Delfgaauw, B.M.I.
Archiefnummer: 159
Archiefnaam: DELF
Sector: Onderwijs en wetenschappen
Soort archief: Persoonsarchief
Datering: (1906) 1931-1994
Voor inzage toestemming aanvragen via de archivaris
Ten Geleide
Bernardus Maria Ignatius Delfgaauw (1912-1993)
Bernard Delfgaauw werd geboren op 24 november 1912 te Amsterdam. Hij bezocht het Ignatiuscollege in zijn geboortestad en daarna het noviciaat van de Jezuieten in Grave, maar hij werd ongeschikt bevonden. Hij studeerde Nederlands aan de Universiteit van Amsterdam, waar hij in 1939 afstudeerde, met als bijvak Thomistische wijsbegeerte. Hij was toen overtuigd katholiek. De belangstelling voor Thomas van Aquino is hem zijn hele leven bijgebleven, al nam die de vorm aan van ’anarchistisch neothomisme’, zoals een collega het typeerde. Zoals zoveel katholieke studenten en intellectuelen, die kritisch gingen staan tegenover hun milieu, zag hij geen andere mogelijkheid dan sympathie te voelen voor fascistische denkbeelden. Toen de katholieke kerk zich tegen het fascisme ging keren, veranderde dit. Studentenmoderatoren, bijv. J. van Heugten, probeerden studenten ervan los te maken. In de oorlog hield Delfgaauw een Duitse priester-deserteur in zijn huis verborgen.
Hij werd leraar Nederlands en Hebreeuws aan het Triniteitslyceum in Haarlem en promoveerde in 1947 op Het spiritualistisch existentialisme van Louis Lavelle. Zijn eigen Wat is existentialisme? had veel invloed. Hij werd privaat-docent en wetenschappelijk medewerker in Amsterdam en in 1961 hoogleraar wijsbegeerte en geschiedenis van de wijsbegeerte in Groningen. De wijsgerige overzichten die hij schreef waren verplichte stof voor generaties studenten. Hij onderging ook de invloed van Heidegger en de fenomenologie, van Theilhard de Chardin en van het marxisme. De relatie tussen filosofie en actualiteit was voor hem wezenlijk. De wereld wordt steeds en telkens nu gevormd. Daarom is richting geven aan de geschiedenis noodzakelijk. Hij verhief zijn stem als dat nodig was. Bij de Vietnam-demonstraties, over Algerije, Nieuw-Guinea, de atoombewapening, Provo, de Palestijnse kwestie. Het zette kwaad bloed bij tegenstanders. Op kerkelijk gebied liet hij al eerder van zich spreken, bijv. als redacteur van Te Elfder Ure. Hier waren de doorbraak van katholieken naar de PvdA, het bisschoppelijk Mandement van 1954, de kerk als machtsinstituut, belangrijke thema’s. Hij pleitte in 1959 slechts voor discussie over geboorteregeling, maar dit was voor de toenmalige kerk al te veel. Na een periode van nieuwe wijsgerige bezinning leverde hij in de jaren ’80 opnieuw kritiek op de legalistische, bureaucratische kerk. Hij bleef katholiek omdat hij vond dat de kerk in beginsel warmte, menselijkheid en vreugde in zich heeft. Nietsche's nihilisme, deze ’unheimlichste aller Gäste’, zag hij wel aankomen, maar zelf wilde hij niet in deze leegte leven. Hij bleef bij de hoop dat God bestaat. Bernard Delfgaauw overleed in 1993 in zijn woonplaats Haren
Bron: Knipselcollectie KDC
Literatuur van en over Bernard Delfgaauw of B.M.I. Delfgaauw kunt u vinden in RUQuest en Picarta.
- Bibliografie: Bibliografieën Katholiek Documentatie Centrum.
KDC - Knipselcollectie
De knipselcollectie bevat naast knipsels uit dag- en weekbladen diverse andere vormen van min of meer losbladige informatie, zoals persberichten van het Algemeen Nederlands Persbureau (ANP), overlijdensberichten, fotokopieën uit bio- en bibliografische naslagwerken enz. De knipsels over B.M.I. Delfgaauw zijn beschikbaar in de studiezaal van het KDC.
KDC – Beeld en Geluid
De collectie Beeld en geluid kunt u doorzoeken via de Catalogus van het KDC. Door te zoeken op ‘Delfgaauw, B.’ vindt u het bedoelde materiaal.