31|05|23 Poverty: Is There Someone to Blame? | Lecture and conversation by philosopher Jeanette Kennett and policy advisor János Betkó
Poverty: Is There Someone to Blame? | Lecture and conversation by philosopher Jeanette Kennett and policy advisor János Betkó | Wednesday 31 May 2023 | 20.00 – 21.30 hrs | Collegezalencomplex, Radboud University
Announcement - In today's Western society, poverty is often viewed as the result of poor decision-making or lack of responsibility: poor people just shouldn’t be so lazy, dumb, or impulsive. But is there really someone to blame and if so, who? And how does this stigma mentally affect individuals who rely on government assistance? Come and learn from philosopher Jeanette Kennett on the moral psychology of being poor. See full annnouncement below.
Verslag - Schuldloze armoede
Wanneer het over armoede gaat, hebben we het in welvarende landen als Nederland al snel over problemen in derdewereldlanden. Ook in welvarende landen zijn mensen arm, maar dit wordt vaak gezien als hun eigen schuld: arme mensen zijn zogenaamd lui, impulsief of dom. Hoe sijpelen deze vooroordelen door in ons beleid rondom bijstand? En is het wel terecht om zo naar armoede te kijken? Filosoof Jeanette Kennett gaf in dit programma van Radboud Reflects een lezing over armoede en schuld in rijke landen. Vervolgens ging zij in gesprek met bestuurskundige János Betkó en met het publiek over hoe het anders kan.
Bestraffing van armoede
In haar onderzoek bekijkt Kennett de ervaring van armoede binnen welvarende landen en specifiek naar het effect armoede op je gevoel van agency: je handelingsmogelijkheden binnen de samenleving. Allereerst vertelde ze over de straffende maatregelen die in welvarende landen worden genomen tegen mensen in armoede en vervolgens naar hoe dit samenhangt met zelfbeheersing en agency.
In welvarende landen bestaat het idee dat armoede je eigen schuld is, stelde Kennett. ‘Hierdoor beschouwen wij hulp van de staat als conditioneel. Bijstand is verbonden aan uitgebreide voorwaarden en streng toezicht, vanuit wantrouwen naar de mensen die ze aanvragen.’ Mensen ervaren dit proces als denigrerend en straffend.
Hoe rechtvaardigen we deze straffende maatregelen? Gesteld kan worden dat deze maatregelen het gemeenschapsgeld beschermen, of dat ze afschrikkend werken. ‘Voor deze argumenten is echter geen enkel bewijs’, aldus Kennett. ‘Daarbij, als de rechtvaardiging van deze straffen luidt dat arme mensen een morele schuld hebben aan de gemeenschap, dan zijn de straffen nog steeds niet proportioneel.’ Zo gaf ze als voorbeeld dat mensen die formulieren omtrent uitkeringen verkeerd invoeren, boetes kunnen krijgen die tot in de tienduizenden euro’s lopen. ‘Honger en sociale uitsluiting zijn de gevolgen voor deze mensen én hun kinderen. Dat is op geen enkele manier proportioneel.’
Zelfbeheersing: voordeel of vooroordeel?
In het tweede deel van haar lezing analyseerde Kennett wat zogenaamd het gebrek is dat arme mensen zouden hebben, waardoor doen alsof het hun eigen schuld is dat ze in armoede belanden. ‘Het idee bestaat dat arme mensen te weinig zelfbeheersing hebben’, stelde Kennett. ‘Dit zorgt er zogezegd voor dat ze geen goede langetermijnbeslissingen kunnen maken, en voor bevrediging van behoeftes op korte termijn kiezen.’
Wanneer we echter kijken naar wat armoede met mensen doet, ontstaat er een heel ander verhaal. ‘Armoede zorgt ervoor dat je hoop verliest’, vertelde ze. ‘Doordat mensen in armoede belanden, verliezen ze het vertrouwen dat zij iets kunnen doen aan hun omstandigheden.’ Daarbij komt dat arme mensen ook nog eens worden afgestraft door de rest van de samenleving voor de keuzes die ze maken. ‘Als je arm bent heb je geen recht op leuke dingen, zelfs niet op ouderschap.’ Zonder de veiligheid die nodig is voor vertrouwen in onszelf en de maakbaarheid van onze toekomst, worden we hopeloos en leggen we ons neer bij de stand van zaken.
Kennett concludeerde dat zelfbeheersing een privilege is. ‘Vanaf een positie van comfort en veiligheid is het een stuk makkelijker om voor langetermijndoelen te gaan.’ Uiteindelijk moeten we volgens Kennett daarom erkennen dat zelfbeheersing geen individuele prestatie is, maar een resultaat van geluk en privilege.
Een nieuwe vorm van bijstand
Na haar lezing ging Kennett in gesprek met Betkó. ‘Amen’, was Betkó’s eerste reactie op haar verhaal. Dit lichtte hij toe aan de hand van onderzoek dat hij heeft gedaan voor de gemeente Nijmegen, waarin verschillende vormen van bijstand werden vergeleken. ‘Sommige groepen kregen bijstand die niet verbonden was aan voorwaarden, en andere kregen bijstand waar dit wel het geval was’, lichtte hij toe. Uit het onderzoek bleek dat de resultaten weinig verschillen ten gevolge van deze twee vormen van bijstand. Betkó: ‘Hieruit blijkt dat de hardheid van het systeem en bijbehorende bureaucratie helemaal niet nodig zijn.’ Daarbij komt dat de kwetsbaarste subgroepen van het onderzoek wél gedijden onder een onvoorwaardelijk systeem. Betkó en Kennett waren het er daarom over eens dat een vorm van sociale bijstand met minder voorwaarden een menselijkere optie is die bijstandsbehoeftigen niet onnodig denigreert of vernedert.
