Onderzoekscentrum voor mystiek en spiritualiteit
Zoek in de site...

Collatie 2019

Dit is het nieuwe nummer van Collatie, de digitale nieuwsbrief over spiritualiteit en vroomheid in de late Middeleeuwen, voornamelijk in de Lage Landen.

Inhoudsopgave

Bibliografie van de Spiritualiteit en de Historie van de Moderne Devotie BSHMD

Ongetwijfeld het belangrijkste nieuws betreft de digitalisering en ontsluiting van de BSHMD, de Bibliografie van de Spiritualiteit en de Historie van de Moderne Devotie. Wijlen Rudolf van Dijk O.Carm. hield deze bibliografie met haast onvoorstelbare precisie bij tot het jaar 2000. De afgelopen jaren zijn ruim 4.000 artikelen gedigitaliseerd en vanaf heden is deze database doorzoekbaar via de website van het Titus Brandsma Instituut.

De database bevat titelbeschrijvingen van alle opgenomen artikelen over met name de Moderne Devotie. Volledige boeken maken geen deel uit van de kopieënverzameling in de BSHMD. Hiervan zijn alleen titelbeschrijvingen opgenomen. Doorzoekbare pdf’s van dit materiaal kunnen wij u via WeTransfer toezenden wanneer u contact opneemt met rijcklof.hofman@titusbrandsmainstituut.nl.

> Bibliografie van de Spiritualiteit en de Historie van de Moderne Devotie (BSHMD)

Copyright
Vanwege copyright-redenen gaan wij zorgvuldig om met het verstrekken van pdf’s van artikelen die minder dan 70 jaar geleden zijn verschenen. Maar als u via de database jonger materiaal hebt gevonden dat u nog niet kende, dan kunt u dit wellicht ook gemakkelijk via uw eigen werkomgeving bemachtigen.

Stuur ons titelbeschrijvingen van eigen publicaties ná 2000
De BSHMD is tot circa 2000 zorgvuldig bijgehouden en omvat de meest onwaarschijnlijke curiosa uit vervlogen tijden. Waarschijnlijk wel het oudste digitalisaat betreft Dumbar’s Analecta, seu uetera aliquot scripta inedita uit 1719. Het ligt in de bedoeling de lacune – publicaties van na 2000 – aan te vullen. Hierbij vragen wij uw hulp. Zou ieder in onze lezerskring titelbeschrijvingen van eigen publicaties vanaf 2000 willen doorgeven aan rijcklof.hofman@titusbrandsmainstituut.nl? Deze worden dan aan het databestand toegevoegd.

U neemt ons veel werk uit handen als u zelf – liefst doorzoekbare pdf’s van eigen artikelen – bijvoorbeeld via WeTransfer zou willen zenden aan rijcklof.hofman@titusbrandsmainstituut.nl. Wij hanteren een fluïde omschrijving van ‘Moderne Devotie’, in overeenstemming met H. 1 in De Moderne Devotie: Spiritualiteit en cultuur vanaf de late middeleeuwen, dat onder redactie van Anna Dlabačová en Rijcklof Hofman recent verschenen is bij uitgeverij WBOOKS, en waarin het begrip ‘Moderne Devotie’ wordt geproblematiseerd.

Agenda

11 september – 3 november 2019 In Museum Geert Groote Huis te Deventer is een nieuwe fototentoonstelling te zien, met de titel ‘Plekken van Devotie’. Meer informatie vindt u op de website van het museum. Sinds enige tijd is het museum aangesloten bij de Stichting Museumjaarkaart; het is dus gratis toegankelijk voor iedereen in het bezit van een museumjaarkaart. Op de website vindt u verder ook informatie over themawandelingen en –avonden, waaronder de ‘Geert Grote en de Moderne Devotie wandeling’.
Oktober – december 2019 In het najaar 2019 organiseert het Titus Brandsma Instituut een lezingenreeks over ‘Moderne Devotie en Mystiek’, voor een algemeen, belangstellend publiek. De data zijn 08/10 – 22/10 – 05/11 – 19/11 – 03/12 – 17/12. Lees meer over deze lezingenreeks op de website van het TBI.
29 oktober 2019 Op dinsdag 29 oktober organiseert Ineke Cornet (TBI), samen met Kees Schepers van het Ruusbroecgenootschap, een studiemiddag over mystiek en liturgie in de Late Middeleeuwen. Een bijzondere middag over de nog weinig onderzochte band tussen liturgie en mystiek. Ineke zal ook haar boek over de Arnhemse Preken presenteren. Deelname is gratis. Meer informatie vindt u op de website van het TBI.

Sœur Francis-Joseph Legrand

Nieuwe publicaties

Onlangs verscheen een nieuwe Franse vertaling van een kleiner werk van Thomas van Kempen, onder de titel Un livret de discipline pour les religieux. Het is een vertaling van zijn Libellus de disciplina claustralium. De vertaling werd verzorgd door Sœur Francis-Joseph Legrand, en deze wordt ingezet bij de religieuze vorming van de zusters Augustinessen van Windesheim in Rwanda.

