Inigo Bocken over Soefisme

In deze editie van TBI TV interviewt Ilja Kramer collega en wetenschappelijk directeur Inigo Bocken. Hij legt uit wat soefisme is en wat dit voor hem persoonlijk betekent. Hij maakte een reis naar Soedan, waar het Soefisme diep in de maatschappij verankerd is. Hij ontmoette een aantal soefi-leraren en raakte overweldigd door de islamitische mystiek. Een zeer persoonlijk verhaal, waarin vooral de overeenkomsten met de westerse mystiek naar voren komen.

> Bekijk en beluister het interview met Inigo Bocken over het Soefisme

‘Het Soefisme & wat me raakt’
Inigo Bocken legt uit wat Soefisme is. Soefisme is de mystieke stroming, de mystieke laag binnen de islam. Het spreekt voor Inigo voor zich dat iemand die geïnteresseerd is in mystiek (de taal van het verlangen) ook belangstelling heeft in het Soefisme. Na heel veel gelezen te hebben, realiseerde Inigo zich dat hij niet verder kwam met lezen en besloot in een soort opwelling naar Soedan af te reizen.  En daar via een goede vriend kwam hij persoonlijk in contact met Soefie-meesters.

‘Zo kon ik echt kennismaken met het Soefisme in die gebroken Soedanese samenleving, dat een hele constructieve en positieve rol speelt. Het soefisme heeft als het ware de samenleving omhoog gehouden, in een tijd van politieke onderdrukking.’

En Inigo raakte door deze kennismaking met het Soefisme zelf in een bijzondere ervaringstoestand, een toestand van heldere waarneming…

‘In de kern gaat het om hetzelfde’
Inigo gaat in op de verschillen en overeenkomsten tussen de soefi-mystiek en de christelijke mystiek. Er zijn veel overeenkomsten: ‘In de kern gaat het om hetzelfde. Ze streven naar hetzelfde doel, alleen via een andere weg. De waarheid ligt in het hart en de Koran appelleert aan het innerlijk woord. Dat is ook precies waar het om gaat in de christelijke mystiek.’

‘Als je een verschil moet noemen is dat misschien de meer gelaten houding van de Islamitische mystiek: Insjallah (als God het wil) tegenover de christelijke mystiek die ervan uitgaat dat je iets moet doen om tot God te komen.

Extatische rituelen
Inigo vertelt over de rituelen van de Soefi’s. Het is een hele expressieve beleving, ze dansen en ze zingen extatisch. Zoals de derwisj, de ronddraaiende dansers die op lijken te gaan in de goddelijke beweging van het universum. De lichaam en geest bewegen allebei mee. Zo wordt je zelf als het ware het innerlijk woord. Met de lofprijzing van God als doel.

Dat staat in contrast met onze eigen mystieke traditie, die er meer één is van het beleven van het geschreven woord. Waar Inigo trouwens ook lyrisch van kan raken.

De stille macht
Wat wij kunnen leren van de soefi-mystiek. ‘Het is sowieso heel waardevol om te leren over andere mystieke tradities. De Soefi’s zijn heel harmonieus en zo ook in hun religieuze beleving. Het laat zo een mooie, andere kant zien van de Islam. ‘

‘Wat ik ook meeneem is de veerkracht van het Soedanese volk. Hun geloof is zo diep geworteld, en het vertrouwen erin. Jarenlange onderdrukking van het militaire regime heeft daar niets aan ingeboet. Het Soefisme is als zuurstof voor het volk.’

‘Wat ook een mooie les is dat ik heb ervaren dat mystiek niet iets verhevens is. Waar het om gaat gebeurt op straat, op school, in bedrijven, tussen mensen.’