Artiest in de Machine. Over muziek, menselijkheid en AI | Lezing door filosoof Anco Peeters en live-act van Jan Modaal

“Muziek reduceren tot wiskunde is hetzelfde als een schilderij reduceren tot verflagen,” stond op de PowerPoint van Peeters. Muziek is een medium om stemming uit te drukken. Dit woord, ‘stemming’, was ook al bekend in de taal van muziek voor het de emotionele betekenis kreeg die we er nu aan toeschrijven. Dit zien we overal terug. Muziek heeft vaak een emotionele lading, zoals in het nieuwe nummer van Joost Klein, Europapa. Daarnaast kan het ook een politiek gereedschap zijn. Artiesten als Taylor Swift of Boudewijn de Groot maken wel eens politieke statements met hun muziek.

De muzikale mogelijkheden

Generatieve kunstmatige intelligentie kan zelf teksten, afbeelding en muziek maken. Dit doet het systeem gebaseerd op enorme hoeveelheden data. Dit maakt bijvoorbeeld muziek ineens toegankelijk voor een groot publiek. Iedereen kan zijn ideeën delen met een vorm van AI en het laten omzetten in een nummer. Is dit wenselijk? Niet altijd, zei Peeters.

Peeters haalde een voorbeeld aan van een nummer dat leek te zijn gemaakt door Drake en TheWeeknd. Uiteindelijk bleek dat het nummer door iemand anders was gemaakt met de hulp van AI. Dit voorval veroorzaakte veel onrust in de muziekindustrie, aangezien veel mensen overtuigd waren van de echtheid van de stemmen. De resultaten zijn echter niet altijd indrukwekkend, stelde Peeters het publiek gerust. Omdat het eigenlijk een gemiddeld resultaat van een grote hoeveelheid liedjes is, klinken AI-nummers dikwijls erg generiek. Een ander probleem is dat AI moeite heeft met betekenis geven. Als muziekkenners AI-nummers horen, hebben ze dikwijls moeite met begrijpen wat de intentie achter het nummer is. Betekenis is een groot onderdeel van muziek, zoals Peeters al eerder zei.

AI als vervanger?

Er zijn allemaal onverwachte manieren om AI in te zetten. Zo kan je een dood persoon weer laten zingen of een liedje van iemand die al dood is opschonen, zoals gebeurde bij de stem van John Lennon op de laatste Beatles plaat. AI kan muzikanten helpen bij een writers block, hoewel ook dat tekortkomingen heeft. “Je besteedt het initiatief van het creatieve proces uit,” lichtte Peeters toe. Zo ben je de creativiteit dan snel kwijt.

Na de lezing van Anco Peeters vermaakte Jan Modaal de zaal met een grappig muzikaal intermezzo waarin hij gebruik maakte van ChatGPT om live een lied te schrijven op het podium. Na zijn optreden gingen Nort Vlemmix, Anco Peeters en Jan Modaal op het podium in gesprek over Modaal’s ervaringen in de muziekwereld en speculaties over hoe AI de muziekindustrie nog verder zal beïnvloeden in de toekomst. 

Aankondiging

Muziek is emotie. Maar wat als die muziek door kunstmatige intelligentie is gemaakt? Heeft die muziek dan nog waarde? We zien muziek maken als iets uniek menselijks. Maar misschien kan AI wel zorgen voor nieuwe vormen van muzikale expressie. Kom luisteren naar filosoof Anco Peeters over de artistieke en ethische kwesties rond AI in de muziek en geniet van een live-act van mens en machine door Jan Modaal!

Nieuwe melodieën van AI

Er is een muzikale revolutie gaande. Het AI-gegenereerde nummer Heart on My Sleeve met vocals van Drake en The Weeknd werd miljoenen keren beluisterd. Het AI-muziekplatform Boomy heeft ondertussen ruim 14 miljoen AI-liedjes geproduceerd. Wat betekent het als een groot gedeelte van de muziek van morgen gecreëerd wordt door kunstmatige intelligentie? Wat is dan nog de rol van muzikanten en componisten. Werken zij straks zij aan zij met AI, of worden ze verdrongen door deze nieuwe technologie? 

En wat doet dit met de beleving van muziek? Behoudt muziek nog wel haar ziel, creativiteit en originaliteit als het door AI wordt gecreëerd? Muziek raakt ons. Er lijkt iets inherent menselijks in muziek dat het betekenisvol maakt. Kan AI dit reproduceren? We genieten juist van de overslaande stem van de doorgerookte rockartiest en de imperfecties van zijn gitaarsolo. 

Menselijke creativiteit vs. kunstmatige creatie

De vragen rond AI in de muziek gaan verder dan alleen muzikale innovatie. Ze raken aan bredere vragen over mens-zijn. Als we niet langer de enige 'content-makers' zijn, wat maakt ons dan nog uniek? Van klassieke symfonieën tot moderne pophits, hoe zal AI onze muzikale landschappen hervormen? Filosoof en cognitiewetenschapper Anco Peeters verkent in zijn lezing de artistieke en ethische kwesties rond AI in muziek. Geniet daarnaast van een live optreden van een artiest die gebruik maakt van AI. Meer informatie volgt.  

Over de spreker en artiest 

Anco Peeters is filosoof en cognitiewetenschapper aan de Radboud Universiteit. Hij onderzoekt de ethiek van kunstmatige intelligentie.

Jan Modaal schrijft punk smartlappen. Feestelijke woede in een saus van distortion. Verder maakt Jan theater en heeft hij een achtergrond in AI. De toenemende mogelijkheden van Kunstmatige Intelligentie zijn een thema én een instrument in Jans werk.