11|04|23 Falen en weer opstaan | Filosofische workshop met filosoof Femke Takes en ervaringsdeskundige Lianne de Haan
Falen en weer opstaan | Filosofische workshop met filosoof Femke Takes en ervaringsdeskundige Lianne de Haan | Dinsdag 11 april 2023 | 20.00 – 21.30 uur | De Lindenberg, Nijmegen | Radboud Reflects en Prutswerk
"De inbreng van Femke Takes was prikkelend en verfrissend. Lianne de Haan maakte het onderwerp gevoelig en tastbaar." (uit een deelnemersevaluatie)
Aankondiging - Onze maakbare samenleving legt een enorme nadruk op succes. Je mag zijn wie je bent, doen wat je wilt en vinden wat je vindt – zolang je maar succesvol bent. Vooral jonge mensen leggen de lat zo hoog voor zichzelf dat ze continu druk ervaren. Is er in deze omgeving nog wel ruimte om te falen? En wat is dan precies het doel van falen? Onderzoek in deze filosofische workshop met filosoof Femke Takes en ervaringsdeskundige Lianne de Haan de onverwachte kansen van falen. Zie de volledige aankondigingstekst onderin.
Verslag - Falen en weer opstaan
Onze maakbare samenleving legt een enorme nadruk op succes. Je mag zijn wie je bent, doen wat je wilt en vinden wat je vindt – zolang je maar succesvol bent. Vooral jonge mensen leggen de lat zo hoog voor zichzelf dat ze continu druk ervaren. Is er in deze omgeving nog wel ruimte om te falen? En is perfectionisme positief of negatief? Na twee korte lezingen gaan de deelnemers met elkaar in gesprek onder leiding van filosoof Cees Leijenhorst.
Verbinding in kwetsbaarheid
Lianne de Haan studeert biomedische wetenschappen en is ervaringsdeskundige. Na een burn-out waarin ze hardhandig merkte dat ze niet alle ballen tegelijk omhoog kon houden, is ze anders gaan kijken naar falen. Dat is namelijk niet een objectief gegeven, maar een ervaring: het gevoel niet te voldoen. Maar falen is algemeen menselijk: we kunnen eenvoudig niet aan alle normen voldoen. Faalangst gaat vaak samen met perfectionisme, omdat dit betekent dat je niet werkt vanuit het verlangen om iets goeds of moois te doen, maar vanuit de angst dat dingen mislukken. Die voortdurende angst is desastreus voor je gevoel van eigenwaarde. Doordat haar lichaam niet meer mee wilde in de uitputtingsslag, kon Lianne de Haan uiteindelijk ruimte scheppen voor haar vermoeidheid. En die ruimte leidde ertoe dat er nieuwe initiatieven konden ontstaan, Zoals de podcast Prutswerk, waarin Lianne in gesprek gaat met jonge mensen over hun ervaringen met falen, om zo verbinding te zoeken in kwetsbaarheid.
Een gepast perfectionisme
Femke Takes is opvoedingspedagoog aan de Radboud Universiteit en hield een pleidooi voor een gepast perfectionisme. Ze stelde dat het streven naar mogen falen ook schaduwkanten heeft, omdat het zou kunnen leiden tot een excuuscultuur waarin mensen worden beschadigd of benadeeld zonder dat dat consequenties heeft. Bovendien leidt streven naar het beste ook tot prachtige kunst, muziek etc. Tegelijk zag ze dat ook het pleidooi voor mogen falen vaak binnen het ‘succes-discours’ gebruikt wordt: je mag falen, maar alleen als dat een alternatieve route is naar succes. Zo behoudt ook dit een duidelijk aspect van winnen en verliezen, en competitie frustreert veilig leren. Volgens Femke Takes zou leren meer gericht moeten zijn op plezier en vertrouwen in wat je doet, en verantwoordelijkheid voor wat je doet of maakt, in plaats van op het resultaat.
Verdiepende vragen
In het gesprek dat volgde berichtten de deelnemers over hun eigen ervaringen met, en gedachten over, falen en succes. Is falen enkel negatief, of kan er later ook met humor op worden teruggekeken? Moet falen altijd een doel hebben, of mag het ook gewoon alleen vervelend zijn? Is falen iets dat we zoveel mogelijk moeten vermijden of hoort het nu eenmaal bij het leven? We spraken over de rol van teleurstelling en de mate waarin we normen en verwachtingen van de maatschappij internaliseren. Zou het helpen om een verschil te maken tussen wie je bent en wie je doet, zodat de constatering iets verkeerd te hebben gedaan niet automatisch tot het gevoel leidt een slecht persoon te zijn? Hoe verhouden individuele verantwoordelijkheid en het maatschappelijke systeem zich tot elkaar, en wat is de rol van opvoeding hierbij?