Sr Legrand is bij onze lezers ongetwijfeld bekend vanwege haar belangrijke edities met vertaling van het werk van Gerard Zerbolt van Zutphen en Florens Radewijns.

Van de Dialogus noviciorum – een ander werk van Thomas – verschijnt binnenkort een nieuwe kritische editie, met Duitse vertaling, uitvoerige toelichtingen en commentaar. Voor deze publicatie tekenen twee van onze Oosterburen. Deze uitgave wordt afgerond door Prof. Nikolaus Staubach (em. hoogleraar Middeleeuwse Geschiedenis, Universiteit Münster), op basis van voorwerk van zijn leerling Stefan Sudmann. Uitgave is voorzien bij uitgeverij Aschendorff te Münster.

Nieuwtjes

Op vrijdag 3 mei heeft Deventenaar Piet Tillema, stuwende kracht achter de totstandkoming van het Museum Geert Groote Huis te Deventer, uit handen van burgemeester Ron König de Deventer Stadspenning met bijbehorende oorkonde ontvangen.

Piet Tillema heeft verschillende functies vervuld voor Deventer en haar inwoners. Dat was ook in ruimer verband binnen de provincie Overijssel en in het algemeen belang.

Piet Tillema heeft zich ingezet voor:

  • Stichting Geert Groote Huis
  • Stichting Piet Tillema Fonds
  • Stichting Realisatie Gedachtegoed Geert Groote
  • Doopsgezinde Gemeente Deventer
  • Stichting Industrieel Erfgoed
  • Stichting Oud Deventer

25 juli 2021 550ste sterfdag Thomas van Kempen
Op 25 juli 2021 herdenken wij de 550ste sterfdag van Thomas van Kempen. In de geboortestad van Thomas – Kempen – wordt uitgebreid bij dit kroonjaar stilgestaan. Vanuit Collatie zullen wij u op de hoogte houden, maar u kunt natuurlijk ook zelf van tijd tot tijd een kijkje nemen op de websites van de Thomas-Stiftung Kiefer en van het Thomas-Archiv Kempen.

Signalementen en recensies

Over het tertiarissenconvent te Purmerend verscheen in 2017 een uitvoerige publicatie: Vincent Nijenhuis, Koen Goudriaan, e.a., Vrouwen en vroomheid. De boetvaardige zusters van het Sint-Ursulaklooster in Purmerend (1392-1572), Hilversum: Verloren, 2017, 254 blz. (gebonden), ISBN 978-90-8704-654-4, € 20,00.
Het boek bestelt u hier.
Lees ook de recensie van de publicatie Vrouwen en Vroomheid (PDF).

De Moderne Devotie in Noord-Duitsland is tot op heden in zekere zin enigszins stiefmoederlijk behandeld. Recent verschenen twee publicaties waarin – onder veel meer – aandacht wordt besteed aan de Moderne Devotie in deze contreien:

Patrizia Carmassi / Eva Schlotheuber, Schriftkultur und religiöse Zentren im norddeutschen Raum, Wiesbaden, 2014. Meer informatie vindt u hier.

Hedwig Röckelein, Schriftlandschaften, Bildungslandschaften und religiöse Landschaften des Mittelalters in Norddeutschland, Wiesbaden, 2015. Meer informatie vindt u hier.

In oktober 2016 vond te Nijmegen een congres plaats,  ‘Devotio. Individualization of religious practices in Western European Christianity’. Een selectie van de voordrachten verschijnt in maart 2020 bij uitgeverij Brepols:  Inwardness, Individualization and Religious Agency in the Late Medieval Low Countries: The Modern Devotion and Beyond, edited by Rijcklof Hofman, Charles Caspers, Peter Nissen, Mathilde van Dijk, and Johan Oosterman. Collatie 2019 Devotio bundel contents (PDF).

Enkele voordrachten die intussen als publicatie elders zijn verschenen:

  • Lieke Smits, ‘Wounding, Sealing, and Kissing: Bridal Imagery and the Image of Christ’, in: Medium Aevum  88.1 (2019), 1-22;
  • Cécile de Morrée, ‘Singing Together Alone. Dynamics between the Individual and the Community in Middle Dutch Devout Song Collections’, in: Journal for Medieval Religious Cultures, laatste nummer

Redactie Collatie

Charles Caspers (eindred.)
Ton Hendrikman
Rijcklof Hofman (red.secr.)
Clemens Hogenstijn
Gerry van der Loop
Henk Rutten (administratie)

Administratie

Administratie Collatie
p.a. Titus Brandsma Instituut
Erasmusplein 1
NL-6525 HT Nijmegen
E-mail Collatie