Stichting Open Kerk
Archiefnummer: 1051
Archiefnaam: OPKE
Sector: Kerkelijk en godsdienstig leven
Soort archief: Instellingsarchief
Datering: 1962-2000
Ten geleide
Stichting Open Kerk (1962-2000)
Aanleiding voor de oprichting van de actiegroep Open Kerk was de benoeming van mgr. J. Gijsen tot bisschop van Roermond. Initiatiefnemers waren deken W. Meijs van Hoensbroek en deken J. Keulen van Schinnen. Meijs sprak van “manipulaties” bij de benoeming. In brede kring werd deze gezien als afkeuring van het beleid van het Nederlandse episcopaat. Er volgde een gesprek met kardinaal Alfrink en men probeerde de geldigheid van de benoeming aan te vechten. Al snel werd Open Kerk een landelijke beweging met studiegroepen, een landelijke (alternatieve) pastorale raad van priesters en leken en een wetenschappelijke adviesraad. Binnen twee maanden waren er 5000 sympatisanten. Het informatiebulletin Open boek ging spoedig op in De Bazuin. Open Kerk wilde een kerk waar niets te verbergen valt en waartoe iedereen toegang heeft en zichzelf mag zijn en waar wederzijdse evangelische liefde heerst. Het was een poging een antwoord te vinden op de geloofsnood van vele katholieken die niet meer konden geloven in de autoritaire machtskerk en op de stagnatie van de kerkvernieuwing die na het Tweede Vaticaans Concilie en het Pastoraal Concilie van de Nederlandse Kerkprovincie zoveel hoop had gewekt.
De eerste bijeenkomst in De Leeuwenhorst in Noordwijkerhout, maart 1972, was een groot succes. De groep wilde nadrukkelijk geen alternatieve kerk en geen oppositie zijn, maar streefde naar een opener, menselijker kerk. Men probeerde verdere polarisatie te vermijden en had begrip voor de moeilijke positie van de bisschoppen die tussen twee vuren zaten. De enige weg, zo schreef J. Kuin in De Tijd is daarom een herwaardering van pluriformiteit. Naast Open Kerk waren al twee groepen actief: het conservatieve Confrontatie en het progressieve Septuagint. Bisschop Gijsen ging geen dialoog aan maar zocht en vond steun van Rome. Ook de landelijke pastorale raad werd vanuit Rome geblokkeerd. Er gingen stemmen op om zich dan maar, door middel van de 20 regionale werkgroepen, te richten op openheid in plaatselijke kerken. In de volgende jaren ervoer men toenemende en systematische onderdrukking van de pastorale vernieuwing. Ook verzoeken aan de bisschoppen leverden niets op.
Bij de bijeenkomst in 1979 in Utrecht werd opgeroepen tot ruimte voor experimenten en tot een andere legitimatie van het ambt: “de gemeente heeft het recht het aanbod aan diensten uit haar midden te aanvaarden” en de bevestiging komt niet van bovenaf maar van alle andere gemeenten. Tegen de achtergrond van een Bijzondere Bisschoppen Synode van de Nederlandse bisschoppen in Rome was het motto van de dag: ‘Intussen doorgaan met kerkzijn’. En in 1984 schreef de beweging in de brief ‘Tussen gehoorzamen en afhaken’ dat steeds opnieuw bij de bisschoppen vragen om een ruimere visie weinig zin heeft.
Bron: KDC-knipselcollectie
Literatuur van en over Open Kerk kunt u vinden in RUQuest.
KDC – Knipselcollectie De knipselcollectie bevat naast knipsels uit dag- en weekbladen diverse andere vormen van min of meer losbladige informatie, zoals persberichten van het Algemeen Nederlands Persbureau (ANP), overlijdensberichten, fotokopieën uit bio- en bibliografische naslagwerken enz. De knipsels over [de Stichting] Open Kerk zijn beschikbaar in de studiezaal van het KDC.
KDC – Beeld en Geluid
De collectie Beeld en geluid kunt u doorzoeken via de Catalogus van het KDC. Door te zoeken op ‘Stichting Open Kerk’ vindt u het bedoelde materiaal.