Wat drijft tradwives? | Lezing en gesprek met theoloog Mariecke van den Berg en socioloog Katia Begall

Ik heb er naderhand nog lang met mijn gezelschap over nagepraat, waarin we nog veel interessante tegenstellingen/dilemma's/visies tegenkwamen! ^{(uit een deelnemersevaluatie)}

Volgens Begall is het makkelijk om van Tradwives te zeggen dat ze hypocriet zijn. Sommigen verdienen door hun vlogs en filmpjes op sociale media immers veel geld, terwijl ze juist propageren dat verdienen tot het domein van de man behoort. Echter, zo liet Begall zien, er zijn zovelen van ons die zich niet naar hun opvattingen gedragen als het op gendernormen aankomt. Zo wil de meerderheid van de Nederlanders zorgtaken gelijk verdelen tussen mannen en vrouwen, maar lukt het slechts een deel van hen om dit in de praktijk te brengen. Begall: “We zouden kunnen zeggen dat onze samenleving misschien wel meer ‘tradwiverig’ is dan wij denken en willen.”

Gevaren van genderongelijkheid

Zonder moralistisch te willen zijn, waarschuwde Begall het publiek nog voor genderongelijkheid. De gevolgen van het ‘ideaalplaatje’ van de Tradwives zien we in zekere mate ook al terug in onze hedendaagse samenleving, waarin nog steeds veel genderongelijkheid heerst. Zo komen vrouwen er na een scheiding gemiddeld veel berooider van af dan mannen, en bouwen zij ook minder pensioen op. Begall gaf na haar lezing twee dingen mee. Allereerst moeten we beseffen dat de daad bij het woord voegen als het gaat om genderrolopvattingen minder makkelijk is dan het lijkt. Tegelijkertijd, zo benadrukte ze, moeten we wél onthouden dat de gevolgen van genderongelijkheid zeer ernstig zijn.

Feminisme en religiekritiek

Na de sociologische invalshoek van Begall sprak theoloog Mariecke van den Berg over de rol van religie in het narratief van tradwives. Veel van deze huisvrouw-influencers beroepen zich namelijk expliciet op christelijke waarden en bijbelteksten om hun leefstijl te verantwoorden. Van den Berg vertrekt in haar theologische onderzoek vanuit het feminisme. Ze legde uit dat feministen religieuze vrouwen heel lang als ‘slachtoffer’ beschouwden van een onderdrukkende, patriarchale religie die de vrouwen ‘hersenspoelt’ en monddood maakt. Maar op een gegeven moment kwam er de ‘Post-secular turn’: feministen zagen in dat het ‘hersenspoel-argument’ vrouwen opnieuw monddood maakt. Dat moet niet de bedoeling zijn van het feminisme. Bovendien kan een religieuze vrouw wel ‘agency’ hebben. Bij religieuze tradwives, bijvoorbeeld, zien we dat ze succesvol een online persona kunnen creëren. Vandaag de dag wordt in feministische studies genuanceerder gekeken naar de verhouding tussen feminisme en religie. Maar wél met behoud van de mogelijkheid voor integere religiekritiek, benadrukte Van den Berg.

Een beroep op de Bijbel

Volgens Van den Berg schurkt het tradwive-zijn aan tegen populisme. “Het gaat tradwives niet alleen om lekkere dingen bakken, laten zien dat je leuke uitjes onderneemt met je kinderen en het overhemd van je man mooi kan strijken.” Nee, legde Van den Berg uit, er zit een ideologie achter: een die kritisch is op feminisme, de LHBTIQ+ gemeenschap en “woke” gedachtegoed. In de vlogs en filmpjes van tradwives komt hun levensstijl heel onschuldig over, waardoor we deze vrouwen soms niet serieus nemen als politieke factor. Maar ze nemen wel degelijk deel aan het publieke debat, en normaliseren zo een heel intolerant geluid, waarschuwde de theologe.

Omdat tradwives hun ideologie vaak verantwoorden of ondersteunen door een beroep te doen op het christendom, voelt Van den Berg zich verantwoordelijk om als theoloog meer uitleg te geven. Aan de hand van verschillende bijbelpassages liet ze zien dat je de tradwive-leefstijl heel goed kunt verdedigen met een beroep op de Bijbel. Daarbij gaan tradwives zeer selectief te werk en negeren ze andere passages die meer diversiteit of ambivalentie laten zien. Tegelijkertijd kun je de tradwive-leefstijl ook heel goed bekritiseren met beroep op diezelfde Bijbel. Maar dan doe je eigenlijk precies hetzelfde als de tradwives doen: ook dan moet je selectief zijn. 

