Onderzoekscentrum voor mystiek en spiritualiteit
Zoek in de site...

Bronnen en grondslagen van christelijke spiritualiteit en mystiek

De onderzoekslijn Bronnen en grondslagen van christelijke spiritualiteit en mystiek behelst voornamelijk a) wijsgerig-theologische reflectie op de grondbegrippen in en de betekenis en plaats van de spirituele en mystieke traditie en b) literair-historisch bronnenonderzoek.

  1. Wijsgerig-theologisch onderzoek naar de grondbegrippen en structuren in de christelijke spirituele en mystieke traditie, en de betekenis en plaats van de spirituele en mystieke traditie in de moderne tijd
  2. Literair-historisch onderzoek naar Moderne Devotie en mystiek

a. Wijsgerig-theologisch onderzoek naar de grondbegrippen en structuren in de christelijke spirituele en mystieke traditie, en de betekenis en plaats van de spirituele en mystieke traditie in de moderne tijd.

De nadruk ligt hier op de vraag naar het specifiek ‘moderne’ van de spiritualiteit en mystiek zoals die vanaf de zestiende eeuw tot in onze tijd op verschillende wijzen vorm krijgen. Op de vraag naar de relatie tussen spiritualiteit, mystiek en ascese in de verschillende mystieke en spirituele scholen. En op de vraag naar het kritisch potentieel van spirituele en mystieke discoursen vis-à-vis de basisparadigma’s en –structuren van de moderne cultuur.

Daarbij wordt ook de vraag gesteld naar de context waarin, de motieven waarom en de wijze waarop in de twintigste eeuw spiritualiteit en mystiek hernieuwd in de belangstelling kwamen te staan (in wetenschap, politiek, kunst, populaire cultuur). Dit laatste krijgt met name gestalte in het onderzoek naar de relatie tussen mystiek, spiritualiteit en kunst. Hier wordt de vraag gesteld in welke mate en op welke wijze spirituele en mystieke bronnen, praktijken en ervaringen van invloed zijn geweest op verschillende kunststromingen en – vormen, en welke de relatie is tussen spirituele/mystieke en esthetische beleving.

b. Literair-historisch onderzoek naar Moderne Devotie en mystiek.
Naast tekstedities (afronding Geert Grote editieproject) ligt de nadruk op onderzoek naar monastieke en mystieke tradities die van invloed zijn geweest op de Moderne Devotie, de relatie tussen mystiek en ascese (deugdbeoefening) in de Moderne Devotie en de receptie en doorwerking van Moderne Devotie in de verschillende vormen van mystiek en de verschillende scholen van spiritualiteit in de vroegmoderne tijd.

Het onderzoek zal met name gericht zijn op

  • de studie van een unieke, in de context van de Moderne Devotie ontstane, mystieke cultuur in de Lage Landen (met name in vrouwenkloosters) in de 15e en 16e eeuw, en
  • de studie van de invloed van de Moderne Devotie op verschillende scholen van spiritualiteit en mystiek in de vroegmoderne tijd. Om dat laatste van een kader te voorzien, wordt ook onderzoek verricht naar de bloeiperiode van de moderne mystiek (16e en 17e eeuw) op zich, in de context van een veelheid van confessionele en spirituele stromingen en met een bijzondere aandacht voor karmelitaanse mystiek. Het onderzoek naar de Moderne Devotie wil zodoende een bijdrage leveren aan de studie van een brede spirituele/mystieke cultuur en draagt bij aan de kennis en het openleggen van christelijk erfgoed voor een hedendaags publiek.