Nieuw licht op zuster Catharina

Welke ambitie gaat er schuil achter nieuwe onderzoekers en vrijwilligers van het Titus Brandsma Instituut? In deel 6 van een serie kennismakingsgesprekken is het woord aan zuster Catharina, naamgenoot van haar belangrijkste studieobject aan het instituut: Catharina van Siena, patrones van de orde van Dominicanessen. “Ik wil de rationele kant van het gebed laten zien.”

En ineens viel alles op z’n plek toen zuster Catharina (Beverwijk, 1976) anderhalf jaar terug op het Titus Brandsma Instituut vleugels kon geven aan haar intellectuele belangstelling. Het begon met een cursus, het mondde uit in een vrijwilligersaanstelling van voorlopig maximaal twee jaar, voor nader onderzoek naar Catharina van Siena, haar voorganger en inspiratiebron uit de veertiende eeuw.

De belangstelling voor Catharina van Siena werd gewekt tijdens een verblijf in Rome tijdens haar studie Literatuurwetenschap, toen ze kennismaakte met het boek De Dialoog met God (1377). Zowel persoon als boek werden een levenslange inspiratiebron, zo wijst zuster Catharina op het lef van haar verre voorganger om op de Paus af te stappen om zijn terugkeer vanuit Avignon naar Rome te bewerkstellingen. Daar waren al velen mee bezig geweest, Catharina slaagde. “Ze was een heel krachtige vrouw, die door God werd geroepen tot het goede werk voor de samenleving. ‘Je moet eropuit’, zei God tot haar, en die stem kun je letterlijk nemen. Catharina had een mystieke relatie tot God. ‘Mijn natuur is vuur’, is een van haar uitspraken.”

Schoonmaken en wortels raspen
Op dertigjarige leeftijd gaf Catharina gehoor aan de in Rome opgewekte roeping, en leefde ze een jaar mee in een contemplatieve kloostergemeenschap nabij München. Naast het bidden was er weinig dat haar kon bekoren. “Ik mocht maar een paar boeken meennemen, werd niet geacht te studeren, mijn taak was vooral om schoon te maken en worteltjes te raspen.” Anderhalf jaar hield ze het vol, maar met een bijzonder resultaat: in de gestolen vroege uurtjes in haar kloostercel (“Ik stond er elke dag een uur eerder voor op”) vertaalde ze De Dialoog in het Nederlands, waarvoor ze na terugkeer in Nederland in 2017 een uitgever vond . Inmiddels zijn we vier drukken en een kleine duizend verkochte exemplaren verder.

Haar studie binnen het instituut gaat zich richten op de geschriften, niet zozeer op de persoon van Catharina, hoewel haar biografie zeer de moeite waard is, als belangrijke heilige bij de Dominicanen, kerklerares én patrones van Europa. De hedendaagse Catharina wil dieper duiken in het oeuvre, dat naast De Dialoog (haar enige boek) 386 brieven en een groot aantal gebeden omvat. “Mijn droom is een nieuwe vertaling, maar dan uit de brontekst, niet zomaar Italiaans, maar een dialect, en dan nog uit de veertiende eeuw.”

De zin van het gebed

In 2019 deed zuster Catharina haar intrede bij de Dominicanessen van Neerbosch en heeft ze haar tijdelijke professie afgelegd. Naast gebed en studie zal Catharina de komende jaren bovendien werk gaan maken van die andere belangrijke pijler van de orde, de verkondiging. Dat kan binnen en buiten het instituut, als catechist in een parochie en in artikelen of mediaoptredens. “Dat moet ik nog uitzoeken, ik weet wel dat deze samenleving baat kan hebben bij de leer van Catharina.” Al als student voelde ze onbehagen bij het postmodernisme en relativisme, de dominante stromingen tijdens haar studiejaren aan de Universiteit van Amsterdam. “Nu zie je die terug in het doorgeschoten individualisme. Ik wil uitdrukking geven aan de kracht van de gemeenschap.”

Als voorbeeld noemt Catharina het gebed dat ze houdt voor een zieke vriendin. Komt zo’n weesgegroetje om de genezing te bespoedigen werkelijk bij God aan en heeft het effect op een spoediger genezing? Heeft bidden eigenlijk wel zin? De veertiende-eeuwse Catharina zegt van wel: “Zij benadrukt de taak van de mens om met onze deugden naar God toe te werken. Dat doe je niet alleen, dat gebeurt in de band met de gemeenschap die ons in staat stelt om via Christus tot God te komen.” Het gebed overstijgt de persoonlijke weerklank van hoop en noden. “Ik wil de rationele kant van het gebed laten zien.”