09|05|23 Philosopher Michael Sandel | Who Merits to Govern Us? – Lecture and awarding honorary doctorate
Philosopher Michael Sandel | Who Merits to Govern Us? – Lecture and awarding honorary doctorate | Tuesday 9 May 2023 | 19.30 – 20.00 hrs awarding honorary doctorate and 20.15 - 21.45 hrs lecture| De Vereeniging, Nijmegen | Radboud Reflects and Radboud University
Video | Podcast | NRC - ‘De rancune bij groepen die zich in de steek gelaten voelen, is acuut geworden’ | Trouw - Volgens filosoof Michael Sandel moeten we onze moraal niet uitbesteden aan de markt | | Michael Sandel bij Buitenhof (zie ook hieronder) | Financieele Dagblad - Michael Sandel 'We hunkeren naar grip op onze levensomstandigheden'
"Hoe Michael Sandel het publieke debat demonstreerde door de zaal uit te dagen deel te nemen en met ons in gesprek te gaan, gaf zo duidelijk zijn visie en gedrevenheid weer dat dit maakte dat ik genoten heb van deze avond. m.n. hoe er naar elkaar geluisterd werd." (uit een deelnemersevaluatie)
Announcement - Who should govern us? In the current climate of resentment against authority and elites, who are best equipped to rule our country? Should our governments always consist of the best and the brightest? Or should we rather aim at regimes that are representing the citizens both on a social-economic and an educational level? Come and learn from one of the world’s renowned philosophers Michael Sandel, who will shed his light on these and related questions. See full annnouncement below.
Verslag - De verdiensten in de Vereeniging
Op 9 mei ontving Michael Sandel een eredoctoraat van de Radboud Universiteit ter ere van het honderdjarig bestaan van de universiteit. Tamar Sharon, hoogleraar Wijsgerige ethiek en politieke filosofie van de RU, vertelde tijdens de ceremoniële overhandiging van het doctoraat dat Sandels filosofie overeenkomt met het doel van de universiteit: het bevorderen van een open, kritisch en inclusief publiek debat. Na de overhandiging gaf Sandel een lezing voor een volle zaal aan geïnteresseerden in de Vereeniging over de meritocratie in relatie tot regeren.
Publieksfilosofie
Sandel begon zijn lezing met een interactief gedeelte waarin hij het 1200 man tellend publiek twee stellingen voorlegde. ‘John Stuart Mill had tweehonderd jaar geleden een idee voor een nieuwe manier van stemmen’, vertelde Sandel. ‘Iedereen zou stemrecht krijgen, maar sommige mensen zouden meer stemmen krijgen dan anderen, gebaseerd op hun opleidingsniveau. Hoe hoger opgeleid, hoe meer stemmen.’ Hij liet de zaal stemmen: wie is er voor en wie is er tegen dit voorstel? Vervolgens liet hij mensen uit het publiek die verschillend gestemd hadden met elkaar in gesprek gaan over de reden waarom ze hun stem uit brachten. Hierna legde hij het publiek nog een stelling voor. ‘Gemiddeld negentig procent van de parlementsleden in Europese en Amerikaanse volksvertegenwoordigingen is hoogopgeleid’, aldus Sandel. De vraag: is dit ondemocratisch? De meningen hierover waren sterk verdeeld, en Sandel liet opnieuw toeschouwers discussiëren.
Van verdiensten naar geluk
Na het interactieve deel vertelde Sandel over zijn boek De tirannie van verdiensten en zijn eigen standpunt in deze discussie. ‘Onze samenleving is sterk gepolariseerd, en de grootste kloof zit tussen hoog- en laagopgeleiden’, stelde Sandel. ‘Dit heeft te maken met ons idee van succes.’ We leven namelijk in een vermeende meritocratie waar het idee is dat iedereen gelijke kans heeft om succesvol te worden, en dat je succes daarmee aan je eigen verdiensten te danken hebt. Dit hangt samen met onze blik op onderwijs. ‘Wij hebben het idee dat ongelijkheid verholpen wordt door ieder individu de kans te geven om zich door hoger onderwijs omhoog te werken.’ Maar de meritocratie heeft volgens Sandel een keerzijde. ‘De implicatie is dat als je het niet redt in dit systeem, het je eigen schuld is. Het zorgt voor wrok bij de verliezers, en arrogantie bij de winnaars.’ De ongelijkheid wordt hierdoor groter, de samenleving polariseert en populisten krijgen voet aan de grond.
