Cursus | Mythische wezens

Aankondiging

Bestaan mythische wezens?

In deze collegereeks legt Arjan Sterken uit wat bovennatuurlijke, mythische wezens zijn en wat hun rol en betekenis is. Waarom geloven we graag in monsters? Waarom zijn mythische wezens ongrijpbaar en ambigue? En hoe worden ze ingezet als politieke symbolen? En wist je dat er daadwerkelijk wetenschappelijk onderzoek wordt gedaan naar het wel-of-niet bestaan van mythische wezens?

Artikelen

• De Gelderlander: Lezingenreeks over mythische wezens op Radboud Universiteit in Nijmegen
• Radboud Recharge: Welke rol spelen vampiers en aliens in ons leven?

Programma

1. Waarom er zoveel monsters zijn: Big Foot, het monster van Loch Ness en weerwolven. Mythische wezens zijn vaak monsters. Wat betekenen die monsters voor ons? Monsters weerspiegelen onze dagelijkse problemen, maar ze doen meer dan dat. Waarom is het geloof in monsters zo’n belangrijk onderdeel van een cultuur?
2. Waarom de kerstman geen god is: De kerstman en Sinterklaas lijken in sommige opzichten op een god. Ze kunnen op meerdere plaatsen tegelijkertijd zijn, kennen je diepste wensen en beschikken over een onuitputtelijke voorraad cadeaus. Maar wat is een god precies, en waarom is de kerstman er geen? Leer over verschillende soorten mythische wezens.
3. Waarom de schoonheid van Sirenen bedriegt: Engelen zijn goed en demonen zijn slecht, dat zie je al aan hun uiterlijk. Als je kijkt naar culturen over de hele wereld, dan blijkt het verschil tussen goede en slechte wezens toch niet zo duidelijk te zijn. Mooie wezens, zoals de Sirenen, kunnen je in de val lokken, en afstotelijke wezens zijn in staat je te beschermen. Waarom zijn mythische wezens vaak ongrijpbaar, onbepaald en ambigue?
4. Waarom draken symbolen van macht zijn: Mensen en bovennatuurlijke wezens bewonen dezelfde werelden en leven samen met elkaar. Het is daarom logisch dat mythische wezens inspelen op menselijke fenomenen. Zo zijn mythische wezens, zoals de loong of Chinese draak, een symbool van politieke macht. Of staan mythische wezens, zoals de huldufólk in IJsland, juist voor protest tegen modernisatie en de vernietiging van de natuur. Waarom nemen mythische wezens politieke vormen aan?
5. Waarom we soms wel en soms niet in geesten geloven: Niet alle mythische wezens verbannen we naar het dromenrijk. Er zijn genoeg mensen die geloven dat geesten en buitenaardse wezens bestaan. Er bestaan zelfs wetenschappelijke zoektochten naar bepaalde wezens. In dit laatste college gebruik je de opgedane kennis om te kijken naar het bestaan-of-niet-bestaan van mythische wezens.

Docent

Arjan Sterken is vergelijkende religiewetenschapper aan de Radboud Universiteit. Hij onderzoekt hoe we onze verlangens en angsten projecteren op het bovennatuurlijke. Hierbij kijkt hij voornamelijk naar mythologie en folklore in India en het Germaanse gebied. Verder weet hij veel van Indo-Europese vergelijkende mythologie en Gnostische, Chinese en Saksische folklore.

• Bekijk ook de terugblik van het Halloweencollege: De heks als protest
• Luister ook naar de aflevering van de podcastserie van VOX: In a Nutshell – Meaningful Monsters with Arjan Sterken
• Arjan Sterken werkte ook mee aan de film Witte Wieven. Bekijk de trailer.