Cursus | Bewustzijn; The hard problem

1. Dinsdag  28 oktober 2025 – The hard problem of conciousness

   In dit college draait het om het begrip ‘qualia’ – de kwalitatieve eigenschappen van subjectieve ervaring waarvan beweerd wordt dat ze het materialistische wetenschappelijke wereldbeeld ondermijnen. Na een overzicht van de argumenten die dit lijken te laten zien, staan we stil bij een aantal belangrijke bezwaren tegen het begrip ‘qualia'. Dit college schetst het debat over bewustzijn dat als achtergrond dient voor de rest van deze cursus. 
   Cognitiefilosoof Marc Slors
    

2. Dinsdag 4 november 2025 - Dieren en bewustzijn

   Welke dieren hebben bewustzijn? Kunnen we zeggen dat een vogel ‘meer bewust’ is dan een vis, of zijn ze gewoon ‘anders bewust’? En hoe beïnvloeden het lichaam en de zintuigen van dieren hun bewustzijn? In dit college kijken we hoe we het bewustzijn van niet-menselijke dieren kunnen onderzoeken en begrijpen.  
   Filosoof Bas van Woerkum – Rooker
    

3. Dinsdag 11 november 2025 - Kunstmatige intelligentie en bewustzijn

   Hoewel kunstmatige intelligentie (AI) in staat is enorme hoeveelheden gegevens te verwerken en complexe problemen op te lossen, blijft het tekortschieten op het gebied van flexibiliteit, algemene toepasbaarheid en de toegang tot de wereld van mensen en andere dieren. Kan AI ooit echt bewustzijn ontwikkelen, of simuleert het slechts een begrip van de wereld? We verkennen belangrijke perspectieven binnen de hedendaagse cognitiewetenschap en AI-filosofie die de idee dat bewustzijn een duidelijk onderscheid maakt tussen geest en machines, op de proef stellen. 
   Filosoof Nina Poth

    

4. Dinsdag 18 november 2025 - Psychiatrie en bewustzijn

   Psychiatrische ontregeling brengt altijd een (radicaal subjectieve) bewustzijnsverandering met zich mee. In sommige gevallen wordt zo’n bewustzijnsverandering zelfs als de essentie van een stoornis gezien. Is dat inderdaad zo? En wat kunnen die bewustzijnsveranderingen ons leren over hoe we in elkaar steken? 
   Filosoof Linde van Schuppen

    

5. Dinsdag 25 november 2025  -  Neurowetenschap en bewustzijn 

   Hoe het kan dat er iets bestaat dat denkt, voelt, en ervaart, wordt wel omschreven als "het grootste probleem in de wetenschap". Tegelijkertijd zijn sommigen ervan overtuigd dat de (neuro)wetenschap eigenlijk nooit iets over dit 'mysterie van bewustzijn' zal kunnen zeggen. Aan de hand van studies en voorbeelden uit de (cognitieve) neurowetenschap wordt getoond hoe bewustzijn net als brood is – met een beetje goede wil verdampt het mysterie in het licht van solide onderzoek.
   Neurowetenschapper Eelke Spaak 
    

6. Dinsdag 2 december 2025  - Is the hard problem oplosbaar? Gesprek met alle docenten 

   Bewustzijn is subjectief en niet te kennen. Is dit hard problem oplosbaar? Alle docenten van de cursus gaan met elkaar de met de cursisten in gesprek.  
   Filosofen Marc Slors, Bas van Woerkum-Rooker, Nina Poth en Linde van Schuppen en neurowetenschapper Eelke Spaak 

Marc Slors is hoogleraar Cognitiefilosofie aan de Radboud Universiteit. Cognitiefilosofie onderzoekt de menselijke ‘geest’ en haar relatie tot het brein en gedrag. Het onderzoek van Marc Slors richt zich op de relatie tussen cognitie en cultuur. Zijn eerdere werk richtte zich op de filosofie van de neurowetenschappen, vrije wil, sociale cognitie en het zelf.

Bas van Woerkum-Rooker promoveerde in 2024 aan de Radboud Universiteit in de filosofie van dierlijke cognitie. In zijn proefschrift Ecologies of Animal Minds onderzoekt hij hoe we de intelligentie van niet-menselijke diersoorten kunnen begrijpen, zonder onze intuïties over menselijke cognitie als uitgangspunt te nemen.

Nina Poth is universiteit docent Filosofie van cognitie en taal aan de Radboud Universiteit. Haar onderzoek beslaat de filosofie van de cognitieve wetenschap, filosofie van de geest en epistemologie. Ze is in het bijzonder geïnteresseerd in het begrijpen van leren, redeneren en rationaliteit in menselijke, niet-menselijke en kunstmatige systemen.

Linde van Schuppen is gastonderzoeker bij de afdeling Filosofie van cognitie en taal aan de Radboud Universiteit. Haar onderzoek combineert (cognitieve) linguïstiek en narratieve theorie met cognitiefilosofie en de filosofie van de psychiatrie. Tijdens haar PhD traject onderzocht ze de verhalen van mensen met een schizofrenie diagnose.

Eelke Spaak is universitair docent bij het Donders Institute for Brain, Cognition and Behaviour. Hij doet onderzoek naar bewuste visuele waarneming en de neurale grondslagen daarvan. Hij gebruikt daarbij met name magneto- en elektrofysiologische experimentele technieken, geavanceerde (gedrags-)data-analyse en -modellen, en theoretische reflectie.