Het zal niemand verbazen dat de problematiek rond falen aan het einde van de avond niet was opgelost, maar wel waren er waardevolle gedachten met elkaar gedeeld en uitgediept. Genoeg input om eens verder te praten, thuis of in het café van de Lindenberg.
Verslag: Liesbeth Jansen
Wil je op de hoogte blijven van onze activiteiten? Schrijf je dan in voor de nieuwsbrief.
Aankondiging
Onze maakbare samenleving legt een enorme nadruk op succes. Je mag zijn wie je bent, doen wat je wilt en vinden wat je vindt – zolang je maar succesvol bent. Vooral jonge mensen leggen de lat zo hoog voor zichzelf dat ze continu druk ervaren. Is er in deze omgeving nog wel ruimte om te falen? En wat is dan precies het doel van falen? Onderzoek in deze filosofische workshop met filosoof Femke Takes en ervaringsdeskundige Lianne de Haan de onverwachte kansen van falen.
De kansen van falen
Veel studenten hebben last van faalangst. Ze zijn zo perfectionistisch dat ze geen fouten durven te maken, en daardoor ontstaat er enorm veel stress. En dat is heel begrijpelijk, aldus opvoedingsfilosoof Femke Takes, in een samenleving die zoveel nadruk legt op succes. Tegelijkertijd stelt ze dat er ook geen reden is om falen te verheerlijken, want we willen toch het beste resultaat. Wie zit er te wachten op een chirurg die vindt dat hij ook best mag falen? Op een bakker wiens brood altijd te zout of aangebrand is? In haar korte lezing houdt Femke Takes een pleidooi voor perfectionisme waarin óók ruimte is voor fouten maken.
De enige?
Lianne de Haan is ervaringsdeskundige: “Ik had altijd het idee dat als ik faalde, ik de enige was die iets niet kon. Totdat ik merkte dat studiegenoten om mij heen dezelfde problemen hadden maar daar niet over durfden te praten. Het leek bijna gemakkelijker om professionele hulp te zoeken in plaats van écht erover te praten met elkaar. Zo ontstond het idee om een podcast te maken. Mensen vinden het heel fijn om te horen dat ze niet de enige zijn met een probleem.”
Welke invloed heeft het gevoel van falen op ons welbevinden? Hoe vinden we een goede balans tussen fouten maken en een goed resultaat bereiken? En hoe kunnen we anders gaan nadenken over het belang van succes en falen en meer ruimte creëren om je te ontwikkelen?
Onderzoek je vragen
We beginnen de avond met twee korte lezingen door opvoedingsfilosoof Femke Takes en ervaringsdeskundige Lianne de Haan. Onderzoek daarna je eigen vragen over falen en succes met de andere deelnemers, onder leiding van filosoof Cees Leijenhorst!
Over de sprekers
Femke Takes is ethicus en filosoof. Ze is docent Filosofie van de gedragswetenschappen bij Pedagogische Wetenschappen en Onderwijswetenschappen van de Radboud Universiteit.
Lianne de Haan is host van de podcast PRUTSWERK, waarin ze samen met haar gasten reflecteert op de vraag wat falen is en wat het zo lastig maakt om hier op een positieve manier mee om te gaan. Daarnaast studeert ze biomedische wetenschappen aan de Radboud Universiteit en heeft zelf ook de nodigde ervaring opgedaan met ‘falen’.
Cees Leijenhorst is hoofddocent Geschiedenis van de moderne filosofie aan de Radboud Universiteit, en directeur onderwijs van de Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen.
Dit is een programma van Radboud Reflects en
Wil je op de hoogte blijven van de activiteiten van Radboud Reflects? Schrijf je dan in voor de nieuwsbrief. Wil je verder denken over ethische vragen die spelen in jouw organisatie? Bekijk Radboud Reflects Professional – Ethische verdieping voor organisaties.
Draag je Radboud Reflects een warm hart toe? Doneer dan via iDeal.
Kom je vaker naar de lezingen van Radboud Reflects? Dan is een Radboud Reflects-abonnement misschien interessant.
Wil je op de hoogte blijven van onze activiteiten? Schrijf je dan in voor de tweewekelijkse nieuwsbrief.