Van den Berg sloot haar lezing af met twee voorstellen. Allereerst wil ze dat we erkennen dat het christendom diepe sporen van patriarchaat kent, maar ook tegenstemmen en een diversiteit aan verhalen. Daarnaast moeten we erkennen dat de aanwezige tegenstemmen kwetsbaar zijn en snel ondergesneeuwd raken onder meer conservatieve interpretaties. Van den Berg wil, met respect voor tradwives en de omstandigheden waarin zij keuzes moeten maken, ruimte maken voor die meerstemmigheid.

Tradwives als Influencers

Na hun lezingen gingen de twee Radboudwetenschappers verder in gesprek onder leiding van Pam Tönissen. In dit gesprek werd nader ingegaan op de leefstijl van tradwives en hun invloed via sociale media. Hoe realistisch is het mooie, schone en overzichtelijke leven dat we op de filmpjes zien? Kan een tradwife een invloedrijke influencer worden die veel mensen op andere ideeën brengt? En leveren tradwives tussen alle huishoudtips en pastelkleurige jurken door misschien niet ook een geldige maatschappijkritiek? Deze vragen en nog vele anderen werden deze avond beantwoord. 

Aankondiging

Fulltime huisvrouw zijn: koken, poetsen en voor je kinderen zorgen terwijl je man de kost verdient. Sommige vrouwen gaan terug naar de traditionele rolverdeling tussen man en vrouw. Tradwives noemen ze zichzelf. Enkelen hebben succesvolle social media-kanalen waarin ze  vloggen en posten over hun levensstijl. Waarom willen deze vrouwen zo graag terug naar vroegere tijden? Is dit de ondergang van vrouwenemancipatie, of juist een nieuw soort feminisme? Kom luisteren naar theoloog Mariecke van den Berg en socioloog Katia Begall, en ontdek wat tradwives drijft.

Ideologie 

De tradwife-beweging is ontstaan onder Christelijke republikeinen in Amerika en verspreidt zich razendsnel online. Op Instagram, YouTube en TikTok zie je vrouwen die heerlijke taarten bakken terwijl hun kindjes om hen heen dartelen. Maar wat schuilt er achter het idyllische plaatje dat zij laten zien op sociale media? Deze vloggende huisvrouwen delen namelijk niet alleen recepten en opvoedtips, maar moedigen hun volgers ook aan om dienstbaar, gehoorzaam en financieel afhankelijk te zijn. Volgens tradwives is dit geen anti-feminisme: dat vrouwen vrijwillig voor een traditionele genderrol kunnen kiezen, is juist feministisch! Achter de tradwife-levensstijl zit dus een hoop ideologie. Wat maakt deze beweging zo aantrekkelijk voor sommige vrouwen?

Huishouden als werk

Tradwives verzetten zich tegen het idee dat je als moderne vrouw een carrière moet willen. Huishouden en voor de kinderen zorgen is ook werk wat waardering verdient. Waarom betaalt koken en de was doen eigenlijk niet? Waarom zien we moederschap niet als een stap in je werkende leven, maar als een carrièrebelemmering? De tradwife-beweging kun je dus ook zien als oproep om ons idee van wat arbeid is te verbreden. Hoe is deze vooruitstrevende kijk op werk te verenigen met de conservatieve tradities waar tradwives naar terug willen? En hoe realistisch is hun beeld van het romantische jaren-50 huishouden?

Theoloog Mariecke van den Berg en socioloog Katia Begall gaan in gesprek over wat tradwives beweegt om traditionele genderrollen nieuw leven in te willen blazen. Kom luisteren en stel je vragen. 

Over de sprekers

Mariecke van den Berg is theoloog aan de Radboud Universiteit. In haar onderzoek richt ze zich op de vraag hoe er in samenlevingen wordt gesproken over religie, met een nadruk op het christendom. Ze vertrekt hierbij vanuit een feministisch en queer perspectief. Recent werkte ze mee aan een artikel over tradwives in het Nederlands Dagblad.