We kunnen de kloof volgens Sandel dichten door arbeid te herwaarderen en onze definitie van wat succes is aan te passen. ‘Daarnaast moeten we als hoogopgeleiden bescheiden worden’, aldus Sandel. ‘We moeten erkennen dat we onze positie in de samenleving niet volledig te danken hebben aan onze verdiensten, maar ook aan geluk en toeval.
Het curriculum, covid en de technocratie
Na zijn lezing beantwoordde Sandel de vragen van drie hoogleraren van de Radboud Universiteit onder leiding van gespreksleider Marcel Becker. Naar aanleiding van de vraag van hoogleraar Geschiedenis van de Filosofie Christoph Lüthy sprak Sandel over hoe hoger onderwijs betere volksvertegenwoordigers kan creëren. Sandel: ‘Het hoger onderwijs brengt nu geen betere volksvertegenwoordigers voort. Dit zou pas gebeuren als het curriculum meer aandacht zou besteden aan morele vraagstukken en aan de praktijk, en als de studenten afkomstig zouden zijn van een grote verscheidenheid van achtergronden.’
Carolien van Ham, professor Empirische politicologie, vroeg Sandel hoe hij denkt dat we uit de huidige situatie kunnen komen waarin zowel technocratie als populisme zegevieren. ‘Technocratie zorgde voor een morele leegte, waardoor een autocratische vorm van populisme is opgekomen’, verklaarde Sandel. ‘Mensen willen een publiek discours en morele betekenisgeving, en zoeken het momenteel in fundamentalisme.’ Om de democratie van zowel technocratie als autocratisch populisme moeten we nieuw leven blazen in het publiek discours, volgens Sandel.
Als laatste stelde hoogleraar Filosofische ethiek en politieke filosofie Vivienne Matthies-Boon aan Sandel de vraag of de pandemie ervoor gezorgd heeft dat er een nieuwe vorm van winnaars en verliezers is ontstaan: de winnaars zijn mensen met gezonde lichamen, die de luxe hebben om covidmaatregelen aan hun laars te lappen, en de verliezers zijn zij die hebben geleden onder covid. ‘Er zijn verschillende manieren om winnaars en verliezers van het huidige systeem te beschrijven’, aldus Sandel. ‘In het licht van de pandemie heeft dit inderdaad een nieuwe dimensie gekregen.’ Toch komt dit volgens hem ook door de ontwikkelingen die hij eerder beschreef. ‘Deze hebben tot gevolg gehad dat mensen vertrouwen verloren in regeerders en in wetenschap.’
Tegenstrijdigheid van een eredoctoraat?
Tot slot beantwoordde Sandel vragen uit het publiek. Een studente vroeg of het niet tegenstrijdig is dat hij sprak over een herwaardering van verdiensten, met minder nadruk op hoger onderwijs tijdens een lezing nadat hij een eredoctoraat ontving. Sandel: ‘Ik denk niet dat prijzen als deze het probleem zijn, zolang je als ontvanger erkent dat je het niet volledig aan je eigen kunnen te danken hebt. Ik heb heel veel geluk gehad, wat ervoor zorgt dat ik hier nu sta.’
Verslag Ellen Theuws | foto's Ted van Aanholt
Prior to the public lecture Michael Sandel received an honorary doctorate at Radboud University:
In the afternoon of 9 May 2023, the Faculty of Philosophy, Theology and Religious Studies, organised a seminar for students with Michael Sandel.
Photo's: Ted van Aanholt
Please subscribe to the English or Dutch newsletter and be the first to know about new programming.
Video
Podcast
Announcement
Nederlands volgt Engels.
