Josette Wolthuis
Josette Wolthuis

Liefde voor films en series | Radboud Reflects @ Stadseiland Stek met film- en televisiewetenschapper Josette Wolthuis

De bioscopen zitten vol en met Netflix, HBO en Disney+ kijken we meer films en series dan ooit tevoren. Maar wat maakt een film eigenlijk goed? Wat zijn de verborgen structuren in films en tv-series? En wat zeggen films en series over de tijdsgeest, over de heersende opvattingen over bijvoorbeeld gender, etniciteit en identiteit? Leer van mediawetenschapper Josette Wolthuis hoe je anders kunt kijken naar je favoriete serie.

Zaterdag 13 juli 2024 | 19.30 – 20.00 uur | Stadseiland Stek, Vierdaagsefeesten Nijmegen. Bekijk de aankondiging.

Verslag

Door Tim Dedel | Foto door Sarah Danz

Op zaterdag 13 juli kwamen zo’n veertig mensen bijeen om tussen het feestgedruis van de Nijmeegse Vierdaagsefeesten door te komen luisteren naar film- en televisiewetenschapper Josette Wolthuis. Ze doceert visuele cultuur aan de Radboud Universiteit en kwam een half uur spreken over de verborgen structuren in films. Waarom worden mensen eigenlijk zo getrokken tot films en series? Welke structuren liggen hierin verborgen? En wat zeggen die structuren over de maatschappij? 

Acts en oorzaak-gevolg

In films en series vinden we vaak eenzelfde soort opbouw terug die bestaat uit verschillende acts, vertelde Wolthuis. Deze hebben een oorzaak-gevolg relatie. De structuur verloopt vaak volgens hetzelfde stramien dat bestaat uit een begin, midden en einde. In de eerste act wordt het verhaal opgebouwd: er wordt context geschetst en de personages worden geïntroduceerd. In de tweede act volgt een confrontatie, een spanning, of een andere ontwikkeling die verband houdt met een conflict. In de derde act komt het verhaal tot een ontknoping en wordt het conflict of probleem opgelost. Dit model voor verhaalstructuur wordt veel gebruikt in Hollywood. 

Genderverhoudingen

Het klassieke Hollywoodmodel wordt door Josette ook aangehaald in de context van genderverhoudingen binnen de film. Lang werden vrouwen in dit model in acteerrollen neergezet die de mannelijke rollen moesten ondersteunen. In films en series werkten mannen toe naar een doel, terwijl vrouwen afhankelijk waren van de mannelijke tegenspeler, slechts daar om hen te ondersteunen. Maar dat is in de afgelopen decennia, met de opkomst van het feminisme, veranderd. Steeds vaker worden vrouwelijke en mannelijke rollen als gelijkwaardig neergezet. Er zijn nu zelfs films waarin vrouwen de protagonist zijn. En ook andere gemarginaliseerde groepen in de maatschappij worden vaker als gelijkwaardige personages neergezet in films en series. Zo bewegen deze vormen van media mee met maatschappelijke veranderingen.

Tim Dedel en Josette Wolthuis
Tim Dedel en Josette Wolthuis - foto Sarah Danz

Universele structuren?

Wolthuis kreeg de vraag of de structuur van verschillende aktes die op elkaar volgen, universeel is. Er zijn verschillende centra van filmproductie verspreid over de hele wereld, denk bijvoorbeeld aan de Indiase, Zuid-Koreaanse en Japanse filmindustrieën. Maken die allemaal gebruik van dezelfde verhaalstructuur? Daarop antwoordde Wolthuis dat deze structuur is ontwikkeld in Hollywood en daar dan ook vooral is gebruikt. Dat wil echter niet zeggen dat er geen andere vormen mogelijk zijn. Regisseurs experimenteren regelmatig met andere vormen.  

Spiegel van de maatschappij

Films en series kunnen worden beschouwd als een spiegel. Ze reflecteren de opvattingen van de maatschappijen die ze maken. Zo beweegt het medium mee met de opvattingen die er binnen een maatschappij en verschillende culturen bestaan over bijv. genderverhoudingen. En ze zijn niet alleen een spiegel, vulde Wolthuis aan, ze kunnen ook actief bijdragen aan het veranderen van opvattingen binnen de maatschappij. Films en series kunnen daarmee bijdragen aan emancipatie. Het herkennen van verhaalstructuren, en de manier waarop genderverhoudingen worden neergezet in film, vertelt ons iets over de patronen in film én maatschappij. Wolthuis sloot haar lezing af door de hoop uit te spreken dat mensen deze structuren en patronen zelf gingen herkennen. 

Aankondiging

De bioscopen zitten vol en met Netflix, HBO en Disney+ kijken we meer films en series dan ooit tevoren. Maar wat maakt een film eigenlijk goed? Wat zijn de verborgen structuren in films en tv-series? En wat zeggen films en series over de tijdsgeest, over de heersende opvattingen over bijvoorbeeld gender, etniciteit en identiteit? Kom en luister een half uur naar mediawetenschapper Josette Wolthuis en leer anders kijken naar je favoriete serie. Duik daarna het feestgedruis van de Vierdaagsefeesten weer in. 

Afspiegeling van de maatschappij 

Films, series, televisieprogramma’s en reclames vormen een afspiegeling van de maatschappij en vertellen ons iets over de tijdsgeest en opvattingen die horen bij een bepaalde periode. Sommige elementen zijn tijdloos, terwijl anderen juist meebewegen met veranderingen in de maatschappij. Hoe herkennen we de verschillen tussen deze twee? En in hoeverre kan het analyseren van deze media ons helpen om onze maatschappij te begrijpen?

Sluit aan bij Josette Wolthuis en stel ook je eigen vragen. 

Vink in de Vierdaagsefeesten-app, dit programma aan als een van je favorieten.

Over de spreker

Josette Wolthuis is film- en televisiewetenschapper aan Radboud universiteit en doceert visuele cultuur.  Als onderzoeker ligt haar interessegebied in esthetische aspecten van film en televisie, Nederlandse televisiegeschiedenis, modefilm, het oeuvre van David Lynch, genderstudies en korte animatiefilm.

Josette Wolthuis sprak eerder bij het Radboud Reflects programma Friends voor altijd

Contactinformatie

Wil je op de hoogte blijven van de activiteiten van Radboud Reflects? Schrijf je dan in voor de nieuwsbrief.

Organisatieonderdeel
Radboud Reflects
Gaat over persoon
dr. J.M. Wolthuis (Josette)
Thema
Actualiteiten, Filosofie, Kunst & Cultuur, Media & Communicatie, Wetenschap