Nieuw licht op Marga Zwiggelaar
Welke ambitie gaat er schuil achter nieuwe onderzoekers en vrijwilligers van het Titus Brandsma Instituut? In deel 3 van een serie introductiegesprekken is het woord aan Marga Zwiggelaar, zuster dominicanes die inmiddels geprofest een studie gaat verrichten aan het Titus Brandsma Instituut. “Probeer te leven zonder een waarom.”
Anderhalf jaar geleden geschiedde een aardverschuiving in het leven van Marga Zwiggelaar, toen 56 jaar, werkzaam in de culturele sector en diep geworteld in het Drents cultureel leven. Marga verruilde Hoogeveen voor Nijmegen en haar burgerbestaan voor een intrede bij de Dominicanessen van de Heilige Familie te Neerbosch in Nijmegen. Een goedlachse Marga verhaalt over haar overstap. “Die is me tot nu toe uitstekend bevallen, al moet je je leven wel afstemmen met je medezusters. Pas waren we met ons vieren aan het wandelen in Drenthe. Zij misten de reuring van de stad, ik genóót van de stilte.”
Inmiddels is Marga op weg naar de grote professie, naar haar hoop te verzilveren over tweeënhalf jaar. Haar wens om weer te studeren vervult ze nu aan het Titus Brandsma Instituut, waar ze voor haar noviciaat vorig jaar al twee cursussen heeft gevold. Studeren is haar niet vreemd – zie haar achtergrond in het HBO en haar studie Algemene Cultuurwetenschappen aan de Open Universiteit. Haar ambitie is nieuw licht te werpen op twee vrouwelijke denkers in de traditie van de begijnenmystiek, haar vroegere medezusters van ruim zevenhonderd jaar geleden: Mechteld van Magdenburg en Margareta Porete. “Porete was de enige vrouw die vanwege een boek op de brandstapel terecht kwam, in 1310. Dat boek verdient veel meer aandacht.”
De lege ziel
De twee vrouwen werkten in de schaduw van de dominicaanse filosoof en theoloog Meister Eckhart. Marga kan niet om Eckhart heen, maar die man staat volgens haar al meer dan voldoende in de schijnwerpers. “Ik gebruik het werk van Eckhart om deze twee dames een podium te geven.” Van Porete is nauwelijks iets bekend, het boek dat haar fataal werd (Spiegel der eenvoudige zielen) circuleerde eeuwenlang in de anonimiteit en vond pas in 1946 zijn hernieuwde toeschrijving aan Porete. Een Nederlandse vertaling van het in oud-Frans gestelde boek is er tot verdriet van Marga nog steeds niet. “Ik werk met een Engelse vertaling. Mijn hoop is dat ik een Nederlandse vertaling kan afronden.”
Marga ziet Porete als een spiegel voor de hedendaagse, egocentrische cultuur. Haar les: het onder ogen zien van de ziel in jezelf. “Het streven is die uit te wissen, leeg te maken, zo wordt de ziel een open ruimte waarin God in ons geboren kan worden.” Die verbinding met de ziel vereist onbevangenheid, “met open handen het hele leven toetreden”. Marga verwoordt “de ellende” van de benadering van het hedendaagse ‘zelf’: “Dat zit vol met verwachtingen en strevingen, allemaal blokkades op de weg naar stilte, naar een lege ziel. De kunst is te leven zonder een waarom, en onbevangen op zoek te gaan naar een grond waarmee je echt bent verbonden.”
Dwingelerveld
Schrijfster van een Drents oeuvre
| “In Drenthe wisten ze me altijd te vinden voor kwesties over de Nedersaksische cultuur. Die ken ik goed, ook als directeur-conservator van het cultuurhistorisch museum van Hoogeveen. Ik schrijf ook gedichten in het Drents, en werk aan een oeuvre met historische misdaadromans. Er wordt in dit genre heel wat gerommeld met de feiten. Daar kan ik niet tegen.” |
Marga Zwiggelaar (Hoogeveen, 1963) studeerde HBO Cultureel werk in Kampen en Algemene Cultuurwetenschappen aan de Open Universiteit. Zij was werkzaam in de volwasseneneducatie, opbouwwerk en museale werk. Van haar hand verscheen in 2015 (onder het pseudoniem Annije Maria Brans) de dichtbundel Niks is zo hiete as old ies en in 2019 de misdaadroman Maagie in het ies, bekroond met de Streektaalprijs van het Dagblad van het Noorden.