Who should govern us? In the current climate of resentment against authority and elites, who are best equipped to rule our country? Should our governments always consist of the best and the brightest? Or should we rather aim at regimes that are representing the citizens both on a social-economic and an educational level? Come and learn from one of the world’s renowned philosophers Michael Sandel, who will shed his light on these and related questions.
Michael Sandel will receive an honorary doctorate from Radboud University prior to this lecture. You are welcome to attend this academic ceremony.
A brew of anger and frustration
In his bestseller and Book of the Year 2020 The Tyranny of Merit, philosopher Michael Sandel argues that we live in an age of winners and losers, where the odds are stacked in favor of those who already have a head start. The consequence is a brew of anger and frustration that has fueled populist protest. To overcome the polarized politics of our time, Sandel states, we must rethink our attitude toward success and failure that has accompanied rising inequality. He offers an alternative way of thinking about success – more attentive to the role of luck in human affairs, more conductive to an ethics of humility, and more hospitable to a politics of the common good.
Backlash against experts and elites
Especially for this occasion, Michael Sandel will elaborate on meritocracy in relation to authority and government. Are those with academic credentials better equipped to govern us than differently educated citizens? And what accounts for the backlash against experts and elites? After his interactive lecture, Sandel will discuss these and related questions in more detail with Radboud scholars political scientist Carolien van Ham, political philosopher Vivienne Matthies-Boon and philosopher Christoph Lüthy. Philosopher and ethicist Marcel Becker will chair the evening.
About the speakers
Michael Sandel is an American political philosopher at Harvard Law School, where his course Justice was the university's first course to be made freely available online and on television. It has been viewed by tens of millions of people around the world. He is also known for his critique of John Rawls' A Theory of Justice in his first book, Liberalism and the Limits of Justice (1982). His latest book and bestseller The Tyranny of Merit (2020) was acclaimed Book of the Year by The Guardian, The Times and The New Statesman.
See also the review, video and podcast of the Radboud Reflects program The Tyranny of Merit, when Michael Sandel was interviewed via Zoom.
Carolien van Ham is professor of Empirical political science at Radboud University. She researches democratic legitimacy and political representation. She also publishes research on electoral fraud and the integrity of elections: How can countries ensure that their voters are able to trust their political system?
Vivienne Matthies-Boon is professor of Philosophical ethics and political philosophy at Radboud University. She has an interdisciplinary background in Critical Theory, Political Science and Sociology. Her primary interests are in the phenomenological experiences of injustice: how do trauma, health, wellbeing and existential vulnerability affect political structures and mobilization?
Christoph Lüthy is professor of History of philosophy at Radboud University. He has a training in philosophy and the history of science. He is principally interested in the origin of the modern sciences, in the evolution of matter theories, in visual strategies in the sciences, and in the mind-body problem as it developed in reaction to Darwin's evolutionary model.
Marcel Becker is an associate professor of Philosophical ethics an political philosophy at Radboud University. He is an expert on applied ethics, particularly on public administration ethics, political ethics, (digital) media ethics, and the judicial ethics. His aim is not so much to prescribe what is good and what is bad, but rather to elucidate the underlying moral tensions.
Michael Sandel likes to interact with his audience. Please be aware of the fact that you can come into view of the video that will be made of this program and that your voice can be heard on the audio recordings if you have a conversation with him.
You are free to join the academic ceremony of the awarding honorary doctorate prior to the lecture at 19.30 hrs. You can also attend only the lecture at 20.15 hrs.
Radboud University professors will be invited by the Auditorium Registrar’s Office to join the procession at the awarding honorary doctorate ceremony. If you are a professor from another university and you would like to join the procession, please register at The Auditorium Registrar’s Office.
See also: Wie is Michael Sandel? | Lezing door ethicus Marcel Becker [in Dutch]. More
Subscribe to the English e-mail newsletter and be the first to know about new programming, the latest reviews, video's and more.
Academic ceremony on the occasion of awarding an honorary doctorate
An honorary doctorate is a doctorate awarded to individuals who have made an exceptional contribution in science, without having written a dissertation. Sometimes an honorary doctorate is also awarded for non-academic achievements, such as political or social achievements.
