Vrouwenbeweging De Graal Nederland

Archiefnummer: 797
Archiefnaam: GRAA
Sector: Kerkelijk en godsdienstig leven
Soort archief: Instellingsarchief
Datering: (1904) 1919-1993

Voor inzage toestemming aanvragen via de archivaris

Het KDC-archief van de Internationale Graal bevat ook stukken over De Graal Nederland.

Plaatsingslijst (pdf, 234 kB)

Ten geleide
Vrouwenbeweging De Graal Nederland 1928-1993
Vrouwenbeweging De Graal Nederland was de vierde missie van de Vrouwen van Nazareth, waaraan vanaf 1919 weer voorafgegaan was de beweging Vrouwen van Bethanië. De oprichter en inspirator van de Vrouwen van Nazareth en de Vrouwen van Bethanië was Jacques van Ginneken S.J. (1877-1945). [Zie het KDC-archief van J.J.A. van Ginneken.] De Graal echter werd in 1928 in het leven geroepen door een oekaze van de nieuwe bisschop van Haarlem, Aengenent, die de gestudeerde Vrouwen van Nazareth dwong de leiding te nemen van een nieuwe meisjesbeweging. Hoewel dit een richtingverandering betekende - de doelstelling van de Vrouwen van Nazareth was bekering - was de beweging een onverwacht groot succes. Tienduizenden meisjes traden toe.
De Graal was een moderne beweging die gebruik maakte van de middelen van de tijd: publieke manifestaties, sport, kleurrijke uniformen, clubhuizen, fotografie, film en design en werd geleid door zelfbewuste jonge vrouwen. Het open karakter, ondanks de traditionele inhoud, nuanceert het beeld van de strikte verzuiling in Nederland in het interbellum. Bovendien bereikte deze beweging van jonge vrouwen veel meer dan die van jonge katholieke mannen. De stijl van de beweging werd niet overal geapprecieerd. De Haarlemse clerus had bedenkingen, ook omdat de parochies aan de beweging moesten meebetalen, zonder invloed te krijgen.
Belangrijke karaktertrekken van de Vrouwen van Bethanië en die van Nazareth waren hun strikte bijna totalitaire organisatie en hun alomvattend idealisme. Ze waren, en dat gold ook voor De Graal, militant naar buiten en hadden een ethos van persoonlijk lijden en offer aan de binnenkant. Het expansieve karakter leidde tot verspreiding naar andere Europese landen en naar de VS en Australië. Dit, samen met het autoritaire karakter en wat gezien werd als heidense symboliek, riep weerstand op in het Vaticaan. De Graal manifesteerde zich ook in nazi-Duitsland en fascistisch Italië. In 1935 werden de Vrouwen van Nazareth en daarmee De Graal opgenomen in de Katholieke Actie en verloren hun privileges tegenover de plaatselijke clerus. Ondanks de retoriek van Van Ginneken, die er nog steeds bij betrokken was, werd de beweging meer traditioneel wat betreft de rol van meisjes en vrouwen en de waarden van de familie. Tijdens de oorlog waren de activiteiten beperkt en erna emancipeerden de Vrouwen van Nazareth en daarmee De Graal zich tot een internationale lekenbeweging zonder bekeringsijver.
Bron: Heilig moeten : Radicaal-katholiek en retro-modern in de jaren twintig en dertig / Marjet Derks. Hilversum, 2007. Leeszaal KDC Kast 7, KN nr. 87

Literatuur van en over De Graal Nederland kunt u vinden in RUQuest.
- Bibliografie: Bibliografie Nederlands Katholicisme in: Bibliografieën Katholiek Documentatie Centrum.

KDC - Knipselcollectie
De knipselcollectie bevat naast knipsels uit dag- en weekbladen diverse andere vormen van min of meer losbladige informatie, zoals persberichten van het Algemeen Nederlands Persbureau (ANP), overlijdensberichten, fotokopieën uit bio- en bibliografische naslagwerken enz. De knipsels over De Graal zijn beschikbaar in de studiezaal van het KDC.

KDC – Beeld en Geluid
De collectie Beeld en geluid kunt u doorzoeken via de Catalogus van het KDC. Door te zoeken op ‘Vrouwenbeweging De Graal Nederland’ vindt u het bedoelde materiaal.