Kernthema: De weerbare rechtsstaat

De rechtsstaat is kwetsbaar. Ontwikkelingen in diverse lidstaten van de EU laten zien dat het voortbestaan van de rechtsstaat geen vanzelfsprekendheid is. Ook in Nederland staat de rechtsstaat onder druk. Instrumentalisme, het vervagen van het onderscheid tussen Staat en maatschappij en politiek populisme trekken diepe sporen. Crises verhogen de druk op de rechtsstaat. Hoe kan worden verzekerd dat de waarden van de rechtsstaat ook onder die omstandigheden behouden blijven? Wat maakt de rechtsstaat weerbaar?

Beantwoording van die vraag vereist niet alleen onderzoek naar de werking van rechtsstatelijke instituties en de mechanismen die tot doel hebben om de rechtsstaat te beschermen, maar ook een studie naar het concept van de rechtsstaat en dat van de weerbare rechtsstaat. In vergelijking met het concept van de weerbare democratie bestaat er over de weerbare rechtsstaat nog verrassend weinig conceptueel en normatief-theoretisch onderzoek. Het programma Dragende beginselen & fundamentele rechten wil in deze lacune voorzien.

Onderzoekers die zich hier in het bijzonder mee bezighouden zijn: Chiel Kuypers, Michiel van Emmerik en Ronald Tinnevelt.