De toekomst van bètaonderwijs: binnen het Insititute for Science Education van de Radboud Universiteit

Samen leveren we een bijdrage aan de toekomst van het bètaonderwijs door middel van onderzoek, onderwijs en maatschappelijke impact. Dit doen we in de stimulerende werkomgeving van de Radboud Universiteit.

Naam: Erik Barendsen
Huidige functie: Hoogleraar Science Education en hoofd van het Institute for Science Education

Hoe leren studenten binnen bètavakken? En welke kennis en vaardigheden hebben leraren nodig om het leerproces van hun studenten te ondersteunen? Dit is de wetenschappelijke focus van het Institute for Science Education (ISE) aan de Radboud Universiteit. Erik Barendsen, hoogleraar Science Education en hoofd van ISE, deelt meer over het instituut en de voordelen van werken bij ISE en de Radboud Universiteit.

Waar richt het Institute for Science Education (ISE) zich op?

‘Bij ISE richten we ons op hoe leren en onderwijzen werkt binnen de vakken wiskunde, natuurkunde, biologie, informatica en scheikunde. We breiden momenteel ons team uit met universitair (hoofd)docenten (U(H)D) voor elk van deze vakken. De U(H)D’s doen hoogwaardig onderzoek en geven wetenschappelijk onderwijs binnen de bètavakdidactiek. Op dit moment zijn we op zoek naar de laatste van deze U(H)D’s, namelijk voor scheikundedidactiek.

Het is belangrijk om op te merken dat we 'scheikundedidactiek' beschouwen als een wetenschappelijke discipline op zich: we verwachten van kandidaten dat ze onderzoekservaring hebben met onderwijzen en leren in de scheikunde. We zien vaak dat dergelijke specialisten in scheikundedidactiek werken op een scheikundeafdeling tussen scheikundigen. Bij de Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica (FNWI) van de Radboud Universiteit werken alle specialisten op het gebied van bètadidactiek nauw samen: binnen ons instituut, in plaats van verspreid over de faculteit. Deze bundeling van expertise zorgt voor snelle samenwerking, stimuleert van elkaar leren en helpt ons samenwerken op overkoepelende onderwerpen.

Wat betreft het onderwijs zijn de U(H)D’s betrokken bij het lesgeven en coördineren van een tweejarige masteropleiding in Science Education, waarin we toekomstige bètadocenten voor het voortgezet onderwijs opleiden. Daarnaast zijn ze betrokken bij onze minor vakdidactiek, waarin bachelorstudenten kunnen ontdekken wat een carrière in het onderwijs inhoudt. Verder begeleiden ze studenten bij stages en scripties over onderwerpen binnen de bètadidactiek.

Elke U(H)D heeft diens eigen onderzoeksfocus. We hebben echter ook overkoepelende onderzoeksinteresses die ons als wetenschappers binnen het instituut verbinden. Specifiek bestuderen we gezamenlijk wetenschappelijke geletterdheid als een centraal thema. We onderzoeken hoe studenten leren om wetenschappelijke kennis buiten het klaslokaal toe te passen: om te redeneren over maatschappelijke dilemma's en persoonlijke uitdagingen, weloverwogen beslissingen te nemen en ernaar te handelen. In lijn met ons andere onderzoek speelt ook het perspectief van leraren een prominente rol: welke kennis en vaardigheden hebben zij nodig?

We werken uitgebreid samen met scholen, de overheid en andere organisaties. We zijn blij dat het Pre-University College (PUC) of Science zich bij ISE heeft aangesloten; PUC organiseert activiteiten voor middelbare scholieren en leraren in de regio. Via PUC hebben we toegang tot een groot netwerk van scholen voor onderzoek en onderwijs, en PUC is een kanaal om onderzoeksresultaten naar de mensen in de praktijk te brengen.’

Als universitair (hoofd)docent kun je de toekomst van ons instituut vormgeven.

