Kievit. Hij nam het publiek mee in de wereld van het brein. De neurowetenschapper liet zien dat elk brein zich anders ontwikkelt. Hij stelde dat het daarom gek is dat er een wettelijke standaarddefinitie voor volwassenheid is, de kalenderdefinitie. Voor de wet ben je op je achttiende immers, op veel vlakken, volwassen. Is het ook mogelijk om een biologische definitie te geven aan volwassenheid?
Kievit stelde dat er verschillende biologische kenmerken zijn die je zou kunnen bestempelen als ‘volwassenheid’. In zijn eigen onderzoek heeft hij gekeken naar de ontwikkeling van de hersenen. Door middel van herhaalde hersenscans volgde hij de groei van hersenen bij honderd kinderen. Aan de hand van ‘cortical thickness’ – de dikte van de buitenste rand van je brein – meet Kievit veranderingen in het brein.
Uit dit onderzoek bleek dat de veranderingen in de ‘cortical thickness’ op een gegeven moment niet meer zo snel gaat als in de puberteit. Deze stagnatie van de ontwikkeling kan volgens Kievit gezien worden als het punt waarop het brein volwassen is. De vraag blijft dan natuurlijk wel of een individu zich na dit omslagpunt ook daadwerkelijk volwassen voelt.
De mijlpalen op de weg naar volwassenheid
Sociologe Lonneke van den Berg ging op andere aspecten van volwassenheid in. Er wordt binnen de sociologie gesproken over een ‘weg naar volwassenheid’. Op deze weg komt een persoon langs vijf grote mijlpalen: uit huis gaan, samenwonen, een kind krijgen, een opleiding afronden en de arbeidsmarkt betreden. Deze mijlpalen zijn belangrijk, omdat ze een rolverandering met zich meebrengen.
De ijkpunten zijn echter niet meer zo vanzelfsprekend voor de jongere generaties. De fase van jongvolwassenheid wordt steeds dynamischer. Het is volgens Van den Berg voor veel jongeren niet mogelijk óf niet gewenst om deze standaard mijlpalen snel te behalen. Het is hierdoor voor veel jongvolwassenen minder duidelijk wat de volgende stap in het leven is. Dit maakt ‘adulting’ een worsteling voor veel mensen.
Er lijkt wel een paradox in deze worsteling opgesloten te liggen. Van den Berg sprak over een afname in mogelijkheden voor jongvolwassenen. Zo is het tegenwoordig moeilijker om op je twintigste een huis en vaste baan te hebben dan veertig jaar geleden. Jongvolwassene zijn hierdoor langer afhankelijk van hun ouders. Dat jongeren langer op steun kunnen rekenen van hun ouders zorgt er echter niet voor dat de druk op jongeren in de ontwikkeling naar volwassenheid afneemt. Van den Berg sprak over nieuwe mijlpalen die behaald moeten worden, zoals reizen of zelfacceptatie. Het begrip van (jong)volwassenheid lijkt sterk onderhevig te zijn aan verandering, waardoor er moet blijven gekeken worden naar de sociologische definities van volwassenheid.
De verwachting van verantwoordelijkheid
Ook filosofe Femke Takes ging in op de vraag naar volwassenheid. Deze vraag is volgens Takes een normatieve vraag. Wat vinden wij volwassen gedrag? De mens lijkt een bepaald idee te hebben over wat gewenst gedrag is voor kinderen, maar bij volwassenen is dit een stuk minder duidelijk. Soms dringt volwassenheid zich op volgens Takes. Zij sprak over ‘intergenerationele momenten’. Dit zijn momenten waarop er (opeens) een andere rol door iemand moet worden vervuld.
Deze momenten lijken in grote mate op de sociologische mijlpalen die genoemd zijn door Van den Berg. Takes benadrukte echter dat er naast deze persoonlijke mijlpalen ook de maatschappelijke verwachting van volwassenheid ligt. Als je meerderjarig bent, dan ben je (opeens) een vrij burger, die participeert in de samenleving. In deze definitie liggen allerlei verwachtingen opgesloten, die verder gaan dan intergenerationele momenten.
Opvoeding speelt volgens Takes een grote rol. Ouders en onze cultuur bejubelen de individuele ontwikkeling van een kind, waarin alle pijlen gericht zijn op maatschappelijk succes. Er wordt minder aandacht gegeven aan de (onbelangrijke) vaardigheden en eigenschappen van een volwassene, waardoor het lastiger wordt om te ‘adulten’. Takes benadrukte echter dat een volwassen leven ook leuk kan zijn. Er komt naast verantwoordelijkheid immers ook vrijheid bij volwassenheid kijken.
