Gulzigheid, hebzucht en liefde. Over twee zonden en een deugd | Lezing en gesprek door theologen Christoph Hübenthal, Carl Sterkens en Annemarieke van der Woude

Verslag 

Door Nort Vlemmix | Foto's door Ramon Tjan

In LUX vond op 5 februari een avond plaats waarin nader werd ingegaan op denken over zonden en deugden, en hoe theologische inzichten handvatten kunnen bieden voor het alledaagse leven. De avond werd geopend door moderator Tim Dedel die de context schetste waarbinnen de lezingen zich zouden afspelen: Een verkenning van hoe eeuwenoude zonden zich manifesteren in onze moderne wereld en hoe de deugd van liefde als tegenwicht kan dienen. Dedel benadrukte de relevantie van deze thema's in het licht van hedendaagse sociale en economische kwesties.
Theologen Carl Sterkens, Christoph Hübenthal en Annemariek van der Woude hielden een lezing en gingen nadien in gesprek onder leiding van gespreksleider Tim Dedel. 

Hebzucht

Carl Sterkens bood een uitgebreide analyse van hebzucht in zowel historische als hedendaagse contexten. Sterkens startte met een beschrijving van de oorsprong van hebzucht als één van de zeven hoofdzonden, belichtte vervolgens hoe deze zonde zich door de eeuwen heen heeft ontwikkeld en wierp tenslotte licht op de moderne manifestaties van hebzucht, zoals de extreme ongelijkheid in welvaart en de milieuschade veroorzaakt door overconsumptie. Hij verbond deze economische gegevens met filosofische overwegingen over de aard van hebzucht en discussieerde over de ethische implicaties van onze consumptiepatronen. Sterkens benadrukte dat, hoewel rijkdom op zich niet verkeerd is, de ongelijke verdeling en de drang naar steeds meer een diepgaande morele en sociale crisis veroorzaakt. Zijn lezing was doorspekt met zowel statistische bewijzen als theoretische reflecties, die samen een indrukwekkend beeld gaven van de alomtegenwoordigheid en destructiviteit van hebzucht.

Gulzigheid 

Christoph Hübenthal nam aansluitend het podium met een focus op gulzigheid. Hij definieerde gulzigheid hier niet alleen in termen van overconsumptie van voedsel, maar breidde de definitie uit naar een bredere culturele en economische dimensie. Hij beschreef hoe onze hedendaagse samenleving gekenmerkt wordt door een excessief verbruik van niet alleen voedsel, maar ook technologie en natuurlijke hulpbronnen. Hübenthal trok parallellen tussen individuele acties en collectieve gevolgen en argumenteerde vervolgens dat onze constante behoefte aan meer en beter leidt tot zowel persoonlijke als ecologische schade. Hij gebruikte theologische inzichten om de morele aspecten van gulzigheid te benadrukken, en stelde vragen over de grenzen van menselijke consumptie en de verantwoordelijkheid die we dragen voor de aarde.

Liefde 

De afsluitende lezing werd verzorgd door Annemarieke van der Woude, die een krachtig pleidooi hield voor liefde als de fundamentele deugd die kan dienen als tegengif voor de zonden van hebzucht en gulzigheid. Van der Woude onderzocht verschillende dimensies van liefde, van romantische liefde tot de bredere concepten van agape, de onzelfzuchtige liefde voor anderen. Van der Woude argumenteerde dat liefde niet alleen een persoonlijk gevoel is, maar een krachtige sociale kracht die in staat is om diepgaande maatschappelijke veranderingen te bewerkstelligen. Door de deugd van liefde te bevorderen, zo betoogde zij, kunnen we een fundament leggen voor een rechtvaardigere en meer empathische wereld.

Na de individuele lezingen volgde een kort gesprek. Vragen over de praktische toepassing van deze oude wijsheden in het dagelijks leven en de implicaties voor toekomstig beleid en persoonlijk gedrag kwamen hierbij aan bod.

De avond was niet alleen een historische en theologische reflectie op moraliteit, maar ook een oproep tot actie en zelfreflectie, cruciaal in een tijdperk waar de lijnen tussen deugd en zonden vaak vervagen.

Aankondiging

We willen altijd meer. We willen meer bezitten: geld, merkkleding, pandjes. En we willen meer schransen: biefstukken, avocado’s, proteïneshakes. De mens, zo zagen theologen eeuwen geleden al, is ‘geneigd tot alle kwaad’. Maar gelukkig willen we ook altijd ook meer van het goede: de liefde. Kom en luister naar theologen Christoph Hübenthal, Carl Sterkens en Annemarieke van der Woude en leer hoe oude wijsheden kunnen helpen in een moderne tijd. 

Zeven zonden

Hoogmoed, hebzucht, afgunst, woede, lust, gulzigheid en onverschilligheid. In de zesde eeuw na Christus definieerde paus Gregorius deze Grote zeven zonden. Al het slechte van de mens was, op een of andere manier, naar die wortels van het kwaad terug te voeren. Veertien eeuwen na dato kunnen we nog veel van die zonden herkennen. De 26 rijkste mensen van de wereld bezitten net zoveel als de armste helft. Is dat niet hebzuchtig? En inmiddels zijn er meer wereldbewoners met overgewicht dan met honger. Is dat niet gulzigheid?

Grote woorden

Nog maar weinig mensen gaan naar de kerk. Toch kan de theologie nog wel degelijk zeggenskracht hebben. Misschien wel juist nu. Want in een verwarrende wereld kunnen oude, grote woorden als ‘zonde’ en ‘deugd’ ook richting geven. Kom en luister naar korte lezingen van theologen Christoph Hübenthal over gulzigheid, Carl Sterkens over hebzucht en Annemarieke van der Woude over de oplossing van alle zonden: liefde. Na de lezingen gaan ze met elkaar in gesprek. Stel ook je eigen vragen. 

Over de sprekers

Christoph Hübenthal is theoloog aan de Radboud Universiteit. Hij doet onderzoek naar de rol van de theologie in de samenleving.

Carl Sterkens is theoloog en religiewetenschapper aan de Radboud Universiteit. Hij publiceerde onder andere over de contacten tussen verschillende religies in Azië en Europa.

Annemarieke van der Woude is theoloog aan de Radboud Universiteit. Daarnaast is ze een van de voorgangers van de Remonstrantse kerk in Oosterbeek. 

Christoph Hübenthal en Carl Sterkens schreven mee aan Zeven hoofdzonden en een paar deugden. Theologische inzichten voor het alledaagse leven. (Download het gratis via Open Access Radboud University Press)

Dit is een programma van Radboud Reflects en de Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. 

Kom je vaker naar de lezingen van Radboud Reflects? Dan is een Radboud Reflects-abonnement misschien interessant. 

Ben je student? Schrijf je dan in voor het Radboud Reflects Certificaat en toon anderen dat je je laat inspireren door verdiepende lezingen over de actualiteit.