Naar aanleiding van een vraag uit het publiek sprak Kennett nog over waarom we de neiging hebben om te spreken over armoede als iets waar mensen zelf schuld aan zijn. ‘Als mensen krijgen wat ze verdienen, kunnen we onszelf geruststellen dat wij ook verdienen wat we hebben’, aldus Kennett. ‘We denken graag dat we het beter zouden doen als we in een dergelijke situatie zouden komen, want het is een oncomfortabele gedachte dat in armoede belanden ons allemaal kan gebeuren.’
Door Ellen Theuws | Foto's - Ramon Tjan
Video
Podcast
Announcement
Nederlands volgt Engels.
In today's Western society, poverty is often viewed as the result of poor decision-making or lack of responsibility: poor people just shouldn’t be so lazy, dumb, or impulsive. But is there really someone to blame and if so, who? And how does this stigma mentally affect individuals who rely on government assistance? Come and learn from philosopher Jeanette Kennett on the moral psychology of being poor.
Punishment instead of help
The assumption that people in poverty are responsible for their own situation stems from the neoliberal idea that everyone is responsible for their own success or failure. This idea can even be seen in policies aimed at poverty reduction. As a result, persons must meet certain obligations to qualify for financial support. Examples of this include mandatory job applications or even the willingness to move to another city.
Jeanette Kennett discusses how these measures are experienced as punitive and as undermining the agency and autonomy of the person subjected to them. This leads to people feeling guilty and inferior. This, on top of the numerous negative effects of poverty on both mental and physical health, makes people feel even worse and traps them in a downward circle.
Alternative forms of social welfare
Should we thus consider alternative forms of social assistance in which people experience greater autonomy and self-respect? Researcher and policy advisor János Betkó conducted an experiment in Nijmegen to study the impact of such alternatives on aspects such as reintegration, health, well-being and trust.
Following Jeanette Kennett's presentation, János Betkó will join her for a conversation on how to reduce the adverse effects on the mental and physical health of persons receiving financial aid.
About the speakers
Jeanette Kennett is a professor in Philosophy at Macquarie University, Sydney. Her work addresses debates in moral psychology, ethics of friendship, and neuro-ethics.
János Betkó is assistant professor Public Administration at Radboud University. He works on connecting local government practice with the academic study of Public Administration.
Subscribe to the English e-mail newsletter and be the first to know about new programming, the latest reviews, video's and more.
NEDERLANDS
Armoede wordt vaak gezien als het gevolg van slechte keuzes of een gebrek aan verantwoordelijkheid: mensen in armoede moeten maar niet zo lui, dom of impulsief zijn. Maar is armoede wel de schuld van een individu? En welke invloed heeft dit idee van eigen schuld op het mentale welzijn van personen die afhankelijk zijn van bijstandssteun? Kan het ook anders? Kom en luister naar filosoof Jeanette Kennett en bestuurskundige János Betkó over de psychologische kant van armoede.
Zelf verantwoordelijk?
De aanname dat mensen in armoede zelf verantwoordelijk zijn voor hun situatie komt voort uit het neoliberale idee dat iedereen verantwoordelijk is voor zijn of haar eigen succes of falen. Dit idee zie je zelfs terug in het beleid gericht op armoedebestrijding en vormt de basis van de participatiewet. Zo moet je aan bepaalde verplichtingen voldoen om voor financiële steun in aanmerking te komen. Voorbeelden hiervan zijn verplichte sollicitaties of de bereidheid om naar een andere stad te verhuizen; voor wat hoort wat.
Straf in plaats van hulp
Jeanette Kennett laat zien hoe deze maatregelen als bestraffend worden ervaren en inbreuk maken op de autonomie en eigenwaarde van personen. Dit leidt ertoe dat mensen zich vaak schuldig en minderwaardig voelen. Naast de mentale en fysieke problemen die hand in hand gaan met armoede, leidt dit tot een situatie waarin men in een alsmaar verdere neerwaartse spiraal terecht komt.
Alternatieve vormen van bijstand
Zouden we daarom niet andere vormen van sociale bijstand moeten overwegen die de autonomie en eigenwaarde van individuen juist versterken? Onderzoeker en beleidsadviseur János Betkó onderzocht in de gemeente Nijmegen hoe verschillende typen van bijstand van invloed zijn op factoren zoals re-integratie, welzijn en vertrouwen.
Na de lezing van Jeanette Kennett gaat zij in gesprek met János Betkó over de negatieve effecten van financiële steun en hoe je dit kunt voorkomen.
Over de sprekers
Jeanette Kennett is hoogleraar Filosofie aan de Macquarie Universiteit in Sydney. Kennetts werk richt zich in het bijzonder op discussies binnen de morele psychologie, de ethiek van vriendschap en neuro-ethiek.
János Betkó is universitair docent Bestuurskunde aan de Radboud Universiteit. Hij doet onderzoek naar een experiment met de bijstand, dat is gehouden door de gemeente Nijmegen, in samenwerking met de afdeling Sociologie. Daarnaast is hij beleidsadviseur bij de gemeente Nijmegen.
Wil je op de hoogte blijven van de activiteiten van Radboud Reflects? Schrijf je dan in voor de nieuwsbrief. Wil je verder denken over ethische vragen die spelen in jouw organisatie? Bekijk Radboud Reflects Professional – Ethische verdieping voor organisaties.