In gesprek
Ondanks de verschillende insteek, waren de drie onderzoekers het erover eens dat volwassen worden steeds complexer wordt. Takes stelde dat het leven als markt gezien kan worden, waarop iedereen de beste goederen uit wil kiezen. Van den Berg benadrukte dat de hoge druk vanuit ouders kan bijdragen aan de onzekerheid om keuzes te maken over het leven. De worsteling met ‘adulting’ kan volgens de onderzoekers gezien worden als een ‘eerste wereldprobleem’. Dit maakt het echter niet onbelangrijk.
Kievit vatte de avond samen door te stellen dat volwassenheid niet in een statisch begrip gevat kan worden. De opvattingen over de ontwikkeling naar volwassenheid kunnen per tijd, plaats of wetenschappelijke discipline verschillen. De avond schetste de vele paden naar volwassenheid. De drie lezingen gaven duidelijk een andere kijk op het fenomeen, maar sloten elkaar niet uit. Wat bleek: niemand weet precies hoe je volwassen moet worden.
Door Beau Vroone
Wil je op de hoogte blijven van onze activiteiten? Schrijf je dan in voor de nieuwsbrief.
Video
Podcast
Aankondiging
Hoe ben je een volwassene? En vanaf welke leeftijd zou je dat moeten zijn? Op YouTubekanalen en internetfora delen twintigers en dertigers hoe moeilijk ze het vinden om te “adulten”: leven en handelen als een volwassene. Waar komt deze generationele groeipijn vandaan? Kom en luister naar neurowetenschapper Rogier Kievit over volwassen breinen, socioloog Lonneke van den Berg over de levensloop van jongeren en filosoof Femke Takes over de plicht om op te groeien.
Adulting
Online discussiëren millennials over hun volwassenheid. Of, eigenlijk, over het gebrek daaraan. “Adulting” noemen ze het gedrag dat past bij gebalanceerde, verantwoordelijke mensen. Een volwassene, zo denken ze, kan boodschappen budgetteren, doet de belastingaangifte op tijd en houdt de kamerplanten in leven. Maar die taken blijken allemaal nog verdraaid lastig.
Brein en bankrekening
Op je vijfentwintigste zou je brein volgroeid zijn, zo hoor je vaak in de media. Dit gegeven verklaart waarom pubers niet kunnen plannen, waarom tieners driftig met deuren slaan en waarom studenten tot zonsopgang uitgaan wanneer ze een paar uur daarna naar een college moeten. Met onvolwassen hersenen doe je nou eenmaal onvolwassen dingen. Recent neurologisch onderzoek nuanceert echter de harde vijfentwintigjaargrens. Neurowetenschapper Rogier Kievit legt uit hoe breinen dan wel volwassen worden.
Socioloog Lonneke van den Berg onderzoekt de levensloop van jongeren. Ze kijkt naar het moment dat ze het ouderlijke nest verlaten en uit huis gaan. Worden ze dan ook volwassen? En als dat zo is, wat heeft volwassenheid dan met je sociaaleconomische status te maken? Immers, dat eigen huis moet je wel kunnen betalen.
Plicht tot opgroeien
Of volwassenheid nu bepaald wordt door brein of bankrekening, uiteindelijk lijkt er één factor verbindend in ons begrip ervan: controle en verantwoordelijkheid over je eigen leven. Filosoof en ethicus Femke Takes gaat in op de vraag of we volwassen moeten worden. Is het je plicht om op te groeien?
Over de sprekers
Rogier Kievit is neurowetenschapper aan de Radboud Universiteit. Hij onderzoekt hoe de redeneringsvaardigheden van mensen door hun leven heen verandert.
Lonneke van den Berg is socioloog aan de Radboud Universiteit. Zij analyseert levensfases, familiestructuren en het moment van uit huis gaan.
Femke Takes is filosoof van de Gedragswetenschappen aan de Radboud Universiteit. Zij bestudeert de ethiek van opvoeden.
Wil je op de hoogte blijven van onze activiteiten? Schrijf je dan in voor de nieuwsbrief.
Dit is een prorgramma van Radboud Reflects en het Donders Institute.
Kom je vaker naar de lezingen van Radboud Reflects? Dan is een Radboud Reflects-abonnement misschien interessant.
Wil je op de hoogte blijven van onze activiteiten? Schrijf je dan in voor de tweewekelijkse nieuwsbrief.