Congres over de positie van de rechter in het domein van conflictoplossing anno 2021

De rechter speelt van oudsher een belangrijke rol in het domein van juridische conflictoplossing. In toenemende mate worden geschillen echter niet aan de rechter, maar aan andere conflictoplossers voorgelegd of door de overheid aan rechterlijke conflictoplossing onttrokken. In het kader van het speerpunt 'Conflictoplossende Instituties' wordt op dit moment een systematische studie verricht naar de verschuivingen binnen tien verschillende rechtsgebieden, waaraan meer dan twintig auteurs bijdragen. Daarnaast worden twee overkoepelende bijdrages geschreven: één over online conflictoplossing en een over de rechter als mediator.

Tijdens het congres over ‘de positie van de rechter in het domein van conflictoplossing anno 2021’ dat op vrijdag 12 februari plaatsvond, stonden de verschuivingen in een zestal rechtsgebieden centraal. Het congres werd ingeluid met een key note speech van Dineke de Groot, President van de Hoge Raad. Zij benadrukte onder meer dat de rechter verschillende taakopvattingen kan hebben en dat de ruimte die de rechter daarbij heeft mede afhankelijk is van de ontwikkelingen in het recht. Vervolgens pitchten zes auteurs hun voorlopige bevindingen. Dick Allewijn (emeritus hoogleraar Mediation Vrije Universiteit), Ybo Buruma (raadsheer bij de Hoge Raad) en Gert van Rijssen (bijzonder hoogleraar Rechtspraak Radboud Universiteit) reflecteerden op deze bevindingen. Zij benadrukten onder meer dat de ruimte voor alternatieven voor de rechter (voor en binnen de rechtspraak) en het accent op bepaalde kwaliteitseisen (zoals legaliteit, waarheidsvinding, rechtvaardigheid) varieert al naar gelang het type conflict of de (machts)relatie tussen partijen.

Aan het congres namen 192 deelnemers mee. Net als de auteurs vormden zij een mix tussen academici en personen die werkzaam zijn bij de rechtelijke macht. De studie zal worden gepubliceerd in boekvorm in de loop van 2021.