Anders leren door AI? | Lezing en gesprek met orthopedagoog Inge Molenaar en neurowetenschapper Frank Léoné

Frank Léoné nam daarna het woord en richtte zich op de vraag hoe mensen gemotiveerd worden om te leren, en in hoeverre AI kan bijdragen aan die motivatie. Hij haalde aan hoe kinderen vaak sterker gemotiveerd worden door computerspellen dan door schoolopdrachten, omdat spellen precies de juiste beloning bieden op het juiste moment. Dit werkt volgens Léoné door middel van zogenaamde “supernormale stimuli”—versterkte prikkels die extreem motiverend werken, vergelijkbaar met hoe een meeuw de rode stip op de snavel van zijn moeder aanpikt voor voedsel: hoe groter en roder de stip, hoe harder het kuiken pikt. Zo’n supernormale stimulus zou in AI-onderwijs toegepast kunnen worden door lesmateriaal aan te passen om het aantrekkelijker en motiverender te maken.

Toch waarschuwde Léoné ook voor de valkuil van het simpelweg verslavend maken van leren. Onderwijs moet meer zijn dan een reeks beloningen; het gaat ook om intrinsieke motivatie en betekenis. Hij nodigde de aanwezigen uit om na te denken over waarom ze zelf leren: voor de kennis, de sociale omgeving, of omdat het hen een gevoel van betekenis gaf? Léoné merkte op dat veel leerlingen gemotiveerd worden door wat betekenisvol is, en dat dit in AI-onderwijs versterkt kan worden door sociale en intrinsieke motivatie als uitgangspunt te nemen.

Léoné gaf ook aan dat AI binnen onderwijsproblematiek kan versterken of juist verzwakken, afhankelijk van de motivatie van leerlingen. Als de motivatie om te leren wordt gezien als een verplichting, dan worden valsspeelmethoden aantrekkelijk. Zo kan een AI-systeem zoals ChatGPT deze verleiding vergroten. Aan de andere kant kan AI leren juist leuker maken voor diegenen die al gemotiveerd zijn en deze leerlingen uitdagen om zichzelf verder te ontwikkelen. Voor die leerlingen kan AI een waardevolle aanvulling zijn. Maar als leerlingen niet begrijpen waarom ze bijvoorbeeld leren schrijven, kan AI die betekenis uit het leerproces halen. Daarom is het volgens Léoné essentieel dat leerlingen inzien waarom bepaalde vaardigheden waardevol zijn. Het vergroten van deze bewustwording zou kunnen voorkomen dat leerlingen hun leerprocessen volledig aan AI willen uitbesteden.

De avond eindigde met een discussie over de rol van AI in de toekomst van het onderwijs. Molenaar benadrukte dat het essentieel is om een balans te vinden tussen menselijke en kunstmatige intelligentie en stelde dat we nog een lange weg te gaan hebben in de ontwikkeling van deze hybride onderwijsvorm. Léoné sloot af met het belang van betekenisvolle motivatie: een wereld waarin AI in het onderwijs een vaste waarde is, moet gericht blijven op intrinsieke motivatie en het belang van leren voor persoonlijke groei.

Aankondiging

Wat betekent AI voor de manier waarop we leren? Gaat AI steeds meer van ons leervermogen overnemen, of zal het ons juist veranderen in nog efficiëntere leermachines? Kom luisteren naar orthopedagoog Inge Molenaar en neurowetenschapper Frank Léoné en ontdek hoe we leren in een tijdperk van AI. 

AI en onderwijs

AI creëert zowel grote kansen als uitdagingen, zeker voor het onderwijs. Het wordt steeds belangrijker dat leerlingen en studenten de vaardigheden ontwikkelen om systemen met AI te gebruiken, begrijpen en controleren. Tegelijkertijd verandert AI het onderwijs zelf ook, door smart-lesmateriaal en taalmodellen als ChatGPT. 

Wat betekent het feit dat we steeds meer van onze leerprocessen kunnen uitbesteden voor hoe we leren? Gaat AI veranderen welke vaardigheden er belangrijk zijn om te leren? En wat betekent het voor onze toekomstige kennisvergaring dat het internet steeds voller komt te staan met AI-gegenereerde informatie?

Wat betekent leren? 

Wat betekent het eigenlijk om te leren? In het reproduceren van kennis is AI al lang beter dan mensen. Maar voor het stellen van goede vragen hebben we voorlopig nog steeds nieuwsgierige mensen nodig. 

Na hun lezingen gaan Inge Molenaar en Frank Léoné in gesprek over AI en de manier waarop mensen leren. Welke vaardigheden hebben we in de toekomst nog nodig (of juist nodig)? Gaat AI steeds meer van ons leervermogen overnemen, of zal het ons juist beter in staat stellen te leren – zij het misschien andere dingen? In hoeverre wordt ons leervermogen afhankelijk van technologie? Filosoof Marcel Becker is de gespreksleider. 

Kom en stel ook je eigen vragen. 

De voertaal is Nederlands. 

Over de sprekers

Inge Molenaar is orthopedagoog aan de Radboud Universiteit. Ze is internationaal expert op het gebied van AI in onderwijs, vooral de rol van technologie in leer- en onderwijsprocessen en onderzoekt de pedagogische, maatschappelijke en sociale consequenties van intelligente digitale onderwijsinnovaties. 

Frank Léoné is neurowetenschapper aan de Radboud universiteit en als universitair docent Artificiële Intelligentie verbonden aan het Donders Instituut voor Neurowetenschappen. Hij onderzoekt hoe we concepten uit de neurowetenschappen kunnen toepassen in educatieve oplossingen, met name in intelligente games en apps. Hij is zeer geïnteresseerd in de kruisbestuiving tussen wetenschap en onderwijs.

Dit is een programma van Radboud Reflects en NeurotechEU