Peace in Gaza? | Current Affairs Lecture with political scientist Niels Terpstra
Peace in Gaza? | Current Affairs Lecture with political scientist Niels Terpstra

Peace in Gaza? | Actualiteitencollege met politicoloog Niels Terpstra

Grote opluchting in Gaza, Israël en de rest van de wereld over het vredesplan in Gaza. Palestijnse journalisten gingen de straat op om mensen te informeren, familieleden van gijzelaars zochten elkaar op. Niemand had verwacht dat het zo snel zou gaan. Is het nu dan eindelijk vrede? Wat gaat dit betekenen voor Palestina en voor Israël? Welke rol hebben de VS en andere actoren gespeeld? Het huidige plan is een akkoord voor de korte termijn - wat gaat er daarna gebeuren?

Podcast

Donderdag 9 oktober 2025 | 12.30 - 13.15 uur | Collegezalencomplex, Radboud Universiteit | Radboud Reflects. Bekijk de aankondiging.

Verslag - Peace in Gaza?

Door Liesbeth Jansen | Foto's Berit Akse

Het Actualiteitencollege werd op zeer korte termijn georganiseerd, aangezien het vredesakkoord pas de avond ervoor werd bereikt. Moderator Pam Tönissen sprak haar dank uit aan politicoloog Niels Terpstra voor zijn bereidheid om het recente nieuws te duiden, en aan het publiek in de zaal voor hun aanwezigheid.

 

Peace in Gaza? | Current Affairs Lecture with political scientist Niels Terpstra
Pam Tönissen en Niels Terpstra - Foto Berit Akse

Wat houdt het akkoord in? 

Terpstra legde uit dat fase 1 onder andere bestaat uit een onmiddellijk staakt-het-vuren in Gaza en de vrijlating van gijzelaars. Het akkoord is in essentie wat Trump voor ogen had, aangevuld met elementen waarvan Netanyahu dacht dat hij ermee kon instemmen. Andere onderdelen, zoals de toekomstige bestuursvorm van Gaza, het ontwapenen van Hamas en de vormen van militaire betrokkenheid, zullen veel lastiger worden.

Druk 

Het akkoord lijkt vrij plotseling tot stand gekomen. Waarom? Terpstra reageerde dat er uiteraard verschillende perspectieven zijn, maar dat Trumps ongeduld ineens een rol ging spelen. Hij wilde druk uitoefenen op beide partijen, en Hamas werd met de rug tegen de muur gezet. Als ze niet akkoord zouden gaan, zou Netanyahu van Trump een uitgebreide carte blanche krijgen om in Gaza te doen wat hij wilde. Netanyahu mocht input leveren op het akkoord, voor Hamas gold: dit of niets. Als het akkoord zou mislukken, zouden zij de schuld krijgen.

Er was eerder een vredesakkoord in het voorjaar van 2025, dat geen stand hield omdat er geen geloofwaardige afspraken waren en geen aandacht voor de dieperliggende oorzaken van het conflict—en dat is nu opnieuw het geval. Trump is niet geïnteresseerd in die oorzaken. Voor hem geldt: macht is recht. Het idee van een staakt-het-vuren is dat het directe geweld stopt, waarna politieke vragen besproken kunnen worden. Maar een belangrijk thema dat volledig ontbreekt in dit akkoord is gerechtigheid.

Skeptisch 

Hoe groot is de kans dat zelfs het staakt-het-vuren standhoudt? Terpstra zei skeptisch te zijn, maar dat we moeten afwachten wat er de komende dagen gebeurt. De uitwisseling van gijzelaars en gevangenen staat gepland voor maandag. Als dat volgens plan verloopt, zal het een triomfmoment voor Trump zijn, omdat niemand anders dit voor elkaar kreeg. Op dinsdag zal dan de vraag zijn: was dit genoeg om het te laten voortduren? De enige druk op Netanyahu lijkt van Trump te komen. Als Trump zich blijft inzetten voor het vervolg van dit proces—wat onzeker is—komen we bij de moeilijkere punten van het plan: het ontwapenen van Hamas en een tweestatenoplossing.

Kan er iets gezegd worden over het langetermijnperspectief voor het Palestijnse volk? Volgens Terpstra is de hoop op korte termijn dat het staakt-het-vuren standhoudt. Daarna hangt het af van de vertegenwoordiging van de Palestijnen. Want als je wilt bespreken hoe Gaza bestuurd moet worden na het einde van de genocide, dan moeten de Palestijnen daar zelf over geraadpleegd worden.

Wat betekent dit akkoord voor Netanyahu, gezien de tegenstand binnen zijn eigen regering? Dat klopt, bevestigde Terpstra: hardliners zijn vaak de saboteurs van elk soort akkoord. We moeten afwachten wat er gebeurt: als er opnieuw aanvallen komen, zal dat het vredesproces ondermijnen.

Netanyahu’s positie 

Zou dit ook Netanyahu’s positie kunnen versterken? Terpstra’s indruk was dat het gunstig voor hem kan uitpakken als de gijzelaars worden vrijgelaten, althans in de binnenlandse politiek. Maar hij betwijfelde of het iets zal veranderen op internationaal niveau. Netanyahu lijkt zich daar weinig van aan te trekken. “Ik wil niet cynisch zijn,” voegde Terpstra toe, “maar er spelen cynische politieke belangen—het zou me zelfs niet verbazen als Trump hier de Nobelprijs voor krijgt.”

De rol van Palestina 

President Macron noemde het akkoord een stap richting een tweestatenoplossing. Hoe ziet Terpstra dat? Volgens het perspectief van Trump en Netanyahu, antwoordde hij, zal de vertegenwoordigende rol van de Palestijnen zeer beperkt zijn. Trump heeft zelfs Tony Blair genoemd als mogelijke leider van een toekomstige politieke partij die Gaza zou moeten besturen. Maar, voegde hij toe, laten we Europa en de buurlanden niet vergeten. Het merendeel van de wereld steunt de VS en Israël niet. Zij zijn weliswaar centraal in dit akkoord, maar de meeste landen zien dit conflict heel anders en herkennen de hypocrisie van het internationaal recht dat op sommige plekken wel wordt toegepast en op andere niet.

Aankondiging

Grote opluchting in Gaza, Israël en de rest van de wereld over het vredesplan in Gaza. Palestijnse journalisten gingen de straat op om mensen te informeren, familieleden van gijzelaars zochten elkaar op. Niemand had verwacht dat het zo snel zou gaan. Is het nu dan eindelijk vrede? Wat gaat dit betekenen voor Palestina en voor Israël? Welke rol hebben de VS en andere actoren gespeeld? Het huidige plan is een akkoord voor de korte termijn - wat gaat er daarna gebeuren?  

Over de spreker

Niels Terpstra is docent Conflict Studies bij het CICAM van de Radboud Universiteit. Hij richt zich op de analyse van gewapende conflicten en vredesvraagstukken.  

Contactinformatie

Wil je op de hoogte blijven van de activiteiten van Radboud Reflects? Schrijf je dan in voor de nieuwsbrief.

Organisatieonderdeel
Radboud Reflects
Gaat over persoon
dr. N.M. Terpstra (Niels)
Thema
Actualiteiten, Filosofie, Internationaal, Politiek, Samenleving, Wetenschap