Ongekende Jaren

Kerk en de Derde Wereld, 1960-1990

Na de Tweede Wereldoorlog namen kerkleden het voortouw bij het nadenken over de relaties tussen rijke en arme landen – wat later de Derde Wereld is gaan heten. Na een voorzichtige aanloop in de jaren vijftig, werden in de jaren zestig steeds meer initiatieven ontplooid op het brede terrein van Noord-Zuid-relaties en ontwikkelingssamenwerking. Katholieken en protestanten werkten samen met de overheid en maatschappelijke organisaties. De golf aan belangstelling voor de structurele oorzaken van armoede, maatschappijkritiek en ontwikkelingshulp in de periode 1960-1990 brachten de wereld binnen in Nederland en omgekeerd. Het waren in die zin unieke, ongekende jaren.

De geschiedenis  van de Nederlandse Derde Wereldbeweging is in verschillende publicaties beschreven; het kerkelijke aandeel daarin vraagt echter om meer en om aparte aandacht, mede vanwege de grote mobiliserende werking ervan.

Het project ‘Ongekende jaren’

In de afgelopen twintig jaar zijn die initiatieven bijna allemaal verdwenen of grondig van karakter veranderd.

Daardoor is deze initiatiefrijke periode ook letterlijk tot ongekende jaren geworden, terwijl de mondiale spanningen tussen rijk en arm nog even relevant zijn als toen. Het project ‘Ongekende Jaren’ wil het onderzoek naar deze periode en activiteiten stimuleren omdat die inzichten kunnen opleveren voor de volgende fase van de wereldwijde verwevenheid. Om dat mogelijk te maken willen we graag een goed overzicht maken van de bewaarde collecties en die aanvullen met persoonlijke en organisatie-documenten.

Resultaten

Onderzoek leert ons te begrijpen waar al die initiatieven vandaan kwamen, wat ze kenmerkte en wat ze gemeenschappelijk hadden, wat hun sterke en zwakke kanten waren, welke aanpak werkte en welke niet, hoe ze veranderden en waarom ze verdwenen. Kortom welke lessen en inzichten ze voor ons opleveren. Was de financiering door de overheid een voordeel of een nadeel op de langere termijn? Welke rol speelde maatschappijanalyse? Wat was het effect van professionalisering en bureaucratisering binnen de kerken zelf op de uitvoering?

Meer inzicht in wat er toen gebeurde, zou ook voor nieuwe generaties die met mondiale thema’s aan de slag gaan, aanleiding kunnen zijn voor een kritischer blik op het heden, een cultuurkritiek en een theologiekritiek die dieper reiken dan wat momenteel gebruikelijk is.

Activiteiten

Een projectgroep werkt aan:

• een overzicht van relevante organisaties en de aanwezigheid/vindplaats van hun archieven;
• een lijst met relevante literatuur en tijdschriften over de bedoelde activiteiten;
• historische overzichten van belangrijke initiatieven
• aanvullingen van bestaande archieven met ontbrekend materiaal door betrokkenen
• achtergrondteksten
• bijeenkomsten van en nieuws voor betrokkenen