Wat maakt de functie van Universitair (Hoofd)docent Scheikundedidactiek uniek en interessant?

A photo of Erik Barendsen in conversation in his office.

‘Als U(H)D in scheikundedidactiek krijg je de mogelijkheden en middelen om onderzoek van hoge kwaliteit te doen. De Radboud Universiteit is een hoogwaardige Europese universiteit waar je wordt aangemoedigd om te groeien en je talenten te verkennen.

Daarnaast help je bij het vormgeven van ISE en word je een van de gezichten van het instituut. We zijn een jong instituut, dus je hebt de kans om je stempel te drukken op onze toekomst. Je helpt bijvoorbeeld het overkoepelende onderzoeksthema wetenschappelijke geletterdheid verder te ontwikkelen, externe financiering verkrijgen voor projecten en (inter)nationale samenwerkingen bevorderen. Bovendien is ons masterprogramma nog vrij nieuw. Als U(H)D kun je dus de cursusinhoud helpen ontwikkelen aan de hand van jouw inzichten en expertise. Je krijgt hier veel autonomie en vertrouwen, wat het een unieke kans maakt binnen je academische carrière.

De faculteit biedt zogenaamde career tracks die duidelijk beschrijven wat je moet doen om binnen de faculteit vooruitgang te boeken, van UD naar UHD en zelfs hoogleraar. In tegenstelling tot vroeger hoef je niet te wachten op een vacature voordat je de volgende stap kunt zetten. Dit perspectief geeft je academische carrière een duidelijk pad.’

Ik waardeer de warme sfeer en het informele contact tussen studenten en docenten.

Waarom is de Radboud Universiteit voor jou persoonlijk een aantrekkelijke plek om te werken?

‘ISE is een relatief klein instituut met een informele cultuur en een sterke focus op collegialiteit. Naast team science, zoals gebruikelijk is aan de Radboud Universiteit, beoefenen we ook team teaching. Zo geven we vaak samen nieuwe vakken, zodat je er niet alleen voor staat bij nieuwe uitdagingen. Momenteel werken er naast meer ervaren collega's verschillende promovendi en andere U(H)D's aan het begin van hun carrière, wat een energieke sfeer creëert.

A photo of students sitting in the grass in a green environment near a campus building

Ik vind de groene campus van de Radboud Universiteit een prachtige omgeving om in te werken. De gebouwen liggen allemaal op loopafstand, er zijn verschillende eetgelegenheden en cafés, we hebben een groot sportcentrum waar je als medewerker met korting toegang krijgt, en achter ons gebouw bevindt zich een enorm park en een botanische tuin. Telkens als ik externe bezoekers ontvang, zijn ze verrast hoe dicht de universiteit bij de stad ligt. Binnen tien minuten fietsen ben je in het hart van het centrum.’

Bij de Radboud Universiteit heb ik niet het standaard pad bewandeld, maar ben ik vrijgelaten om mijn interesse te volgen binnen mijn wetenschappelijke carrière.

Waarom werk jij zelf graag bij de Radboud Universiteit?

‘Ik heb verschillende rollen en benoemingen gehad binnen de academische wereld, maar de Radboud Universiteit is een constante factor geweest in mijn carrière. Ik waardeer de warme sfeer en het informele contact tussen studenten en docenten. Ik begon mijn academische carrière in de informatica en wiskunde. Toen ik mijn interesse in onderwijs ontdekte, kreeg ik de kans om mezelf op dat gebied te ontwikkelen. Ik heb zeker niet het standaard pad gevolgd, maar de universiteit gaf me de vrijheid om mijn interesses te volgen. Ik word ook sterk aangemoedigd om mijn expertise buiten de universiteit te gebruiken. Ik zit bijvoorbeeld in commissies en draag bij aan nationale en internationale ontwikkelingen. Op deze manier pas ik mijn expertise toe en maak ik een maatschappelijke impact met mijn werk.’