Studentenprotesten | Actualiteitencollege met filosoof Mathijs van de Sande, politicoloog Andrej Zaslove en socioloog Katerina Manevska

Waarom universiteiten?

De discussie verschoof vervolgens naar de vraag waarom deze protesten specifiek gericht zijn tegen universiteitsbesturen, in plaats van politieke organen zoals het Nederlandse parlement. Manevska legde uit dat universiteiten van oudsher locaties zijn voor politieke expressie onder studenten, deels vanwege hun directe betrokkenheid bij de instellingen en de vormende aard van hun ervaringen daar. Protesteren op universiteiten dient als een toegankelijke eerste stap naar bredere maatschappelijke betrokkenheid. Bovendien voelen studenten zich vaak met elkaar verbonden en vormen ze groepen die soortgelijke overtuigingen voeden.

Historische context en huidige implicaties

Andrej Zaslove besprak de historische context van studentenprotesten, waarbij hij wees op overeenkomsten met vroegere bewegingen en de invloed van wereldwijde protestculturen, zoals Black Lives Matter. Hij reflecteerde op de invloed van externe percepties en acties, zoals reacties van de politie. Deze kunnen protesten doen escaleren of meer mensen bereid maken zich bij de beweging aan te sluiten.

De unieke dynamiek van studentenprotesten

De sprekers benadrukten gezamenlijk de unieke dynamiek van studentenprotesten, waarbij vaak een hoger opgeleide en meer betrokken bevolkingsgroep betrokken is, met name uit de sociale en geesteswetenschappen. Deze studenten zijn getraind om maatschappelijke structuren kritisch te analyseren, waardoor ze van nature geneigd zijn om sociale bewegingen te initiëren.

Uitdagingen en gevolgen van het huidige protestprotocol

Tegen het einde van de lezing discussieerde het panel over het nieuwe protestprotocol van Nederlandse universiteiten. Van de Sande bekritiseerde het protocol omdat het orde en veiligheid prioriteit geeft boven de inhoudelijke rol van protest in academische en democratische contexten. Hij benadrukte dat deze benadering juist de principes van democratische betrokkenheid ondermijnt en voorbijgaat aan de constructieve rol die protesten kunnen spelen in maatschappelijke vooruitgang. Protesten, zo stelde hij, zijn van nature onderbrekend.

Afrondende gedachten

De lezing werd afgesloten met een levendige discussie over de noodzaak om de relatie tussen protest en democratie te heroverwegen. De sprekers drongen aan op een heroverweging van de manier waarop democratische samenlevingen omgaan met afwijkende meningen en conflicten en pleitten voor een meer inclusieve en responsieve benadering van maatschappelijke kwesties via academische en politieke kanalen.
Deze lezing gaf inzicht in de aard en implicaties van studentenprotesten en belichtte ook de bredere context van democratische betrokkenheid en de cruciale rol van academische instellingen bij het stimuleren van maatschappelijk debat en verandering.

Aankondiging

Studenten aan verschillende Nederlandse universiteiten protesteren deze week tegen de oorlog in Gaza. Zij eisen dat universiteiten transparant zijn over de samenwerking met Israëlische organisaties en universiteiten, en de banden met die organisaties verbreken. Wat is het nut van deze protesten en waarin verschillen studentenprotesten van andere protesten? Waarom zijn de protesten juist gericht tegen de universiteitsbesturen en niet tegen politiek Den Haag? Politiek filosoof Mathijs van de Sande, politicoloog Andrej Zaslove en socioloog Katerina Manevska duiden de studentenprotesten en het recht om te demonstreren.

Democratie en protest

Protest hoort bij een democratie. Maar niet alles mag. Aan de Universiteit van Amsterdam liepen de protesten uit de hand, met vernielingen en politieoptredens als gevolg. Hoe verhoudt vreedzaam protest zich tot burgerlijke ongehoorzaamheid, waarbij de regels bewust worden overtreden? Wat is de rol van protest in het democratisch proces?

Protest aan universiteiten

Studenten en sommige werknemers, richten zich massaal tot hun universiteitsbesturen. Waarom doen zij dat? Waarom trekken zij niet naar het Malieveld in Den Haag, om de politieke machtshebbers aan te spreken? In het verleden keerden studenten zich al vaker tot hun bestuur om politieke statements in te nemen. Verschillen de acties die we nu zien van eerdere studentenprotesten? In hoeverre is er sprake van een traditie van studentenprotesten op Nederlandse universiteiten?
Kom luisteren naar politiek filosoof Mathijs van de Sande, politicoloog Andrej Zaslove en socioloog Katerina Manevska over de studentenprotesten, en de relatie tussen democratie en protest. Filosoof Cees Leijenhorst is de gespreksleider. 

De voertaal is Engels.  

Over de sprekers

Mathijs van de Sande is filosoof aan de Radboud Universiteit. Hij doet onderzoek naar democratische legitimiteit en de rol van protest en sociale bewegingen. Daarvoor put hij uit diverse filosofische stromingen en tradities, zoals anarchisme, feminisme en (post)marxisme. 

Andrej Zaslove is politicoloog aan de Radboud Universiteit. Hij doet onderzoek naar populisme en politieke partijen. Zijn voornaamste onderzoeksinteresses zijn: het meten van populisme (onder kiezers), populisme en democratie, populisme en buitenlandse beleid, populisme en gender, en ook de invloed van populisme op partijstelsels.

Katerina Manevska is socioloog aan de Radboud Universiteit. Haar onderzoek richt zich op de interactie tussen culturele waarden en sociale structuren en hoe dit politiek denken en gedrag beïnvloedt.