De langstudeerboete | Academic Affairs met AKKU-voorzitter Nan Lont en ethicus Marcel Becker

Algemeen belang

“Waar is hoger onderwijs dan wel goed voor, en wat rechtvaardigt dat het de samenleving zo veel geld kost?” was Beckers tegenvraag. Lont benadrukte dat het voor de wetenschap heel belangrijk is om creatief te kunnen zijn. Een samenleving met een gezonde wetenschappelijke sector heeft juist baat bij beginnende wetenschappers die de vrijheid en de ademruimte hebben  om dingen te ontdekken en hun talenten te ontplooien. “Economisch rendement gaat over de belangen van een relatief kleine groep. Het bevorderen van wetenschap gaat over het algemeen belang,” aldus Lont. Bovendien, vervolgde hij, draagt dit bij aan het exclusiever maken van de wetenschap. Iedereen kan participeren in het wetenschappelijk debat, want iedereen kan in principe gaan studeren. Deze maatregel maakt het juist moeilijker voor studenten met een kleinere beurs om deel te nemen. Bij de invoering van het leenstelsel zag je dat er minder mensen met een migratieachtergrond enminder eerste generatiestudenten deelnamen en er minder doorstroom vanuit HBO was. Dus de kwetsbare groepen worden als eerste de dupe. 

Becker zei zich te kunnen voorstellen dat er, als studenten sneller afstuderen, ook ruimte ontstaat voor programma’s zoals Leven Lang Ontwikkelen, die juist bedoeld zijn om mensen met allerlei achtergronden terug te krijgen in de collegezalen op latere leeftijd. Moeten langstudeerders dit in de weg zitten? Lont: Leven Lang Leren klinkt mooi, maar dit idee valt in een context van een steeds verdere flexibilisering van de arbeidsmarkt. Werkenden moeten zich vaak uit noodzaak blijven ontwikkelen, omdat ze anders niet meer mee komen op een arbeidsmarkt met steeds minder zekerheid en steeds meer eisen. Je moet continu bijspijkeren om bij te blijven. 

De wortel en de stok

Becker vraagt naar de rol van de instellingen in de langstudeerboete? Lont: “de plannen die er nu liggen, zijn dat de universiteiten zelf uitvoerder worden. De universiteiten hebben de keuze om dit dus te gaan verhalen.” Dit is dus een bezuiniging op onderwijs die verhaald wordt op studenten. Of de universiteiten ervoor kunnen kiezen om dit geld niet te gaan verhalen, hangt volgens Lont nog in de lucht. Hij stelde dat je als studenten in gesprek kunt gaan met de universiteit en in het uiterste geval protest moet opzetten. Je zou op zijn minst uitzonderingen en uitstel moeten proberen te krijgen, bijvoorbeeld voor mantelzorgers of studenten die aan topsport doen, benadrukte hij.

Je hoort vaak dat universiteiten ervoor moeten zorgen dat studenten korter studeren, zei Becker. Studies zouden weer “studeerbaar” moeten worden. Lont knikte en zei dat hij als vakbondsman altijd voor betere zorg en faciliteiten voor studenten is. “Maar begeleid mensen met de wortel en niet met de stok.” Het disciplineren van studenten met het doel hen te helpen zich te ontwikkelen is goed, maar niet om hen sneller rendement te laten produceren. Bovendien ontstaat de verleiding voor universiteiten om studies zo gemakkelijk te maken dat studenten sneller doorstromen. Dat is een perverse prikkel die je niet in de hand wilt werken.

Aankondiging

Waarom wil het kabinet de langstudeerboete weer invoeren? Wat zijn de voordelen en wat zijn de nadelen? Zorgt de langstudeerboete voor meer gelijkheid of vergroot het juist de ongelijkheid? En wat zegt het over het maatschappelijk beeld van studenten? Kom tijdens de lunchpauze luisteren naar o.a. AKKU-voorzitter Nan Lont en gespreksleider ethicus Marcel Becker en denk mee over de impact van de langstudeerboete.;

Maatschappelijk beeld van studenten

De herinvoering van de langstudeerboete lijkt het beeld van de luie pretstudent die liever in de kroeg dan in de collegebanken zit te versterken. In hoeverre staat de langstudeerboete symbool voor hoe er maatschappelijk naar studenten wordt gekeken? Wat zegt het over belangenbehartiging van studenten in de politiek?

Studievertraging 

Studenten kunnen door allerlei redenen studievertraging oplopen. Sommigen wisselen van studie en anderen studeren nu eenmaal niet zo gemakkelijk als een gemiddelde student. Maar er zijn ook veel studenten die langer doen over hun studie doordat ze zich willen ontplooien op andere gebieden of omdat ze naast hun studie veel werken. Hoe komt het dat er een groot  aantal studenten niet binnen de nominale studieduur afstudeert?  

Meer of minder gelijkheid

Waar de één stelt dat de langstudeerboete zorgt voor meer gelijkheid beargumenteert de ander dat het de kansengelijkheid juist onder druk zet. Wat zijn de voor- en tegenargumenten? Kom in de middagpauze luisteren naar o.a. AKKU-voorzitter Nan Lont en ethicus Marcel Becker en denk verder over de gevolgen en wenselijkheid van de (her)invoering van de langstudeerboete. 

De voertaal is Nederlands.

Over de sprekers

Nan Lont is voorzitter van Studentenvakbond AKKU. Studentenvakbond AKKU behartigt de belangen van studenten in Nijmegen en is in die functie actief aan de Radboud Universiteit Nijmegen en de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen.

Marcel Becker is universitair hoofddocent Wijsgerige ethiek en politieke filosofie aan de Radboud Universiteit.