Oratie André Janssen: ‘Self-driving contracts: Reflections on Automation and Law’

Op vrijdag 8 november vond de oratie plaats van André Janssen. Janssen is sinds juli 2018 hoogleraar Burgerlijk recht, in het bijzonder de Europeesrechtelijke aspecten daarvan, aan de Nijmeegse rechtenfaculteit. In zijn oratie, getiteld ‘Self-driving contracts: Reflections on Automation and Law’ ging Janssen in op de automatisering van het recht.

Janssen stelt dat tegenwoordig steeds meer processen geautomatiseerd worden.  In de rechtspraak is een soortgelijke verschuiving gaande: met name in het contractenrecht wordt steeds meer gebruik gemaakt van kunstmatige intelligentie. Janssen vraagt zich daarbij ten eerste af of het automatiseren van contractenrecht aan de marktwerking over moet worden gelaten, of dat er in sommige situaties verplichtingen aan gesteld moeten worden. Ten tweede vraagt hij zich af wat er nodig is om het contractenrecht klaar te stomen voor automatisering.

Janssen komt tot de conclusie dat er op dit moment nog geen volledig zelfsturend contractenrecht bestaat: dit gebeurt slechts gedeeltelijk. Kunstmatige intelligentie wordt steeds geavanceerder, maar met name de open normen in het contractenrecht vormen een obstakel voor het volledig doorvoeren van automatisering. Toch kan ook deze gedeeltelijke automatisering een game changer zijn. Het kan zorgen voor een beter en toegankelijker contractenrecht. Echter brengt het wel een risico mee: sterke partijen in een zaak (vaak grote bedrijven) worden nog sterker gemaakt ten opzichte van de kleinere partij. Daarom moet het contractenrecht op basis van drie basisvoorwaarden klaargemaakt worden voor automatisering: de wet moet een ‘als-dan constructie’ volgen, automatisering moet ingezet worden om het contractenrecht beter te maken en potentiële juridische obstakels moeten geïdentificeerd worden. Janssen besluit dat we automatisering van het recht, ondanks de gevaren, uiteindelijk moeten omarmen.