Winnaars Radboud Science Awards 2020

Klinkers en kleuren

Denk je bij ‘ie’ aan lichtere kleuren dan bij ‘oe’? Dat kan! Zo bewijzen taalwetenschapper dr. Mark Dingemanse en neurobioloog dr. Tessa van Leeuwen dat een taalafhankelijk systeem invloed heeft op de associaties die we maken tussen klank en kleur. Een dergelijke vermenging waarbij de ene zintuigelijke waarneming ook een andere oproept, wordt synesthesie genoemd. Zij ontdekten bovendien meer dan tweehonderd synestheten die kleuren zien voor klanken en introduceren een nieuwe meetmethode in het veld, die breed toepasbaar is op allerlei vormen van synesthesie. In een vervolgonderzoek ontdekte het duo overeenkomsten tussen synesthesie en autisme op het gebied van zintuiglijke waarneming.

Noodzaak rechtzetten neustussenschot

Deze zogeheten septumcorrectie verbetert de doorgang van de neus om klachten als een verstopte neus en hoofdpijn te verhelpen. Hoewel het de meest voorkomende chirurgische ingreep is bij volwassenen binnen de keel-neus-oorheelkunde, ontbrak tot voor kort bewijs voor de effectiviteit daarvan. Prof. dr. Maroeska Rovers, dr. Machteld van Egmond en dr. Niels van Heerbeek onderzochten als eersten de effectiviteit en ook de kosten-effectiviteit van deze behandeling. Zij ontdekten dat patiënten die een septumcorrectie ondergingen een verbeterde neuspassage én een hogere kwaliteit van leven ervaarden dan patiënten die niet-chirurgisch behandeld werden en dat deze behandeling ook nog kosten-effectief is. Hun bevindingen zorgden voor het opstarten van een landelijke richtlijn voor KNO-artsen.

Tolerantie in het Midden-Oosten

Met zijn werk presenteert dr. Niels Spierings een doorbraak in het onderzoek naar de invloed van de islam op tolerantie. Zijn Midden-Oostenstudie onderscheidt verschillende dimensies van islamitische geloofsbeleving en theoretiseert en analyseert daarnaast de invloed van die dimensies in de verschillende Midden-Oostenlanden. Daaruit blijkt dat mensen die vaker naar de moskee gaan minder tolerant zijn naar anders-religieuzen, vooral in de paar landen waar een islamitische overheid preken reguleert. Daarnaast zijn moslims die zich religieuzer voelen over het algemeen niet intoleranter en zijn zij die de Koran letterlijk nemen juist toleranter, tenzij orthodoxe Moslims onderdrukt worden. De samenkomst van nuance en generaliseerbaarheid in dit onderzoek forceert een cruciale doorbraak in het debat over de invloed van de islam.