Hoeveel beloftes is kabinet-Schoof nagekomen? Nieuwe tracker laat het zien

Een berg aan overheidsinformatie

Hazelaar en Rijks doken in het regeerakkoord van kabinet-Schoof om daaruit alle voornemens en beloftes te filteren. Voor hun tracker verdelen ze nu alle beloftes over verschillende beleidsterreinen, zoals ‘Grip op asiel en migratie’, ‘Bestaanszekerheid’, ‘Internationale veiligheid’ en ‘Zorg’. Onder al die beleidsterreinen geven ze per belofte aan of er wel of niet al aan is begonnen, of ze wel/niet/deels voldaan zijn en of er sprake is van een status quo. 

‘Om de status van al die beloftes te krijgen, moesten we wroeten in een berg aan overheidsinformatie’, legt Rijks uit. ‘Denk aan alle moties, brieven van en naar de ministers en wetgevingsdocumenten van de Eerste en Tweede Kamer. In Nederland is al die informatie over verschillende overheidswebsites versnipperd, dat maakt het nogal onoverzichtelijk. Daardoor was het een flinke uitdaging om de status van alle regeringsbeloftes systematisch samen te brengen, om voor de ‘gewone Nederlander’ alles op een rij te zetten.’

Meerdere doelgroepen

Volgens Rijks richt de tracker zich in beginsel op de gewone burgers: mensen die verder afstaan van de politiek. ‘We willen hen meer inzicht in de voortgang van regeringsbeloftes bieden. Dat kan belangrijk zijn als in de samenleving het sentiment heerst dat de overheid en politici zelden hun beloftes nakomen. Als het vertrouwen in de regering laag is, kan dat de geloofwaardigheid van de democratie aantasten. De tracker zou bijvoorbeeld kunnen aantonen dat een negatieve beeldvorming onjuist is, omdat een kabinet toch aan veel beloftes werkt of ze zelfs al is nagekomen. Anderzijds, mocht het nu zo zijn dat de regering inderdaad veel dingen die ze beloven eigenlijk niet doen, kunnen ze daar natuurlijk eveneens door middel van onze tracker op worden gewezen. Bovenal hopen we met ons project de kloof tussen de complexe wetgeving en de burger te dichten.’

Marcel Wissenburg, hoogleraar Politieke Theorie, begeleidt beide Radboud-studenten bij hun onderzoekstage, samen met universitair hoofddocenten Maurits Meijers en Andrej Zaslove. Wissenburg verwacht dat ook onderzoekende media veel baat van de tracker kunnen hebben. ‘En datzelfde geldt voor politici zelf’, vermoedt hij. ’Politici doen namelijk steeds vaker serieus aan factchecking. De tracker vormt een stevige database om bij debatten op terug te grijpen. Verder denk ik dat ook wetenschappers iets aan deze tracker kunnen hebben: de onderzoeksmethodologie wordt hierin verantwoord. Zo is duidelijk na te gaan op welke criteria bepaald is of een kabinetsbelofte wel of niet is nagekomen en op welke bron dat is gebaseerd.’ Rijks vult aan: ‘Volgens onze tracker is een belofte pas nagekomen als deze volledig is ingelost, zoals het in het regeerakkoord staat.’

Hazelaar en Rijks willen de tracker eind september lanceren, vóór de Tweede Kamerverkiezingen van 29 oktober. Volgens Hazelaar leerden ze veel van hun onderzoek. ‘In het regeerakkoord van kabinet-Schoof viel het ons op dat zij met sommige beloftes voortborduren op wetgeving die al door het voorgaande kabinet in gang is gezet. Om daar transparant over te zijn, besloten we om in onze tracker bij elk wetsvoorstel toe te voegen welk kabinet de initiatiefnemer is. Zo geven we een eerlijk beeld, want wetgeving kan vaak jaren duren.’ Komt er ook een nieuwe tracker bij een volgend kabinet? Rijks: ‘Dat hopen we. Misschien kunnen we in de toekomst toewerken naar een tracker waarop je regeerprogramma’s van het nieuwe kabinet en eerdere kabinetten met elkaar kunt vergelijken. Maar eerst eens de huidige tracker lanceren, daarna zien we verder.’