Nederlandse Katholieke Sportfederatie
Archiefnummer: 5
Archiefnaam: NKS
Sector: Cultuur en recreatie
Soort archief: Instellingsarchief
Datering: 1916-1990
Ten geleide
Nederlandse Katholieke Sportfederatie (1916-2010)
De Nederlandse Katholieke Sportfederatie (NKS) - een federatie van katholieke sportbonden - is, na een statutenwijziging die plaatsvond op 19 juni 1965, voortgekomen uit de op 23 februari 1946 opgerichte Nederlandse Katholieke Sportbond, een overkoepelende bond van organisaties, personen en verenigingen die op het gebied van de sport werkzaam waren.
Vóór 1965 kende de bond een verticale en een horizontale opbouw. De verticale opbouw beoogde een bundeling van de afzonderlijke sporten tot op het landelijke niveau:
- landelijk bestuur per tak van sport
- diocesaan bestuur per tak van sport
- kring- of districtsbestuur per tak van sport
- sportvereniging(en) per tak van sport.
Uit de horizontale opbouw daarentegen kan worden vastgesteld dat gepoogd werd de verschillende takken van sporten reeds op regionaal (diocesaan) niveau bijeen te brengen:
- nationaal bestuur
- algemeen diocesaan bestuur
- algemeen districtbestuur
- sportverenigingen
In deze situatie (vóór de statutenwijziging) fungeerde de NKS als sportbond; de verschillende sporten waren hierin als afdeling vertegenwoordigd. De bond beschouwde personen, verenigingen en afzonderlijke sportbonden als haar leden.
Ten gevolge van de structuurwijziging van 1965 moet in de beschrijvingen van het onderhavige archief rekening worden gehouden met verschillen in benaming. Tot en met 1965 wordt er gesproken over de afdeling Voetbal, de afdeling Handbal etc., en daarna over NKS-voetbal, NKS-handbal etc.
Een ander gevolg van de statutenwijziging betrof de interne structuur. Zo worden de bondsvergaderingen en de nationale bestuursvergaderingen na 1965 respectievelijk de algemene ledenvergaderingen en de federatie-bestuursvergaderingen genoemd. Naast deze bestuursorganen kent de NKS een dagelijks bestuur (vanaf 1964 bestuur geheten), een bestuurscommissie en een centraal bureau (ook wel het secretariaat genoemd), welke zorg draagt voor de administratieve uitvoering van de taken. De overige taken liggen in handen van de Wetenschappelijke Adviesraad en vier vaste commissies: Commissie van Ereraad, Kampcommissie, Financiële Commissie, Opleidingscommissie en een aantal ad hoc-commissies.
Na de statutenwijziging kreeg de federatie een sterke voorkeur voor de verticale opbouw:
- landelijke takken van sport
- afdelingen, districten per tak van sport
- sportverenigingen per tak van sport.
Dit had onder meer tot gevolg dat de verantwoordelijkheden van de districts- en diocesane besturen ten opzichte van de aangesloten verenigingen werd verlegd naar de verschillende takken van sport. Het stilleggen van de activiteiten in de diocesane organisaties betekende dat diverse activiteiten zoals jeugdsportkampen en cursussen voortaan door de takken van sport dienden te geschieden. Ook konden in deze organisatievorm nog uitsluitend sportbonden lid zijn van de federatie, waarbij twee soorten sportbonden onderscheiden kunnen worden die in een verschillende relatie tot de federatie staan, te weten:
a. sportbonden met een ideële doelstelling:
1. Nederlandse Katholieke Sportbond-Atletiek
2. Nederlandse Katholieke Sportbond-Handbal
3. Nederlandse Katholieke Sportbond-Hockey
4. Nederlandse Katholieke Sportbond-Judo
5. Nederlandse Katholieke Sportbond-Tafeltennis
6. Nederlandse Katholieke Sportbond-Voetbal
7. Nederlandse Katholieke Sportbond-Wandelen
8. Nederlandse Katholieke Sportbond-Zwemmen
b. technische sportbonden op katholieke grondslag:
1. Nederlandse Katholieke Gymnastiek Bond (NKGB)
2. Nederlandse Motorsport Bond (NMB)
3. Nederlandse Wielren Bond (NWB)
4. RK Dameskorfbal Bond (RKDKB)
5. Motorsport Organisatie Nederland (MON).
Na enkele jaren met deze organisatievorm gewerkt te hebben, werd het gemis van een horizontale binding sterk gevoeld. Door de instelling van de Provinciale NKS-Kontaktraden, waar de verschillende takken van sport elkaar weer op provinciaal niveau konden ontmoeten, werd hieraan tegemoet gekomen. Deze Provinciale Kontaktraden traden in contact met de sportverenigingen van de zusterorganisaties via het Interprovinciaal Overleg Sportraden.
De NKS onderhoudt een regelmatig contact met de drie zusterorganisaties, te weten:
- Nederlandse Christelijke Sport Unie (NCSU)
- Nederlandse Culturele Sportbond (NCU)
- Nederlandse Sport Federatie (NSF)
Deze laatste treedt tevens op als overkoepelend orgaan, wat met zich meebrengt dat de NKS, naast haar lidmaatschap, een kwaliteitszetel bezet in het bestuur van de NSF. Overleg op dit niveau (eventueel met vertegenwoordigers van het ministerie) wordt koepeloverleg genoemd.
De NKS onderhoudt contacten met diverse interne en externe organisaties zoals:
- Katholieke Jeugdraad (KJR)
- Commissie Overleg Civiel Militaire Sportbeoefening (COCIMIS)
- RK Centraal Instituut voor Opleiding Sportleiders Sittard (RKCIOS)
- Katholieke Academie voor Lichamelijke Opvoeding Tilburg
- Katholieke Universiteit Nijmegen
- Katholieke Vereniging van Leerkrachten in de Lichamelijke Opvoeding Sint Thomas van Aquino
- Nederlandse Jeugd Gemeenschap (NJG)
- Federatie van Bevoegde Nederlandse Sportleiders (FBNS)
- Pastoraal Concilie van de Nederlandse Kerkprovincie
- Nederlands Olympisch Comité (NOC)
- Stichting Sport en Spel
- Katholieke Radio Omroep (KRO)
De belangrijkste buitenlandse organisatie waarmee de NKS contact heeft is de Fédération Internationale Catholique d'Education Physique et Sportive (FICEP).
(1985)
Zie ook SportNowHow
Literatuur van en over de Nederlandse Katholieke Sportfederatie kunt u vinden in RUQuest.
KDC – Knipselcollectie
De knipselcollectie van het KDC bevat naast knipsels uit dag- en weekbladen diverse andere vormen van min of meer losbladige informatie, zoals persberichten van het Algemeen Nederlands Persbureau (ANP), overlijdensberichten, fotokopieën uit bio- en bibliografische naslagwerken enz. De knipsels over de Nederlandse Katholieke Sportfederatie zijn beschikbaar in de studiezaal van het KDC.
KDC – Beeld en Geluid
De collectie Beeld en geluid kunt u doorzoeken via de Catalogus van het KDC. Door te zoeken op ‘Nederlandse Katholieke Sportfederatie’ vindt u het bedoelde materiaal.