Tocqueville, Religie en Democratie

In samenwerking met de Radboud Academy:

'God' als politieke factor (vanaf 31 oktober 2023)

Benieuwd?

In 1831 begon de jonge edelman Alexis de Tocqueville aan een reis naar het verre Amerika. Hij ondernam die reis met zijn goede vriend Gustave de Beaumont. Vanaf het begin al was duidelijk dat de vrienden zelf een veel verdergaand doel
hadden: het verkennen van de Amerikaanse samenleving en het geheim van de werking van de democratie. Bij terugkomst schreef Alexis de Tocqueville hierover een boek: Democratie in Amerika.

Wanneer is er sprake van een geslaagde democratie? Onder welke maatschappelijke en culturele voorwaarden kan een waarlijke democratie bestaan? Welke gevaren bedreigen een democratie? Deze vragen intrigeerden Alexis de Tocqueville (1805 – 1854). Zelf aristocraat, leefde hij in tijd van overgang van een aristocratische naar een democratische samenleving en hij voelde haarscherp aan dat democratie de toekomst had.

Volgens Alexis de Tocqueville is religieus geloof één van de bestaansvoorwaarden voor een goed functionerende democratie. Kenmerk van de mens in een democratisch tijdperk is sociale gelijkheid. De democratische mens die gelijk is aan alle andere mensen wordt al snel een individualistische mens: een mens die vooral georiënteerd is op iets kleins, namelijk zichzelf.

Toen Tocqueville en Beaumont hun reis maakten (1831 - 1832), bestonden de Verenigde Staten uit 24 staten. Op hun tocht hebben de twee vrienden de meeste van die staten bezocht. Totaal waren zij negen maanden op pad. Het langste verbleven zij in de noordelijke staten.