The awarding of an honorary doctorate is an academic ceremony. That means it follows a set protocol as is common at most universities.
The audience is seated in the hall. The beadle (the university's usher, recognisable by toga and staff) enters the hall with behind him the procession: professors in togas and with berets from Radboud University or elsewhere. The audience stands up when the procession enters. Among them is laureate Michael Sandel. The professors of the procession take their seat in the corona: a few reserved rows at the front of the hall.
The rector magnificus opens the session with prayer and gives the floor to promotor philosopher Tamar Sharon. She delivers a eulogy, a laudatio, on Michael Sandel. Afterwards, he receives a kappa (a short cloak) over his shoulders and the honorary doctor's bull. Michael Sandel then addresses a vote of thanks. The rector magnificus closes the session again with prayer and the beadle presides over the professors in the procession as they leave the hall.
NEDERLANDS
Wie zou ons moeten besturen? Wie is, In het huidige klimaat van weerstand tegen autoriteiten en elites, het beste in staat om ons land te leiden? Moet onze overheid altijd bestaan uit de mensen die het best en het slimst zijn? Of willen we liever een bestuur dat de bevolking representeert, zowel wat betreft sociaal-economische status als opleidingsniveau? Kom en leer van de wereldberoemde Harvard-filosoof Michael Sandel wie het verdient om ons te besturen.
Voorafgaand aan de lezing ontvangt Michael Sandel een eredoctoraat van de Radboud Universiteit. Je bent van harte welkom om deze academische plechtigheid bij te wonen.
Een bron van woede en frustratie
In zijn bestseller en Boek van het Jaar 2020 De tirannie van verdienste: over de toekomst van de democratie stelt filosoof Michael Sandel dat we in een tijd van winnaars en verliezers leven. Een tijd waarin de kansen veel groter zijn voor hen die sowieso al een voorspong hebben. De consequentie is een mengeling van woede en frustratie die een bron werd voor populistisch protest.
Om voorbij te kunnen gaan aan de polariserende politiek van onze tijd, moeten we onze mentaliteit ten aanzien van falen en succes grondig herzien, stelt Sandel, want juist dit denken heeft tot een groeiende ongelijkheid geleid.
Michael Sandel biedt een nieuwe manier van nadenken over succes. We moeten volgens hem meer aandacht hebben voor de rol van geluk in menselijke aangelegenheden, en we moeten een ethiek van bescheidenheid en het algemeen welzijn centraal stellen.
Weerstand tegen experts en elites
Speciaal voor zijn bezoek aan de Radboud Universiteit gaat Michael Sandel in op de relatie tussen meritocratie enerzijds, en autoriteit en overheid anderzijds. Zijn mensen met een academische achtergrond beter in staat om ons te besturen dan anderen? En wat leidde tot de enorme weerstand tegen experts en elites? Na zijn lezing gaat Michael Sandel verder op deze vragen in met Radboudwetenschappers politicoloog Carolien van Ham, politiek filosoof Vivienne Matthies-Boon en filosoof Christoph Lüthy. Filosoof en ethicus Marcel Becker is de gespreksleider.
Over de sprekers
Michael Sandel is een Amerikaanse politiek filosoof verbonden aan Harvard Law School, waar zijn vak Rechtvaardigheid de eerste cursus was die gratis online en op televisie te volgen was. Tientallen miljoenen mensen wereldwijd keken ernaar. Sandel verwierf ook grote bekendheid vanwege zijn boek Liberalism and the Limits of Justice (1982), waarin hij de bekende rechtvaardigheidstheorie van John Rawls bekritiseerde. Zijn meeste recente boek, de bestseller De tirannie van verdienste (2020) werd verkozen tot Boek van het Jaar door The Guardian, The Times en The New Statesman.
Bekijk ook de video, podcast en het verslag van het online interview met Michael Sandel over De tirannie van verdienste door Radboud Reflects.
Carolien van Ham is hoogleraar Empirische politicologie aan de Radboud Universiteit. Ze onderzoekt democratische legitimiteit en politieke vertegenwoordiging. Ook publiceert ze over verkiezingsfraude en de integriteit van verkiezingen: hoe zorgen landen ervoor dat kiezers vertrouwen (kunnen) hebben in hun politieke systeem?
Vivienne Matthies-Boon is hoogleraar Wijsgerige ethiek en politieke filosofie aan de Radboud Universiteit. Haar primaire interesse gaat uit naar de fenomenologische ervaringen van onrecht: hoe hebben trauma, gezondheid, welzijn en existentiële kwetsbaarheid invloed op politieke structuren en mobilisatie?
Christoph Lüthy is hoogleraar Geschiedenis van filosofie en wetenschap aan de Radboud Universiteit. Hij is geïnteresseerd in het ontstaan van de moderne wetenschappen sinds de Renaissance, in de ontwikkeling van materietheorieën, de verbeelding van wetenschappelijke kennis, en het mind-body probleem in het kader van Darwins evolutietheorie.
Marcel Becker is universitair docent Wijsgerige ethiek aan de Radboud Universiteit. Hij is deskundig op het gebied van toegepaste ethiek, met name wat betreft het openbaar bestuur, digitale media en juridische (beroeps)ethiek. Het gaat hem daarbij vooral om het verhelderen van de achterliggende morele spanningsvelden.
Michael Sandel wil graag met zijn publiek in gesprek. Wees je ervan bewust dat je in beeld kan komen op de video die van deze avond gemaakt wordt en dat je te horen bent op de audioregistratie als je met hem in gesprek gaat.
Je bent welkom om voorafgaand aan de lezing om 19.30 uur de academische plechtigheid van de uitreiking van het eredoctoraat aan Michael Sandel bij te wonen. Je kunt er ook voor kiezen om alleen naar de lezing te komen om 20.15 uur
Hoogleraren van de Radboud Universiteit krijgen via het Bureau van de Pedel een uitnodiging om deel te nemen aan het cortège bij de uitreiking van het eredoctoraat. Wilt u als hoogleraar van buiten de Radboud Universiteit deelnemen aan het cortège bij de uitreiking van het eredoctoraat? Meld u zich dan aan via het Bureau van de Pedel.
Bekijk ook: Wie is Michael Sandel? | Lezing door ethicus Marcel Becker. Meer
Academische zitting bij gelegenheid van het uitreiking van een eredoctoraat
Een eredoctoraat is een doctoraat dat wordt verleend aan personen die een uitzonderlijke bijdrage in de wetenschap hebben geleverd, zonder dat zij een proefschrift hebben geschreven. Soms wordt een eredoctoraat ook toegekend voor niet-academische prestaties, zoals bijvoorbeeld politieke of sociale prestaties.
De uitreiking van een eredoctoraat is een academische ceremonie. Dat betekent dat er volgens een vast protocol zoals dat op de meeste universiteiten gebruikelijk is, wordt gehandeld.
Het publiek zit in de zaal. De pedel (de bode van de universiteit, te herkennen aan toga met staf) komt de zaal binnen met achter hem het cortège: hoogleraren in toga en met baret van de Radboud Universiteit of elders. Het publiek gaat staan bij binnenkomst van het cortège. Onder hen is ook de laureaat Michael Sandel. Het cortège neemt plaats in de corona: enkele gereserveerde rijen vooraan in de zaal.
De rector magnificus opent de zitting met gebed en geeft het woord aan promotor filosoof Tamar Sharon. Zij spreekt een lofrede, een laudatio, over Michael Sandel uit. Na afloop ontvangt hij een kappa (een korte mantel) over zijn schouders en de eredoctorsbul. Daarna spreekt Michael Sandel een dankwoord uit. De rector magnificus sluit de zitting weer met gebed en de pedel gaat het cortège voor bij het verlaten van de zaal.
Wil je op de hoogte blijven van de activiteiten van Radboud Reflects? Schrijf je dan in voor de nieuwsbrief. Wil je verder denken over ethische vragen die spelen in jouw organisatie? Bekijk Radboud Reflects Professional – Ethische verdieping voor organisaties.
